Και βέβαια συνωστίζονταν!
Τα Νέα, 7 Ιουλίου 2007
_1_.jpg)
Στην αρχική διατύπωση ότι «χιλιάδες Έλληνες συνωστίζονται στο λιμάνι…» να προστεθεί, όπως απαιτούν οι επικριτές της Ιστορίας της Στ΄ δημοτικού: «…επειδή τους έσφαζαν οι Τούρκοι»· αλλά κυρίως έπειτα να προστεθεί, όπως απαιτεί πια η στοιχειωδώς αντικειμενική Ιστορία: «που με ακόμα πιο βάρβαρο τρόπο απάντησαν στις σφαγές που διέπραξαν επιτιθέμενοι στη χώρα τους οι Έλληνες»
«Από το δρόμο προς τη θάλασσα ήταν διάφορα παραλιακά κέντρα. Σε ένα από αυτά είδα κάτι, που όσο ζω δεν θα το ξεχάσω· θα έχω τη φοβερή εικόνα που αντίκρισα μπροστά μου. Λίγο αριστερά από το δρόμο κι έξω από ένα κέντρο είδα ένα πτώμα ανάσκελα, αποκεφαλισμένο, ντυμένο μόνο μ’ ένα πουκάμισο και μαύρο πανταλόνι· το κεφάλι, λίγο πιο πέρα από το σώμα, το τσιμπολογούσαν οι κότες που βόσκαν αδέσποτες. Μια άλλη κότα ήταν ανεβασμένη στο στήθος του πτώματος και τσιμπολογούσε τον κομμένο λαιμό.»
διαβάστε τη συνέχεια...
Ιδού ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από την πολύτιμη συλλογή προφορικών μαρτυριών Η έξοδος, του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, ένα απόσπασμα που θα μπορούσε να είχε μπει, ή να μπει έστω τώρα, μαζί με τις άλλες διορθώσεις, στο βιβλίο Ιστορίας της Στ΄ δημοτικού, για να μη διδάσκονται αφυδατωμένη, λάιτ ιστορία τα εντεκάχρονα παιδιά.
Δε θα το πρότεινε σίγουρα η επιτροπή των ακαδημαϊκών που υπέδειξαν διορθώσεις, ούτε ίσως η επιτροπή της Ιεράς Συνόδου, που και αυτή υπέδειξε, για την ακρίβεια: όχι «και αυτή», αλλά πρώτη αυτή υπέδειξε όχι απλώς διορθώσεις παρά να αποσυρθεί το βιβλίο και να πολτοποιηθεί (για μεγαλύτερη ευκολία οι πιστοί χριστιανοί της Χρυσής Αυγής το έκαψαν)· φαντάζομαι λοιπόν ότι μια τέτοια πρόταση, αν δεν έχει ήδη υποβληθεί, από άλλους, περισσότερο ή ακραιφνώς πολεμοχαρείς και τουρκοφάγους, από αυτούς που πρωτοστάτησαν στο θόρυβο, Παπαθεμελή, Ναξάκη, Καρατζαφέρη, Σαρρή, Καραμπελιά κ.ά., οπωσδήποτε ανταποκρίνεται στο πνεύμα τους, αυτό που θέλουν να εμφυσήσουν σε εντεκάχρονα παιδιά.
Τέτοια κείμενα σε εντεκάχρονα παιδιά; Μα τα σημερινά παιδιά, ξεσκολισμένα από τη βία της τηλεόρασης, τέτοια κείμενα μάλλον του κατηχητικού θα τα θεωρήσουν.
Γίνεται όμως πια ανατριχιαστικά κακόγουστο το «αστείο» αυτό που άρχισα, αλλά ίσως έτσι καταλάβουμε το βασικότερο, που συζητήθηκε λιγότερο απ’ όλα, πως, όσο ψημένα και αν είναι στην πιο αλόγιστη βία τα παιδιά, η ιστόρηση των γεγονότων που απευθύνεται σε αυτά επιβάλλεται, από εμάς δηλαδή που δεν είμαστε τηλεόραση, να είναι λειασμένη.
Αυτό θα μπορούσε ή θα έπρεπε να είναι το πρώτο και τελευταίο επιχείρημα στην όλη συζήτηση. Βρισκόμαστε όμως αντιμέτωποι και πάλι με μια ελαφρά, μα έτσι κι αλλιώς ανεπίτρεπτη σύγχυση, ή ίσως και λαθροχειρία. Αλλά μήπως δεν είναι ανάλογη και η γενικότερη σύγχυση επιπέδων στην κριτική κατά του βιβλίου; Όπου το καθαυτό ιδεολογικό κρύβεται πίσω από το πιο περίπλοκο και ειδικό, εν προκειμένω τη διδακτική του μαθήματος της Ιστορίας; Έτσι, εκεί όπου στόμωνε η ιδεολογική αντιπαράθεση, εκεί δηλαδή όπου δεν υπήρχε πλέον θέμα κρυφού σχολειού και Παλαιών Πατρών, εκεί πια έμπαινε θέμα διδακτικής, εκεί εμφανιζόταν σαν απόλυτο κακό η κατάργηση της αφηγηματικότητας. Οφείλω όμως εδώ να σημειώσω ότι στο σημείο αυτό συνέκλιναν και έγκυροι ειδικοί επιστήμονες, ιστορικοί, από τους υποστηρικτές κατά τα άλλα του βιβλίου, μολονότι ο λόγος εδώ θα έπρεπε ισομερώς να ανήκει και στους δασκάλους (ενδεικτικά παραπέμπω σ’ ένα υποδειγματικά συνοπτικό και πυκνό άρθρο στην Αυγή της 24/3, με τίτλο «Ο αντίλογος ενός εκπαιδευτικού στους επικριτές του βιβλίου», που υπογράφεται από τον σχολικό σύμβουλο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Γιάννη Τζήκα).
Ας αφήσουμε όμως τα ειδικά αυτά στους ειδικούς, και ας μείνουμε στα ιδεολογικά, αφού προηγουμένως μνημονεύσω από τους δώθε έγκυρους, όπως είπα, τον ιστορικό Βασίλη Κρεμμυδά, που διατύπωσε επιφυλάξεις και ενστάσεις, χωρίς όμως στιγμή να χάνει από τα μάτια του ότι το διακύβευμα στην υπόθεση αυτή είναι κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, πολιτικό-ιδεολογικό. Τα έγραψε και εδώ, σε μια επιφυλλίδα με γεύση πικρή εντέλει: «Η σύγκρουση για την Ιστορία», 26/4, όμως το κλειδί μάς το δίνει σε άλλο του κείμενο, συμμετοχή σε έρευνα της Εποχής τής 1/4, μέσα από ένα προσωπικό παράδειγμα:
«Στην περίοδο 1983-1991 στη Γ΄ Γυμνασίου υπήρχε ένα δικό μου βιβλίο Ιστορίας. Δεν έλεγε κουβέντα για κρυφό σχολειό, για λάβαρο στην Αγία Λαύρα, και η παρουσία των ηρώων, κυρίως των εκκλησιαστικών, των περίπου ανύπαρκτων, ήταν όσο περισσότερο γινόταν μειωμένη. Δεν ακούστηκε καμία φωνή γι’ αυτά. Ακούστηκαν άλλες φωνές. [...] Γιατί δεν πείραξε κανέναν τότε αυτό το βιβλίο; Γιατί είχαμε άλλο αρχιεπίσκοπο. [...] Και πάντως οι φωνές τότε δεν ήταν τόσο εθνικιστικές, ούτε τόσο μαζικές. Ο διάλογος τώρα έγινε με κραυγές υπερεθνικισμού και υπερπατριωτισμού».
Τόσο δύσκολο ήταν να το δουν αυτό κι οι άλλοι; Όμως η πολιτική και η ιδεολογία σίγουρα δεν είναι έννοιες μονοσήμαντες, και σίγουρα δεν εκφράζονται μονοσήμαντα.
Σ’ αυτό το προφανές άτοπο αναφέρθηκα παρεμπιπτόντως στην προηγούμενη επιφυλλίδα μου, με αφορμή κυρίως την κατάσχεση του έργου της Εύας Στεφανή, για να σταθώ στον «ιδεολογικό αμοραλισμό» εντέλει, που φενακίζεται και φενακίζει, εν ονόματι κάποιας μεταφυσικής σχεδόν ουδετερότητας, αντικειμενικότητας κτλ., «εν καιρώ πολέμου»!
