30/3/13

Τα 121α γενέθλια! - Πατερναλισμός και σχετικισμός - Όταν οι μαέστροι γίναν σωφεραίοι

(Εφημερίδα των συντακτών, 30 Μαρτίου 2013· εδώ με μικροπροσθήκες)


Τα 121α γενέθλια!

ο Σίντνεϋ Μπεσέ πέθανε τη μέρα των γενεθλίων του, τη μέρα που έκλεινε τα 62 του χρόνια, λέγαμε μέχρι χτες· τώρα, ο Σίντνεϋ Μπεσέ πέθανε «στα 62α γενέθλιά του»!




«Η Βραζιλιάνα Μαρία Λουσιμάρ Περέιρα γιορτάζει αύριο τα 121α γενέθλιά της», ολογράφως: τα εκατοστά εικοστά πρώτα γενέθλιά της! Αμ ώσπου να το πούμε έτσι, θα τη χάσουμε την υπεραιωνόβια…

Εντυπωσιακό το πώς ξεκίνησε και πώς εδραιώθηκε μέσα στα λίγα τελευταία χρόνια αυτή η τάση –στην ουσία δάνειο εκ της αγγλικής. Τι λέγαμε ώς τώρα; Ότι κλείνει αύριο τα 121 (εκατόν είκοσι ένα)· γίνεται αύριο 121 (εκατόν είκοσι ενός) χρονών· ή, αν όντως αναφερόμαστε στον γιορτασμό των γενεθλίων: γιορτάζει αύριο τα 121 της χρόνια.

Ωρύονταν κάποτε οι νεοκαθαριστές ότι σε ποδοσφαιρική αναμετάδοση λ.χ. λέει ο εκφωνητής για το γκολ που σημειώθηκε «στο 85», κι αστειευόμασταν οι άλλοι ότι, αν έλεγε «στο ογδοηκοστό πέμπτο λεπτό», θα έμπαινε κι άλλο γκολ στο μεταξύ, και θα το χάναμε. Όχι, δεν εξαφανίζονταν τα τακτικά αριθμητικά, είναι όμως αλήθεια ότι αποτελούσαν πάντα γλωσσοδέτη, με τις πολλές τους συλλαβές αλλά και με την καθαρεύουσα σκευή τους, αφού π.χ. τα «ογδοηκοστά» βγαίνουν από το «ογδοήκοντα» και μας μπερδεύουν.

Και νά που φύτρωσαν ξαφνικά εκεί που δεν τα χρησιμοποιούσαμε ποτέ, εκεί που καταφανώς δεν μας χρειάζονται:

«Γιόρτασαν μαζί τα 35α γενέθλιά της» = τα 35 της χρόνια·

«ο Νέλσον Μαντέλα αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή τον Ιούνιο του 2004, λίγο πριν από τα 86α γενέθλιά του» =  λίγο πριν κλείσει τα ογδόντα έξι·

«τα πέμπτα του γενέθλια γιόρτασε χτες το τουίτερ» = τα πέντε του χρόνια έκλεισε / γιόρτασε χτες το τουίτερ·

«γιορτάζουν τα τεσσαρακοστά γενέθλιά τους τα καταστήματα Hard Rock Café» = τα σαράντα τους χρόνια / τα σαραντάχρονά τους·

«η Σάνο γιόρτασε τα 102α γενέθλιά της» = έκλεισε τα εκατόν δύο / έγινε εκατόν δύο χρονών·

«με την ευκαιρία της 65ης γενέθλιας επετείου του Φίλιπ Γκλας» = με την ευκαιρία των γενεθλίων του Φίλιπ Γκλας, που κλείνει τα 65· αν πάλι θέλουμε να τονιστεί η επέτειος: στην επέτειο των 65 χρόνων από τη γέννηση του Φίλιπ Γκλας·

«ο Σίντνεϋ Μπεσέ πέθανε στα 62α γενέθλιά του» = [τη μέρα των γενεθλίων του,] τη μέρα που έκλεινε τα 62 του χρόνια·

«γιορτή για τα ογδοηκοστά όγδοα γενέθλια του Ολυμπιακού» = για τα ογδόντα οχτώ χρόνια του Ολυμπιακού.