Προ(σ)κλήθηκα από τον γείτονα εδώ Τάκη Θεοδωρόπουλο, επί του ιδεολογικού βεβαίως, με εστίαση στα Μικρασιατικά και τον περίφημο πια «συνωστισμό» (που γελοιογραφήθηκε και με φωτογραφία από το Πολυτεχνείο του ’73 και λεζάντα πως «φοιτητές και φοιτήτριες “συνωστίζονται” [...] για να γλιτώσουν από τα τεθωρακισμένα»). Συνεχίζω πολύ ευχαρίστως, μολονότι δεν το βρίσκω και τόσο θεμιτό να απομονώνεται ένα στοιχείο από την ολομέτωπη επίθεση που γίνεται στο βιβλίο. Έστω όμως πως είναι απλώς παράδειγμα.
Πρώτα λοιπόν σε λεξικό, και μάλιστα στον Μπαμπινιώτη:
«συνωστισμός: 1. το να βρίσκονται πολλοί άνθρωποι πολύ κοντά ο ένας στον άλλον, χωρίς να μπορεί να κινηθεί κανείς ελεύθερα και πιέζοντας ο ένας τον άλλον [...]· 2. (συνεκδ.) μεγάλη συγκέντρωση ατόμων που πιέζουν ή σπρώχνουν το ένα το άλλο…»
Γλωσσικά άμεμπτη η χρήση δηλαδή, κι ας αυτομαστιγώθηκε και η συγγραφική ομάδα, που ήδη διόρθωσε την όλη διατύπωση. Γιατί η λέξη μόνη της δεν δηλώνει αν ο κόσμος συνωστίζεται για καλό ή για κακό, από καλό ή από κακό, άρα δεν έφταιγε η λέξη καθαυτή παρά τα πολεμοχαρή ή απλώς δραματικά συμφραζόμενα που θεωρήθηκε πως της λείπουν. Και από την άποψη αυτή βρίσκω εξόχως κακόγουστο ότι ο «συνωστισμός» έγινε ανέκδοτο πια, και ο νεοφανής αστήρ, φερειπείν, του πατριωτικού μικρολόμπι της εφημερίδας που κατεξοχήν υπερασπίζει την ελευθεροτυπία, σε ρεπορτάζ του από κάποια καλλιτεχνική εκδήλωση σημείωνε ότι υπήρχε συνωστισμός, όχι βεβαίως σαν κι αυτόν στο λιμάνι της Σμύρνης…
Σαν πώς να γράφεται η Ιστορία;
Ποια ήταν όμως η φράση με τον συνωστισμό, σε ποια άλλα συμφραζόμενα, και ποια τα συμφραζόμενα που θεωρήθηκε πως λείπουν;
Η φράση: «Χιλιάδες Έλληνες συνωστίζονται στο λιμάνι προσπαθώντας να μπουν στα πλοία και να φύγουν για την Ελλάδα».
Τα συμφραζόμενα: «οι τουρκικές δυνάμεις, με ηγέτη τον Κεμάλ, επιτίθενται και αναγκάζουν τα ελληνικά στρατεύματα να υποχωρήσουν προς τα παράλια. Στις 27 Αυγούστου ο τουρκικός στρατός μπαίνει στη Σμύρνη. Χιλιάδες Έλληνες…» κτλ.
Τα προφανώς επιθυμητά συμφραζόμενα, αυτά που τώρα λείπουν και δημιούργησαν τον γλωσσικό-εθνικό ίλιγγο –αυτοσχεδιάζω, με πλάγια στοιχεία, μια πιθανή εκδοχή: «Χιλιάδες Έλληνες συνωστίζονται στο λιμάνι προσπαθώντας να μπουν στα πλοία και να φύγουν για την Ελλάδα –επειδή οι Τούρκοι τούς κατασφάζουν, βιάζουν γυναίκες και κατακαίγουν τα πάντα».
Είναι όμως και πάλι ολόκληρη η Ιστορία, ή πάλι μια Ιστορία λειψή αυτή που θα μαθαίνουν τα εντεκάχρονα (το ξεχάσαμε αυτό!) παιδιά;
Ορίστε, μια πρόχειρη συνέχεια στην προηγούμενη, πιθανή εκδοχή: «…επειδή οι Τούρκοι τούς κατασφάζουν, βιάζουν γυναίκες και κατακαίγουν τα πάντα, έπειτα από την κατακτητική εκστρατεία των Ελλήνων στα βάθη της χώρας τους, όπου προέλαυναν κατασφάζοντάς τους, βιάζοντας γυναίκες και κατακαίγοντας τα πάντα…»
(Και θα χρειάζεται και ηθικό δίδαγμα, τυπωμένο με χοντρά μαύρα γράμματα, αφού πρόκειται για διδακτικό εγχειρίδιο, όπου θα καταδικάζεται ο αρχικός υπαίτιος της συμφοράς, και έπειτα αυτοί που απάντησαν στη βαρβαρότητα με βαρβαρότητα, και όντως πλειοδοτώντας.)
Παραταύτα, και πάλι δεν έχουμε δει, η συντριπτική πλειονότητα, φαντάζομαι, τα ήδη υπάρχοντα συμφραζόμενα σε όλη τους την έκταση, στο εξασέλιδο κεφάλαιο στο οποίο εντάσσεται αυτή η «ατυχής» διατύπωση. Και προπαντός δεν έχουμε καν διανοηθεί τι θα έπρεπε να περιέχει γενικότερα μια κατά το δυνατόν αντικειμενική Ιστορία.
Όπου θα παρακαλούσαμε να ’ταν μόνο –και μόνο τόσο ή μόνο έτσι– τα Μικρασιατικά!
[βλ. συνέχεια]
_1_.jpg)
Στην αρχική διατύπωση ότι «χιλιάδες Έλληνες συνωστίζονται στο λιμάνι…» να προστεθεί, όπως απαιτούν οι επικριτές της Ιστορίας της Στ΄ δημοτικού: «…επειδή τους έσφαζαν οι Τούρκοι»· αλλά κυρίως έπειτα να προστεθεί, όπως απαιτεί πια η στοιχειωδώς αντικειμενική Ιστορία: «που με ακόμα πιο βάρβαρο τρόπο απάντησαν στις σφαγές που διέπραξαν επιτιθέμενοι στη χώρα τους οι Έλληνες»«Από το δρόμο προς τη θάλασσα ήταν διάφορα παραλιακά κέντρα. Σε ένα από αυτά είδα κάτι, που όσο ζω δεν θα το ξεχάσω· θα έχω τη φοβερή εικόνα που αντίκρισα μπροστά μου. Λίγο αριστερά από το δρόμο κι έξω από ένα κέντρο είδα ένα πτώμα ανάσκελα, αποκεφαλισμένο, ντυμένο μόνο μ’ ένα πουκάμισο και μαύρο πανταλόνι· το κεφάλι, λίγο πιο πέρα από το σώμα, το τσιμπολογούσαν οι κότες που βόσκαν αδέσποτες. Μια άλλη κότα ήταν ανεβασμένη στο στήθος του πτώματος και τσιμπολογούσε τον κομμένο λαιμό.»
διαβάστε τη συνέχεια...
Ιδού ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα από την πολύτιμη συλλογή προφορικών μαρτυριών Η έξοδος, του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, ένα απόσπασμα που θα μπορούσε να είχε μπει, ή να μπει έστω τώρα, μαζί με τις άλλες διορθώσεις, στο βιβλίο Ιστορίας της Στ΄ δημοτικού, για να μη διδάσκονται αφυδατωμένη, λάιτ ιστορία τα εντεκάχρονα παιδιά.
Δε θα το πρότεινε σίγουρα η επιτροπή των ακαδημαϊκών που υπέδειξαν διορθώσεις, ούτε ίσως η επιτροπή της Ιεράς Συνόδου, που και αυτή υπέδειξε, για την ακρίβεια: όχι «και αυτή», αλλά πρώτη αυτή υπέδειξε όχι απλώς διορθώσεις παρά να αποσυρθεί το βιβλίο και να πολτοποιηθεί (για μεγαλύτερη ευκολία οι πιστοί χριστιανοί της Χρυσής Αυγής το έκαψαν)· φαντάζομαι λοιπόν ότι μια τέτοια πρόταση, αν δεν έχει ήδη υποβληθεί, από άλλους, περισσότερο ή ακραιφνώς πολεμοχαρείς και τουρκοφάγους, από αυτούς που πρωτοστάτησαν στο θόρυβο, Παπαθεμελή, Ναξάκη, Καρατζαφέρη, Σαρρή, Καραμπελιά κ.ά., οπωσδήποτε ανταποκρίνεται στο πνεύμα τους, αυτό που θέλουν να εμφυσήσουν σε εντεκάχρονα παιδιά.
Τέτοια κείμενα σε εντεκάχρονα παιδιά; Μα τα σημερινά παιδιά, ξεσκολισμένα από τη βία της τηλεόρασης, τέτοια κείμενα μάλλον του κατηχητικού θα τα θεωρήσουν.
Γίνεται όμως πια ανατριχιαστικά κακόγουστο το «αστείο» αυτό που άρχισα, αλλά ίσως έτσι καταλάβουμε το βασικότερο, που συζητήθηκε λιγότερο απ’ όλα, πως, όσο ψημένα και αν είναι στην πιο αλόγιστη βία τα παιδιά, η ιστόρηση των γεγονότων που απευθύνεται σε αυτά επιβάλλεται, από εμάς δηλαδή που δεν είμαστε τηλεόραση, να είναι λειασμένη.
Αυτό θα μπορούσε ή θα έπρεπε να είναι το πρώτο και τελευταίο επιχείρημα στην όλη συζήτηση. Βρισκόμαστε όμως αντιμέτωποι και πάλι με μια ελαφρά, μα έτσι κι αλλιώς ανεπίτρεπτη σύγχυση, ή ίσως και λαθροχειρία. Αλλά μήπως δεν είναι ανάλογη και η γενικότερη σύγχυση επιπέδων στην κριτική κατά του βιβλίου; Όπου το καθαυτό ιδεολογικό κρύβεται πίσω από το πιο περίπλοκο και ειδικό, εν προκειμένω τη διδακτική του μαθήματος της Ιστορίας; Έτσι, εκεί όπου στόμωνε η ιδεολογική αντιπαράθεση, εκεί δηλαδή όπου δεν υπήρχε πλέον θέμα κρυφού σχολειού και Παλαιών Πατρών, εκεί πια έμπαινε θέμα διδακτικής, εκεί εμφανιζόταν σαν απόλυτο κακό η κατάργηση της αφηγηματικότητας. Οφείλω όμως εδώ να σημειώσω ότι στο σημείο αυτό συνέκλιναν και έγκυροι ειδικοί επιστήμονες, ιστορικοί, από τους υποστηρικτές κατά τα άλλα του βιβλίου, μολονότι ο λόγος εδώ θα έπρεπε ισομερώς να ανήκει και στους δασκάλους (ενδεικτικά παραπέμπω σ’ ένα υποδειγματικά συνοπτικό και πυκνό άρθρο στην Αυγή της 24/3, με τίτλο «Ο αντίλογος ενός εκπαιδευτικού στους επικριτές του βιβλίου», που υπογράφεται από τον σχολικό σύμβουλο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Γιάννη Τζήκα).
Ας αφήσουμε όμως τα ειδικά αυτά στους ειδικούς, και ας μείνουμε στα ιδεολογικά, αφού προηγουμένως μνημονεύσω από τους δώθε έγκυρους, όπως είπα, τον ιστορικό Βασίλη Κρεμμυδά, που διατύπωσε επιφυλάξεις και ενστάσεις, χωρίς όμως στιγμή να χάνει από τα μάτια του ότι το διακύβευμα στην υπόθεση αυτή είναι κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, πολιτικό-ιδεολογικό. Τα έγραψε και εδώ, σε μια επιφυλλίδα με γεύση πικρή εντέλει: «Η σύγκρουση για την Ιστορία», 26/4, όμως το κλειδί μάς το δίνει σε άλλο του κείμενο, συμμετοχή σε έρευνα της Εποχής τής 1/4, μέσα από ένα προσωπικό παράδειγμα:
«Στην περίοδο 1983-1991 στη Γ΄ Γυμνασίου υπήρχε ένα δικό μου βιβλίο Ιστορίας. Δεν έλεγε κουβέντα για κρυφό σχολειό, για λάβαρο στην Αγία Λαύρα, και η παρουσία των ηρώων, κυρίως των εκκλησιαστικών, των περίπου ανύπαρκτων, ήταν όσο περισσότερο γινόταν μειωμένη. Δεν ακούστηκε καμία φωνή γι’ αυτά. Ακούστηκαν άλλες φωνές. [...] Γιατί δεν πείραξε κανέναν τότε αυτό το βιβλίο; Γιατί είχαμε άλλο αρχιεπίσκοπο. [...] Και πάντως οι φωνές τότε δεν ήταν τόσο εθνικιστικές, ούτε τόσο μαζικές. Ο διάλογος τώρα έγινε με κραυγές υπερεθνικισμού και υπερπατριωτισμού».
Τόσο δύσκολο ήταν να το δουν αυτό κι οι άλλοι; Όμως η πολιτική και η ιδεολογία σίγουρα δεν είναι έννοιες μονοσήμαντες, και σίγουρα δεν εκφράζονται μονοσήμαντα.
Σ’ αυτό το προφανές άτοπο αναφέρθηκα παρεμπιπτόντως στην προηγούμενη επιφυλλίδα μου, με αφορμή κυρίως την κατάσχεση του έργου της Εύας Στεφανή, για να σταθώ στον «ιδεολογικό αμοραλισμό» εντέλει, που φενακίζεται και φενακίζει, εν ονόματι κάποιας μεταφυσικής σχεδόν ουδετερότητας, αντικειμενικότητας κτλ., «εν καιρώ πολέμου»!
Προ(σ)κλήθηκα από τον γείτονα εδώ Τάκη Θεοδωρόπουλο, επί του ιδεολογικού βεβαίως, με εστίαση στα Μικρασιατικά και τον περίφημο πια «συνωστισμό» (που γελοιογραφήθηκε και με φωτογραφία από το Πολυτεχνείο του ’73 και λεζάντα πως «φοιτητές και φοιτήτριες “συνωστίζονται” [...] για να γλιτώσουν από τα τεθωρακισμένα»). Συνεχίζω πολύ ευχαρίστως, μολονότι δεν το βρίσκω και τόσο θεμιτό να απομονώνεται ένα στοιχείο από την ολομέτωπη επίθεση που γίνεται στο βιβλίο. Έστω όμως πως είναι απλώς παράδειγμα.
Πρώτα λοιπόν σε λεξικό, και μάλιστα στον Μπαμπινιώτη:
«συνωστισμός: 1. το να βρίσκονται πολλοί άνθρωποι πολύ κοντά ο ένας στον άλλον, χωρίς να μπορεί να κινηθεί κανείς ελεύθερα και πιέζοντας ο ένας τον άλλον [...]· 2. (συνεκδ.) μεγάλη συγκέντρωση ατόμων που πιέζουν ή σπρώχνουν το ένα το άλλο…»
Γλωσσικά άμεμπτη η χρήση δηλαδή, κι ας αυτομαστιγώθηκε και η συγγραφική ομάδα, που ήδη διόρθωσε την όλη διατύπωση. Γιατί η λέξη μόνη της δεν δηλώνει αν ο κόσμος συνωστίζεται για καλό ή για κακό, από καλό ή από κακό, άρα δεν έφταιγε η λέξη καθαυτή παρά τα πολεμοχαρή ή απλώς δραματικά συμφραζόμενα που θεωρήθηκε πως της λείπουν. Και από την άποψη αυτή βρίσκω εξόχως κακόγουστο ότι ο «συνωστισμός» έγινε ανέκδοτο πια, και ο νεοφανής αστήρ, φερειπείν, του πατριωτικού μικρολόμπι της εφημερίδας που κατεξοχήν υπερασπίζει την ελευθεροτυπία, σε ρεπορτάζ του από κάποια καλλιτεχνική εκδήλωση σημείωνε ότι υπήρχε συνωστισμός, όχι βεβαίως σαν κι αυτόν στο λιμάνι της Σμύρνης…
Σαν πώς να γράφεται η Ιστορία;
Ποια ήταν όμως η φράση με τον συνωστισμό, σε ποια άλλα συμφραζόμενα, και ποια τα συμφραζόμενα που θεωρήθηκε πως λείπουν;
Η φράση: «Χιλιάδες Έλληνες συνωστίζονται στο λιμάνι προσπαθώντας να μπουν στα πλοία και να φύγουν για την Ελλάδα».