Δανειζόμαστε, και καλά κάνουμε, όταν κάτι μας λείπει, όταν κάτι μας αρέσει πιο πολύ απ’ το δικό μας: Μας έλειπε αυτός ειδικά ο γλωσσοδέτης; μας αρέσει; Πάσο.


Πατερναλισμός και σχετικισμός

Δεν τελειώνει η ιστορία με τον Κατίδη, κι όχι απλώς επειδή βρέθηκε αμέσως μιμητής του, στο τοπικό πρωτάθλημα της Πάτρας, που δήλωσε ότι «ο πανηγυρισμός δεν είναι ναζιστικός, αλλά αρχαίος ελληνικός χαιρετισμός» –ξεσκολισμένος δηλαδή αυτός στην χρυσαυγιτικήν.

Δεν τελειώνει, λέω, η ιστορία, που είχε πριν την επίσης «ανίδεη» Βούλα Παπαχρήστου, πιο πριν τη Θάνου και τον Κεντέρη, τώρα ίσαμε τον Τσοχατζόπουλο. Μα πώς συνδέονται, προς Θεού, όλοι αυτοί; Όχι βεβαίως απ’ τις διαφορετικές πράξεις τους, αλλά απ’ τη δική μας στάση που, ακόμα κι όταν καταδικάζει αναφανδόν τη δραστηριότητα κάποιου, στέκεται ξάφνου όλο περίσκεψη μπροστά στο μέγεθος, λέει, της ποινής –πιο κραυγαλέο αυτό στην περίπτωση Τσοχατζόπουλου. Και πάντα με τον γνωστό σχετικισμό, ότι, εδώ αφήνουν τους τάδε, τους δείνα βρήκαν να πιάσουν; Η λογική που αθωώνει την όποια απάτη, μπροστά στην πάντα μεγαλύτερη που σίγουρα υπάρχει. Ασφαλής μέθοδος για τη δική μας πρώτα πρώτα απαλλαγή.

Έτσι και με τον Κατίδη, αθώο λόγω «ασχετοσύνης», λέει, και ηλικίας: Πατερναλισμός από τη μια, που λειτουργεί αυτοαθωωτικά από την άλλη: «Έχω κάνει στα είκοσί μου πολλά για τα οποία ντρέπομαι», αυτομαστιγώθηκαν πολλοί.  Όμως, με το συμπάθιο, εγώ δεν ντρέπομαι για όσα έκανα ειδικά στα είκοσί μου, μπορεί και να καμαρώνω. Ενώ γενικά, ούτε λόγος, μπορεί να ντρέπομαι για ουκ ολίγα, στη μετέπειτα «ώριμη» ζωή μου.

Και άραγε είναι ιδέα μου ότι οι πιο πολλοί οικτίρμονες για τον 20χρονο είναι όσοι έπαιρναν κεφάλια 15χρονων τον Δεκέμβρη του 2008;

«Έλεος, υποκριτές» τιτλοφορούσε άρθρο του ένας απ’ αυτούς.

«Καθρεφτάκι», όπως αντιγυρίζουν σήμερα τα παιδιά!

Όταν οι μαέστροι γίναν σωφεραίοι

Για την προκατακλυσμιαία αντίληψη περί ραδιοφώνου που χαρακτηρίζει το Τρίτο Πρόγραμμα χρειάζεται ειδική αναφορά. Λίγα γλωσσικά τώρα, και πάλι επιγραμματικά.

Είναι παλιό και γνωστό ότι στο Τρίτο ανθούν οι καθαριστικές ουσιαστικά απόψεις που επιμένουν να κλίνουν τα ξενικής καταγωγής και να μιλούν για «τα τύμπανι» και «τα τρομπόνι». Ενώ δεν λείπουν και ακόμα πιο εξωφρενικά «καθαρά», όπως «φυγή» αντί για φούγκα!

Όμως η «Πιάνο σονάτα» αντί για Σονάτα για πιάνο και το «Τρίο πιάνο» αντί για Τρίο με πιάνο είναι δείγματα απλώς ασχετοσύνης. Όπως και η αδυναμία, νισάφι πια, να διακρίνουν το κοντσέρτο-μουσική σύνθεση από τη συναυλία.

Το καλυτερότερο, μια νέα μόδα, κατά την οποία «ο Τάδε οδηγεί την ορχήστρα» –προφανώς μετάφραση του conduct.

Τρίτο Πρόγραμμα, ακούει κανείς;


buzz it!