Τα συμφραζόμενα: «οι τουρκικές δυνάμεις, με ηγέτη τον Κεμάλ, επιτίθενται και αναγκάζουν τα ελληνικά στρατεύματα να υποχωρήσουν προς τα παράλια. Στις 27 Αυγούστου ο τουρκικός στρατός μπαίνει στη Σμύρνη. Χιλιάδες Έλληνες…» κτλ.
Τα προφανώς επιθυμητά συμφραζόμενα, αυτά που τώρα λείπουν και δημιούργησαν τον γλωσσικό-εθνικό ίλιγγο –αυτοσχεδιάζω, με πλάγια στοιχεία, μια πιθανή εκδοχή: «Χιλιάδες Έλληνες συνωστίζονται στο λιμάνι προσπαθώντας να μπουν στα πλοία και να φύγουν για την Ελλάδα –επειδή οι Τούρκοι τούς κατασφάζουν, βιάζουν γυναίκες και κατακαίγουν τα πάντα».
Είναι όμως και πάλι ολόκληρη η Ιστορία, ή πάλι μια Ιστορία λειψή αυτή που θα μαθαίνουν τα εντεκάχρονα (το ξεχάσαμε αυτό!) παιδιά;
Ορίστε, μια πρόχειρη συνέχεια στην προηγούμενη, πιθανή εκδοχή: «…επειδή οι Τούρκοι τούς κατασφάζουν, βιάζουν γυναίκες και κατακαίγουν τα πάντα, έπειτα από την κατακτητική εκστρατεία των Ελλήνων στα βάθη της χώρας τους, όπου προέλαυναν κατασφάζοντάς τους, βιάζοντας γυναίκες και κατακαίγοντας τα πάντα…»
(Και θα χρειάζεται και ηθικό δίδαγμα, τυπωμένο με χοντρά μαύρα γράμματα, αφού πρόκειται για διδακτικό εγχειρίδιο, όπου θα καταδικάζεται ο αρχικός υπαίτιος της συμφοράς, και έπειτα αυτοί που απάντησαν στη βαρβαρότητα με βαρβαρότητα, και όντως πλειοδοτώντας.)
Παραταύτα, και πάλι δεν έχουμε δει, η συντριπτική πλειονότητα, φαντάζομαι, τα ήδη υπάρχοντα συμφραζόμενα σε όλη τους την έκταση, στο εξασέλιδο κεφάλαιο στο οποίο εντάσσεται αυτή η «ατυχής» διατύπωση. Και προπαντός δεν έχουμε καν διανοηθεί τι θα έπρεπε να περιέχει γενικότερα μια κατά το δυνατόν αντικειμενική Ιστορία.
Όπου θα παρακαλούσαμε να ’ταν μόνο –και μόνο τόσο ή μόνο έτσι– τα Μικρασιατικά!
[βλ. συνέχεια]
22 σχόλια:
Αχ, αυτά τα οριστικά άρθρα! Ώστε ΟΙ Τούρκοι έσφαζαν; Τις σφαγές τις διέπραξαν ΟΙ Έλληνες; Πόσο απέχουν τέτοιες διατυπώσεις που μοιάζουν να αντιλαμβάνονται ένα έθνος ως συλλογικό υποκείμενο στη συγχρονία του από το συμπέρασμα ότι όσοι ανήκουν στο τάδε ή το δείνα έθνος, τώρα ή τότε ή μετά λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο και έχουν για όλα την ίδια ευθύνη;
Όσο για αυτό το περίφημο "πρέπει να αποφασίσεις με ποιους θα πας και ποιους θ' αφήσεις" που κράδαιναν (και κραδαίνουν ακόμα) σκληροπυρηνικοί αλλά και μετριοπαθείς υποστηρικτές του βιβλίου σε όσους ανήκουν θεωρητικά στον ίδιο με αυτούς ιδεολογικό χώρο και το επέκριναν, νομίζω ότι δραματοποιεί παραπάνω από όσο χρειάζεται τα πράγματα: επειδή δε μπορώ να μιλώ εξ ονόματος άλλων, προσωπικά δεν επέλεξα να το στηρίξω ως σχολικό βιβλίο και ως βιβλίο ιστορίας γιατί όσο πιο πολύ το μελετούσα έβρισκα σε αυτό όλο και πιο μεγάλες ποσότητες "ατυχών" διατυπώσεων, λαθών, προχειροτήτων και πάει λέγοντας. Όπως έχω ξαναγράψει, σε μια σύγκρουση με όλους αυτούς που εκφράζουν την εθνικιστική, πολεμοχαρή, αντιδραστική μερίδα της ελληνικής κοινωνίας, θα ήθελα να μπορώ να στηρίζω και να με στηρίζει ταυτόχρονα ένα βιβλίο που δε θα με έκανε να ντρέπομαι που το στηρίζω...
Για να μπορέσω να διαμορφώσω γνώμη περί των μικρασιατικών, διάβασα προσεχτικά 14 βιβλία-μαρτυρίες όλων των παρατάξεων, βενιζελικών και βασιλικών. Με βοήθησαν όμως, περισσότερο από αυτά, τα σχετικά με το γεγονός μυθιστορήματα.
Το ζουμί είναι ότι οι έλληνες αντί να παραμείνουν στο "μικρή Ελλάς" που διακήρυττε ο Κωνσταντίνος και με αυτό το σύνθημα κέρδισε την εξουσία, συνέχισαν (πέρα από τον καθορισμένο στόχο από το Βενιζέλο και τους συμμάχους) τη διείσδυση στα τουρκικά εδάφη και μάλιστα με στρατηγούς άκαπνους, δεδομένου ότι είχαν αποπέμψει τους παλιούς βενιζελικούς, και για τούτο έχασαν και αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν άτακτα. Οι τούρκοι τους κυνήγησαν και φτάσαν ίσαμε την προκυμαία της Σμύρνης, όπου και ο συνωστισμός των αμάχων, μια και ο περήφανος ελληνικός στρατός έσπευσε να επιβαβαστεί στα πλοία και να τους αφήσει στη τύχη τους.
Τα καράβια της συμμαχίας (ανταντ) δεν περισυνέλεγαν πρόσφυγες, η απελπισία στο κατακόρυφο, οι τούρκοι επέστρεφαν με τόκο ό,τι είχαν εισπράξει από τους αλαζόνες βασιλόφρονες, κλπ κλπ
Πολύ καλό το άρθρο:-))
..ελπίζω να βοήθησα στη σύμπτυξή του..
Ο Γιανναράς το πολεμάει επειδή κατασκευάζει εμπρηστές, ο Ναυτίλος επειδή το Διεθνες Κεφάλαιο θέλει να μας απονευρώσει, κι εσύ gazaka επειδή στη σελίδα 33 έχει ένα "σ" αντί για "ς", σε αντίθεση με τα υπερτέλεια βιβλία στα οποία είναι συνηθισμένο το σχολικό μας σύστημα.
Γενικά ο καθένας έχει τους λόγους του που τα έβαλε με το πρώτο σχολικό βιβλίο στα χρονικά που δεν είναι της σχολής πατρίς-θρησκεία-οικογένεια (κάτι που προφανώς θεωρείται εντελώς δευτερεύουσα λεπτομέρεια), αλλά τουλάχιστον οι εθνικιστές, πολεμοχαρείς, αντιδραστικοί κλπ το ξέρουν ότι είναι τέτοιοι και το καμαρώνουν.
Δυστυχώς, όπως έχω ξαναπεί, συζήτηση για το βιβλίο δεν μπορεί να γίνει χωρίς να πέσουν ταμπέλες, και αυτή είναι μεγάλη ιδεολογική νίκη των Αντιβαρικών.
Παράδειγμα, οι ισοπεδωτικές θέσεις του αποπάνω, που ουσιαστικά απαγορεύουν την κριτική στο βιβλίο.
Οπότε, ο j95 σε βάζει να διαλέξεις: με τον Χριστόδουλο ή με τον Πρετεντέρη; Κρεμάλα ή γκιλοτίνα;
ΥΓ
Πάντως, η αίσθησή μου είναι ότι οι περισσότεροι αριστεροί έχουν επικρίνει το βιβλίο, κάνω λάθος;
Μιας και αναφέρθηκε παραπάνω ο Κρεμμυδάς ας μου επιτραπεί να παραθέσω κάτι από παλιότερο, αρκετά σχετικό, ρεπορτάζ του Βήματος:
Από την πλευρά του ο ιστορικός και καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. B. Κρεμμυδάς υποστηρίζει ότι «ακόμη και αν θεωρήσουμε ότι είναι δυνατόν να ευδοκιμήσει το πείραμα της Γαλλίας και της Γερμανίας, στην περιοχή μας δεν μπορεί να εφαρμοστεί». Και αυτό, διευκρινίζει ο κ. Κρεμμυδάς, για δύο λόγους:
* Υπάρχουν ακόμη «ανοικτές πληγές» ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία. Παραδείγματος χάρη, παραβιάσεις εναέριου χώρου, διεκδικήσεις υφαλοκρηπίδας κτλ. Τέτοιου είδους γεγονότα δεν είναι δυνατόν να συνταιριαστούν, γιατί τότε δεν θα έχουμε να κάνουμε με ιστορία, αλλά με ένα είδος σύμβασης.
* Τα ιστορικά «αμαρτήματα» κάθε χώρας δεν μπορούν να ενταχθούν μέσα σε ένα πλαίσιο του λεγόμενου «πολιτικά ορθού», γιατί έτσι θα οδηγηθούμε σε ένα είδος συμψηφισμού και όχι επιστήμης. «Ακόμη και αν πούμε ότι θα ασχοληθούμε με ό,τι μας ενώνει και όχι με ό,τι μας χωρίζει, τότε αυτό δεν είναι ιστορία» αναφέρει ο κ. Κρεμμυδάς.
Προσωπικά, συμφωνώ.
Δύο ενστάσεις ήθελα να προβάλω με το άρθρο μου· ώστε δεν τα κατάφερα; Ας ξαναδοκιμάσω:
η μία ένσταση αφορά όχι το τι είναι η Ιστορία και πώς την προσεγγίζει κανείς [άρα, μένουμε έξω από το συγκεκριμένο βιβλίο] αλλά τι μπορεί/πρέπει να διδάσκεται σε σχολικό εγχειρίδιο, και μάλιστα του δημοτικού. Αν τώρα η απάντηση σ’ αυτό είναι το βασικά σωστό που λέει ο Κρεμμυδάς, όπως μας το υπενθύμισε ο hominid[πάντως άλλο η προσέγγιση της Ιστορίας-επιστήμης, άλλο η διδακτική και η παιδαγωγική σε σχέση με και απέναντι στην Ιστορία!], οπότε θα ’πρεπε να λέμε «όλη την αλήθεια», ακόμα και σε 11χρονα παιδιά,
η δεύτερη ένσταση είναι πως τότε πρέπει ακριβώς να λέμε ΟΛΗ την αλήθεια, κάτι που καμία εθνική Ιστορία δεν το κάνει [αν προς στιγμήν δεχτούμε πως υπάρχει Μία Ιστορία: οι ιστορικοί θα μας γδάρουν αν ακούσουν κάτι τέτοιο!], ειδικά στα σχολειά! Μακάρι να πρωτοτυπήσουμε εμείς, αλλά γιά πείτε το αυτό στους επικριτές του βιβλίου!
Κι εδώ πια είναι το ζουμί, αν τάχα πρέπει να το λέμε και να το ξαναλέμε, πως όταν το θέμα τίθεται όσο πιο ξεκάθαρα γίνεται με όρους αυστηρά ιδεολογικούς, και πάλι όσο πιο ξεκάθαρα γίνεται: από πατριωτικοεθνικιστική σκοπιά, για να το πω όσο πιο ήπια γίνεται, προσωπικά αρνούμαι να παρακολουθήσω τη συζήτηση περί ατελειών, ατυχών διατυπώσεων, ακόμα και κραυγαλέων ατοπημάτων και σφαλμάτων του βιβλίου.
Αυτά δε θα τα συζητήσω ούτε με τον Χριστόδουλο ούτε με τον Καρατζαφέρη ούτε με τον Καραμπελιά ούτε με τη Λιάνα Κανέλλη, φίλε gazaka, κι από την άποψη αυτή τίποτα δε θα με κάνει να ντραπώ, όταν, το ξαναλέω, απέναντί μου έχω το θρησκευτικό-πατριωτικό λόμπι, που πρωτοφανώς στη νεότερη ιστορία, εν καιρώ δημοκρατίας, κατήγαγε πλήθος επιμέρους και ουσιαστικότατες νίκες, που ανάμεσά τους η διαφαινόμενη απόσυρση του εν λόγω βιβλίου είναι εντέλει [εκεί καταντήσαμε! έτσι να τα μετράμε…] η μικρότερη.
Δηλαδή, το «με ποιους θα πας και ποιους θ’ αφήσεις», συνεχίζω με τον gazaka, σε κάποιες –πολλές δυστυχώς– οριακές στιγμές δεν είναι, δεν συνιστά, δεν υποδεικνύει περιθώριο επιλογής, είναι κάτι σαν ρητορική ερώτηση, δυστυχώς! [όσο για τα οριστικά άρθρα, ε ναι, λέμε δα πως «οι Αμερικανοί έβγαλαν πρόεδρο τον Μπους», κι ας μην τον έβγαλαν καν με στοιχειώδη πλειοψηφία τού +1, λέμε πως «οι Γάλλοι βγάλανε τον Σαρκοζί», «οι Έλληνες βγάλαμε τον Καραμανλή» κτλ.: εκφραστικός τρόπος είναι, αλίμονο, για να μην μπλέξουμε τώρα εδώ με το αν τα έθνη είναι συλλογικό υποκείμενο, γιατί αν δεν είναι, πάντως δρουν σαν συλλογικό υποκείμενο, έτσι συμποσούται αναγκαστικά η δράση τους, η κρατική πολιτική κττ. απέναντι σε άλλα έθνη ή λαούς]
rodia, σ’ ευχαριστώ για την πολύ ωραία σύμπτυξη --αν και άφησες απέξω τις σφαγές, τους βιασμούς, την ισοπέδωση ολόκληρων χωριών από τους πεπολιτισμένους, θηριωδίες που μόνο ποσοτικά διαφέρουν από τις μεγαλύτερες σε έκταση των βάρβαρων Τούρκων.
j95, τη χαίρομαι την οργή σου, κι άσε τον φίλο Νίκο Σαραντάκο να τη λέει ισοπεδωτική –ε, υποτίθεται πως λειτουργούμε κάπως πιο χαλαρά εδώ στα μπλογκ, δεν καταθέτουμε με το χέρι στο ευαγγέλιο στη Δίκη της ιστορίας, μωρέ Νίκο, και πάντως η δική μου αίσθηση είναι πως οι περισσότεροι αριστεροί δεν το έχουν επικρίνει το βιβλίο: από ιστορικούς μάλιστα, μόνο ο Γ. Μαργαρίτης πήγε να πει πέντε ουσιαστικά πράγματα, αλλά βρήκε να τα πει ομοτράπεζος στα τηλεοπτικά πάνελ με τους αφρισμένους! [Δεν συναριθμώ στους αριστερούς τούς του ΚΚΕ, απλώς επειδή η κριτική τους έγινε από το πατριωτικό-εθνικιστικό μετερίζι όπου διάλεξε να ταμπουρωθεί εσχάτως το Τιμημένο, άρα σε πλήρη ταύτιση με τους «άλλους».]
hominid, νομίζω πως κατά κάποιον τρόπο απάντησα στην αρχή σ’ αυτά που επισημαίνεις –και θα επισημάνω με τη σειρά μου αυτό που και στο άρθρο τόνιζα, ότι ο Κρεμμυδάς, παρά τις γενικές αυτές θέσεις του, αλλά και τις επιμέρους συγκεκριμένες ενστάσεις του για το βιβλίο, βγήκε και πήρε θέση κρυστάλλινα σαφή στην τωρινή διαμάχη, με πολλά δημοσιεύματά του, γιατί απλούστατα βλέπει ποιο το διακύβευμα: άρα, μάλλον τον αδικείς, έστω τιμώντας και προσυπογράφοντας τα ίδια του τα λόγια! Ο Κρεμμυδάς δηλαδή, επειδή τον ενδιαφέρει η Ιστορία σαν [άντε, και «ως», άμα θες] επιστήμη, βγήκε πρώτος πρώτος στον τελευταίο σαματά, και είπε [το γράφω με δικά μου λόγια], βεβαίως, να τονίσουμε τον εθνοπροδοτικό ρόλο της Εκκλησίας κατά την τουρκοκρατία και ειδικά στον αγώνα του ’21 κτλ. κτλ.
Εδώ λοιπόν κι εγώ «προσωπικά, συμφωνώ».
Θα περίμενε κανείς από έναν άνθρωπο που δηλώνει φιλόλογος να στηλίτευε πρώτα-πρώτα τον τρανταχτά ανελλήνιστο τίτλο του Ρεπούσειου κουρελουργήματος («σύγχρονα χρόνια»!) (Τό επεσήμανε πρώτος ο Βώρος.) Από το εξώφυλλο και μόνον καταλαβαίνει κανείς αν πρόκειται για Ιστορία ή για κομματική μπροσούρα των ακροαριστερών οργανώσεων των οποίων ενεργό μέλος είναι η κυρία αυτή. (Και όμως, η ακραία κομματική της ιδιότης δεν εγείρει ζήτημα αξιοπιστίας για τον κάθε δημοκράτη... «Ιό», ο οποίος ψάχνει μέχρι και τα τρίτα ξαδέλφια του κάθε υποστηρικτού της αποσύρσεως του παρανόμου και αντιεπιστημονικού προπαγανδιστικού εντύπου, για να ανακαλύψει αν έχουν (τα... τρίτα ξαδέλφια) κάποια σχέση με τον... ΛΑ.Ο.Σ.! Τόση δημοκρατικότης!
Θα περίμενε κανείς από έναν άνθρωπο που δηλώνει φιλόλογος να μην παρουσιάζει ως... «γλωσσικά άμεμπτον» μια αυτονόητη τιποτολογία («συνωστισμός»)· τιποτολογία που χρησιμοποιείται εντέχτως με προφανή σκοπό την απόκρυψη των ιστορικών γεγονότων, δηλαδή της πυρπολήσεως της Σμύρνης, της μεγάλης σφαγής και της γενοκτονίας του Μικρασιατικού Ελληνισμού.
Θα περίμενε κανείς από έναν άνθρωπο που δηλώνει φιλόλογος να μην ονομάζει με τέτοιο αισχρό τρόπο «επιθετικό πόλεμο σε ξένη χώρα» (!) τον απελπισμένο αγώνα των Ελλήνων για να κρατήσουν ελεύθερη την Ελληνική Ιωνία, τα σπίτια τους και τις οικογένειές τους.
Αλλά βεβαίως δεν θα περίμενε κανείς από έναν δόλιο προπαγανδιστή, ο οποίος ύπουλα και βρώμικα επιχειρεί να συσχετίσει συνειρμικώς κάθε αντιδρώντα στο βιβλίο με τους... Χρυσαυγίτες, δεν θα περίμενε κανείς από ένα τέτοιο άξιο τέκνο του Γκαίμπελς να κάνει και... μάθημα δημοκρατίας! Δεν θα περίμενε κανείς ασφαλώς από έναν Χάρη, εκτός από τους Χρυσαυγίτες που καίνε -νομίμως, δικά τους- βιβλία, να στηλιτεύσει και τους αριστεριστές φασιστοτραμπούκους που καίνε ξένα βιβλία, μαζί με τα βιβλιοπωλεία και τους εργαζομένους, όταν δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τις ιδέες. Τους αριστεροούς απάτριδες διεθνιστές συντρόφους του δημοκράτη Χάρη που καίνε οκτώ φορές το βιβλιοπωλείο του Άδωνι Γεωργιάδη· δέκα εννέα φορές το βιβλιοπωλείο του Ιωάννη Σχοινά· κι εγώ δεν ξέρω πόσες το βιβλιοπωλείο του Ιωάννη Γιαννάκενα. Με την ευνουχισμένη αστυνομία της Νέας Δημοκρατίας να κάθεται και να κοιτά. Και τον «δημοκράτη» Χάρη να επιχαίρει και να χειροκροτεί! Τόση δημοκρατικότητα από τον σύντροφο Χάρη, να θυμηθεί και αυτούς τους εμπρησμούς, ασφαλώς θα ήταν υπερβολική αξίωση να τήν περιμένει κανείς.
δεν πρόλαβα να δω το σχόλιό μου εδώ και σχεδόν ταυτόχρονα έφτανε (συμπτωματικά, εννοείται) το σχόλιο του Τουρκοφάγου: 12.01 το δικό μου, 12.05 το δικό μου.
Αχ φίλε Τουρκοφάγε, πέντε λεπτά νωρίτερα και θα μ' είχες γλιτώσει απ' τον κόπο να γράφω κατεβατά, όλο τα ίδια και τα ίδια, εντέλει...
Έχετε προσέξει ότι ο φορέας έκδοσης του περί ου ο λόγος βιβλίου δεν είναι το "Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων" αλλά το "Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων" (βλ. εξώφυλλό του);
αγαπητέ Γ. Χάρη, αφού το ξέρεις ότι "πίσω από τις λέξεις έρχετ' ο Αλέξης" τι κάθεσαι και παίζεις το παιχνίδι τους; Εσύ βέβαια αυτό πήγες να δείξεις, με τον "συνωστισμό", αλλά αυτοί άλλο που δεν ήθελαν να συνεχίσουν το βιολί-βιολάκι τους. Και τους δίνεις καινούργια τροφή, βούτυρο στο ψωμί τους: http://manchurianman.blogspot.com/2007/07/visual-aids-included.html. Για να μην τυχόν αντικρύσουν την ουσία του προβλήματος.
Κι ήρθαν και οι φίλοι σου, οι politically correct, που προφανώς δεν διάβασαν το άρθρο σου αλλά συνεχίζουν τη συζήτηση έτσι όπως σέρνεται στα τηλεπαράθυρα! Να τους χαίρεσαι, με το συμπάθιο!
Δεν ανέφερες στο άρθρο σου και τώρα στον Ν. Σαραντάκο τους ιστορικούς Βασίλη Παναγιωτόπουλο, Γ. Γιαννουλόπουλο κ.ά., και από την άλλη μπάντα των "ιστορικών" το δίδυμο Στάθη-Τριάντη της Ελευθεροτυπίας, που οργίασαν στα τηλεπαράθυρα, πρίμο σεκόντο του Αδώνιδος, του φίλου του Τουρκοφάγου ντε, που του καίνε οι ομοϊδεάτες σου το βιβλιοπωλείο!
την καλημέρα και τα σέβη μου!
αν εχετε λιγο χρονο δειτε αυτο
http://www.youtube.com/watch?v=NLoJsJ856tg
j95, δεν ξέρω γιατί πολεμάνε το βιβλίο ο Γιανναράς ή ο Ναυτίλος, αλλά προσωπικά δεν το "πολεμώ", και η κριτική που του ασκώ δεν είναι καθόλου σε επίπεδο υπολεπτομερειών. Το ότι το βιβλίο όντως και -καλώς- ξεφεύγει από το τρίπτυχο Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια, δεν το καθαγιάζει κιόλας, εκτός κι αν αντικειμενικός στόχος μας είναι αυτό και μόνο. Έχουν γραφτεί αρκετά κείμενα που δείχνουν ότι το βιβλίο έχει χονδροειδέστατα λάθη και παραλείψεις τα οποία βέβαια τα ξεχνούν όλοι όσοι σχεδόν αναφανδόν το στηρίζουν επικαλούμενοι "επιτεύγματα" του βιβλίου που ήδη αποτελούσαν κοινό τόπο ακόμα και στα σχολικά βιβλία ιστορίας εδώ και πολλά χρόνια, όπως είναι π.χ. το γεγονός ότι το "κρυφό σχολειό" δεν υπήρξε. Τελείως δειγματολειπτικά αναφέρω την ΠΛΗΡΗ αποσιώπηση ενός από τα σημαντικότερα γεγονότα του 20ου αιώνα, της Οκτωβριανής Επανάστασης. Κι αυτό είναι "λαθάκι";
ΟΜΩΣ, πρέπει να δώσω μια απαραίτητη διευκρίνιση: δεν απαιτώ την απόσυρση του βιβλίου. Αυτά τα πραγμάτα δεν γίνονται όπως θέλουν η Εκκλησία και οι εθνικιστές: το βιβλίο αυτό (όπως και όλα τα καινούρια) έπρεπε πρώτα να κριθεί (πραγματικά -όχι απλά "υπογράψτε εδώ") επιστημονικά και παιδαγωγικά από μια επιτροπή ειδικών επιστημόνων, να διδαχτεί έπειτα πιλοτικά σε κάποια σχολεία -πράγμα που εξ όσων γνωρίζω δε συνέβη-, να γίνουν οι αναγκαίες αλλαγές και διορθώσεις και τελικά να διανεμηθεί σε όλα τα σχολεία. Νομίζω ότι αν όλα αυτά είχαν γίνει θα είχαμε γλιτώσει και από ένα τρύπιο βιβλίο και από τις υστερίες εναντίον του.
Αυτό που είναι πολύ ενδιαφέρον στο συμπέρασμά σου, j95, είναι το εξής: το γεγονός για σένα είναι ότι πάρα πολλοί τα έχουν βάλει με το εν λόγω βιβλίο δηλώνοντας ότι το κάνουν για διαφορετικούς λόγους, αλλά στην πραγματικότητα αυτό που ισχύει είναι ότι αυτό οφείλεται στο ότι όλοι αυτοί είναι εθνικιστές, πολεμοχαρείς, αντιδραστικοί -είτε το ξέρουν είτε όχι. Ούτε που σου περνάει από το μυαλό ότι, αφού συγκεντρώνει ποικίλη κριτική από τόσες κατευθύνσεις, μπορεί να υπάρχει κάποιο πρόβλημα με το ίδιο το βιβλίο.
Σχετικά με το αν οι περισσότεροι αριστεροί έχουν επικρίνει ή όχι το βιβλίο, παρότι δεν έχω πλήρη εποπτεία του χώρου, πρέπει να πω ότι γνωρίζω πως του είχε ασκηθεί εξ αριστερών κριτική από αριστερές οργανώσεις και αριστερές συνδικαλιστικές παρατάξεις πολύ πριν το μυριστούν οι Χριστόδουλοι και τα Αντίβαρα. Επίσης με εξαίρεση την Αυγή, η στάση της Αριστεράς μάλλον όσο πήγαινε χειροτέρευε απέναντι στο βιβλίο. Όσο για αυτό που λέτε σχετικά με το ΚΚΕ, μάλλον έχετε κατά νου μόνο το Ζουράρι και την Κανέλλη, γιατί υπάρχουν και άλλα κείμενα μελών του -θυμάμαι χαρακτηριστικά ένα άρθρο του Μάκη Μαϊλη- που δεν ασκούν σε καμία περίπτωση κριτική στο βιβλίο "από το πατριωτικο-εθνικιστικό μετερίζι).
Κύριε Χάρη, ακριβώς επειδή είχα καταλάβει ότι αυτές ήταν οι ενστάσεις σας, η δική μου περιορίστηκε στα σημεία που δεν λέγεται είτε ΟΛΗ η αλήθεια είτε καθόλου. Δεν ξέρω αν έχω καταλάβει αυτό που λέτε περί άρνησης να παρακολουθήσετε μια σχετική συζήτηση από πατριωτικοεθνικιστική σκοπιά, άλλα μάλλον εννοούμε το ίδιο πράγμα: Αυτό που έπρεπε να γίνει εξ αρχής και να κυριαρχήσει ήταν να ασκηθεί νηφάλια και επιστημονική κριτική εξ αριστερών στο βιβλίο μη επιτρέποντας σε αυτούς με τους οποίους ορθώς δε θέλετε να συνδιαλέγεστε να γίνουν προνομιακοί τιμητές του. Αυτό που βάλτωσε τη σχετική συζήτηση σε μεγάλο βαθμό ήταν ότι πολλοί αριστεροί στήριξαν εκ των υστέρων τελείως αντανακλαστικά το βιβλίο επειδή απλά του επιτέθηκαν σφόδρα οι ΚαΚαΧρίδες, και έτσι προέκυψε μια πολεμική πλέον μεταξύ "προοδευτικών" vs. "συντηρητικών+εθνικιστών" για τους μεν, "πατριωτών Ελλήνων" vs. "ανθελλήνων ακροαριστερών νεοταξιτών" για τους δε.
Για τα οριστικά άρθρα τώρα, σαφώς και καταλαβαίνω ότι αυτό είναι εκφραστικός τρόπος, αλλά νομίζω ότι εμμονή σε έναν τέτοιο λόγο στο σχολείο και το γεγονός ότι δε γίνεται καμία προσπάθεια να διευκρινιστεί ότι δε λειτουργούν πάντα έτσι ακριβώς τα πράγματα στην ιστορία, με όρους δηλαδή συλλογικών υποκειμένων, καλλιεργεί εθνικιστικές, ρατσιστικές και στερεοτυπικές αντιλήψεις στα παιδιά (αφήστε που αφήνει απ' έξω κάθε απόπειρα σοβαρής ερμηνείας των ιστορικών γεγονότων). Αυτή είναι η γενική μου διαφωνία ως προς τη χρήση των οριστικών άρθρων. Η ειδική είναι ότι στην περίπτωση των Μικρασιατικών έχουμε τον στρατό του Ελληνικού κράτους που επευλάνει στο εσωτερικό της Μ. Ασίας και οι στρατιώτες του προβαίνουν στις βαρβαρότητες που γνωρίζουμε, και τα αντίποινα τα υφίστανται Έλληνες στην καταγωγή μεν, γηγενείς δε κάτοικοι της περιοχής, οπότε είναι μάλλον άδικο και ανακριβές να πούμε (όπως έκανε ατυχώς προ μηνών ο Νίκος Δήμου στο μπλογκ του) ότι "Οι Έλληνες διέπραξαν θηριωδίες εναντίον των Τούρκων και έπειτα (εύλογα) οι Τούρκοι διέπραξαν θηριωδίες εις βάρος των ["ίδιων" όπως υπονοείται από τη συλλογιστική της φράσης] Ελλήνων".
ΥΓ. Θα ήθελα να δώσω σε μερικά σημεία κάποια link, αλλά βρίσκομαι σε νετκαφέ και μου είναι λίγο δύσκολο.
Εχμ.. δεν το άφησα απέξω, απλά το εξέφρασα λακωνικότατα:
"..οι τούρκοι επέστρεφαν με τόκο ό,τι είχαν εισπράξει.."
-->> δε χρειάζεται να απαντήσεις;-)
Συγγνώμη, αν οι Τούρκοι μας εκδικήθηκαν δικαιολογημένα για όσα έπαθαν επί 3 χρόνια, εμείς τι θα έπρεπε να τους κάναμε για όσα είχαμε τραβήξει απ΄ αυτούς επί τόσους αιώνες; Αναρωτιέται ο κ. Χάρης τι γύρευε ο ελληνικός στρατός στα βάθη της Τουρκίας, αλλά δεν αναρωτιέται τι γύρευαν οι Τούρκοι στα Βαλκάνια τα προηγούμενα πεντακόσια χρόνια.
Και δεύτερον, οι διωγμοί εναντίον του ελληνικού στοιχείου είχαν ξεκινήσει πριν την μικρασιατική εκστρατεία (Πόντος) και συνεχίστηκαν και αργότερα (Κωνσταντινούπολη, Ίμβρος, Τένεδος) παρά τη συνθήκη της Λωζάνης. Οπότε ας αφήσουμε τα περί "εκδίκησης". Συστηματική εθνοκάθαρση έκαναν οι Τούρκοι και τα κατάφεραν μια χαρά.
Ο κ. Κρεμμυδάς λέει πως "Υπάρχουν ακόμη «ανοικτές πληγές» ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία". Πράγματι υπάρχουν, θα υπάρχουν πάντα ανοιχτές πληγές και θα ανοίγουμε καινούργιες όσο θέλουμε τα βιβλία της ιστορίας μας να κρύβουν τις σκοτεινές μας πλευρές. Και οι δύο χώρες έχουμε τόσες πολλές που κανονικά θα συνωστίζονταν για να χωρέσουν σε ένα βιβλίο...
Η Αλσατία γιατί έπαψε να είναι «ανοικτή πληγή» ανάμεσα στη Γαλλία και στη Γερμνανία;
@ΤΟΥΡΚΟΦΑΓΟΣ:
"Θα περίμενε κανείς από έναν άνθρωπο που δηλώνει φιλόλογος να στηλίτευε πρώτα-πρώτα τον τρανταχτά ανελλήνιστο τίτλο του Ρεπούσειου κουρελουργήματος («σύγχρονα χρόνια»"
Θα περίμενε κανείς από κάποιον που δηλώνει κληρονόμος εκείνων που μεγαλούργησαν στον τομέα της λογικής σκέψης να αντιλαμβάνεται ότι οι έννοιες "ελληνισμός" και "παρελθόν" δεν είναι ταυτόσημες.
Δευτερευόντως "Σύγχρονα χρόνια" συμβαίνει να είναι ο τίτλος του μαθήματος ιστορίας ΣΤ' Δημοτικού εδώ και κάτι δεκαετίες.
Μου κάνει εξαιρετική εντύπωση που θεωρείς ότι προσκομίζεις κάποιου είδους επιχείρημα.
@hominid:
"Υπάρχουν ακόμη «ανοικτές πληγές» ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία. Παραδείγματος χάρη, παραβιάσεις εναέριου χώρου, διεκδικήσεις υφαλοκρηπίδας κτλ."
Και η κυρα-Πόπη δίπλα έχει "ανοικτές πληγές" με την κυρα-Ντίνα από τον 1ο, όμως δε νομίζω ότι θα τη βοηθήσει σε τίποτα να λέει όλη μέρα στην κόρη της ψέματα για τα απρόκλητα αίσχη της γιαγιάς της κυρα-Ντίνας σε βάρος των αθώων και άσπιλων προγόνων της πριν 100 χρόνια. Βλακείες λέει λοιπόν αυτός ο Κρεμμυδάς.
J95, ο Κρεμμυδάς εξηγεί γιατί δεν θα μπορούσαν να διδαχθούν μια κοινή σχολική ιστορία οι Έλληνες και οι Τούρκοι μαθητές. Δεν βλέπω κάτι το βλακώδες στα περί «ανοιχτών πληγών». Είναι δυνατόν π.χ. να υπάρξει κοινά αποδεκτή, σε Ελλάδα και Τουρκία, ιστορία για την Κύπρο; Η απάντηση περιττή.
@hominid
Μα η Κύπρος δεν είναι "Ιστορία", είναι τρέχουσα πολιτική επικαιρότητα. Η ιδέα ότι υπάρχει κάτι που συνέβη πριν 100 χρόνια και δικαιώνει τις σημερινές διεκδικήσεις των Ελλήνων ή των Τούρκων είναι απλά ηλίθια (το ότι την εφαρμόζουν πολλοί Έλληνες, Τούρκοι, Αλβανοί και λοιποί πρωτόγονοι ανατολίτες της περιοχής δεν την κάνει λιγότερο ηλίθια. Κάνει *αυτούς* περισσότερο ηλίθιους.)
"Συγγνώμη, αν οι Τούρκοι μας εκδικήθηκαν δικαιολογημένα για όσα έπαθαν επί 3 χρόνια, εμείς τι θα έπρεπε να τους κάναμε για όσα είχαμε τραβήξει απ΄ αυτούς επί τόσους αιώνες; Αναρωτιέται ο κ. Χάρης τι γύρευε ο ελληνικός στρατός στα βάθη της Τουρκίας, αλλά δεν αναρωτιέται τι γύρευαν οι Τούρκοι στα Βαλκάνια τα προηγούμενα πεντακόσια χρόνια."
Δε νομίζω να ήταν κανείς από τους εμπλεκόμενους στη Μικρασιατική Εκστρατεία 500 χρονών για να έχει τραυματικά βιώματα από τους Τούρκους. Και σε κάθε περίπτωση είναι πιστεύω ενδιαφέρον να δούμε αν θα εφήρμοζες αυτή τη λογική σε περίπτωση που ο γείτονάς σου σου έκανε κατοχή στο διαμέρισμά σου με το αιτιολογικό ότι αυτός είναι βέρος Αθηναίος (και άρα "ήταν εδώ" πριν 300 χρόνια) ενώ εσύ όχι.
[Τώρα βέβαια συνειδητοποιώ ότι τζάμπα το είπα αυτό γιατί είναι σύνθετη πρόταση με 50 λέξεις, αρκετές από τις οποίες είναι πολυσύλλαβες.]
Μετάφραση: ΠΛΑΚΑ μας κάνεις; Ο Τούρκος δηλαδή που ήρθαν οι Έλληνες στα καλά καθούμενα στη μέση της Ανατολίας και του ισοπέδωσαν την πόλη του το 1920 σφάζοντας και βιάζοντας έπρεπε να πει "α δεν πειράζει, πριν 500 χρόνια κάποιος που πιθανόν συγγένευε με εμένα έκανε περίπου τα ίδια σε κάποιον που πιθανόν συγγένευε με αυτούς, οπότε έχουν δίκιο;".
Διαφωνώ με την τροπή που πήρε ο "δημόσιος" διάλογος σχετικά με το βιβλίο. Κατάντησε υπόθεση τιμής όταν ο σκοπός είναι εντελώς διαφορετικός: πως θα έπρεπε να διδάσκεται την ιστορία ένα 11χρονο παιδί και πως ένα 15χρονο. Φαίνεται πως από όλη αυτή την ακατάσχετη επιχειρηματολογία απουσιάζει ένα βασικό χαρακτηριστικό, η εκάστοτε ηλικιακή ωριμότητα ενός παιδιού να διδαχθεί και να αποδεχτεί σταδιακά ιστορικά γεγονότα κατευθύνοντάς το να τα ερμηνεύει και να τα κριτικάρει με τη βοήθεια του δασκάλου.
Όλες αυτές οι αιτιάσεις από όλες τις πλευρές με απογοητεύουν. Θέλουν την ιστορία να παπαγαλίζεται. Αλήθεια, πως παρουσιάζουν τα γεγονότα τα βιβλία ιστορίας του Γυμνασίου και της Λυκείου;
J95, όσα συνέβησαν στην Κύπρο (ΕΟΚΑ, ανεξαρτητοποίηση, τουρκική εισβολή κτλ.) φυσικά και είναι "Ιστορία". Και το ερώτημα είναι αν θα μπορούσε να υπάρξει κοινή ελληνοτουρκική αφήγηση για όλα αυτά, τη στιγμή που το κυπριακό παραμένει, όντως, ανοιχτή πληγή.
(Διάβασε, αν θες, ολόκληρο το ρεπορτάζ στο οποίο παραπέμπω. Η συζήτηση ήταν σοβαρή.)
> Μετάφραση: ΠΛΑΚΑ μας κάνεις; Ο Τούρκος δηλαδή που ήρθαν οι Έλληνες στα καλά καθούμενα στη μέση της Ανατολίας και του ισοπέδωσαν την πόλη του το 1920 σφάζοντας και βιάζοντας έπρεπε να πει "α δεν πειράζει, πριν 500 χρόνια κάποιος που πιθανόν συγγένευε με εμένα έκανε περίπου τα ίδια σε κάποιον που πιθανόν συγγένευε με αυτούς, οπότε έχουν δίκιο;".
---------------
Όχι "πριν" από πεντακόσια χρόνια, "επί" πεντακόσια χρόνια. Μου φαίνεται αστείο να κλαίγονται οι Τούρκοι επειδή εισβάλανε στη χώρα τους κάποιοι που οι ίδιοι καταδυνάστευαν για αιώνες. Δεν γιορτάζουν κάθε χρόνο την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης; Δεν είναι περήφανοι για τις κατακτήσεις τους και την αυτοκρατορία τους; Ή μήπως έχουν σταματήσει να μπουκάρουν (Κύπρος) ή να σκοπεύουν να μπουκάρουν (βόρειο Ιράκ); Όταν 99 στις 100 φορές είσαι ο θύτης δεν μπορείς να παριστάνεις το θύμα για τη μια φορά που σου έπιασαν τον ποπό. Αλλά ούτε και αυτό ισχύει γιατί εκείνη ακριβώς την περίοδο οι Τούρκοι διέπρατταν ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΕΣ (όλος ο κόσμος το αναγνωρίζει) οπότε πάλι οι ίδιοι ήταν βασικά οι θύτες.
Δημοσίευση σχολίου