Εδώ τα καλά ελληνικά! β΄

(Εφημερίδα των συντακτών 15 Νοεμ. 2014)

Εδώ τα καλά ελληνικά! (β΄)

Διανθίστε ένα κείμενο με ακυριολεξίες, κανονικές ασυνταξίες, με ηχηρές, ακατάληπτες λέξεις, κατά προτίμηση σε λάθος περίσταση, όλες όμως μ’ έναν αέρα λογιοσύνης, με μια αρχαιοπρέπεια, μαζί και μερικές αρχαιοφανείς ή όντως αρχαίες πλην κολοβωμένες και εκτός τόπου εκφράσεις, και θα εξασφαλίσετε τον έπαινο της αγοράς.

Έτσι διαβάζουμε, όπως έγραφα την περασμένη φορά, για τα ωραία ελληνικά του Άδωνη Γεωργιάδη, όχι όμως για τα λαμπρά, φερειπείν, του Παντελή Μπουκάλα. Δεν ήταν τυχαία τα παραδείγματά μου. Αρχαιομαθής και μεταφραστής αρχαίου δράματος ο Μπουκάλας, αρχαιομαθής, υποτίθεται, και ο Γεωργιάδης. Επειδή ακριβώς την κατέχει τη γλώσσα ο Μπουκάλας, ξέρει τα όρια αρχαίας και νέας, ξέρει πού και τι θα χρησιμοποιήσει, τι δηλαδή δέχεται και τι δεν δέχεται η γλώσσα σήμερα, ξέρει πρωτίστως, διόλου αυτονόητο, ποια η γλώσσα σήμερα, ενώ ο Γεωργιάδης, όπως οι απλώς αρχαιολάγνοι πλην ημιμαθείς, αμολάει πυροτεχνήματα ελληνικούρες. Και βγαίνει δεν θυμάμαι τώρα ποιος στο διαδίκτυο, στο Protagon.gr, από αυτούς που θαμπώθηκαν ξαφνικά από την πολιτική ιδιοφυΐα, θου Κύριε, του Γεωργιάδη και αναμέλπουν ύμνους σχετικά, μαζί και για τα ωραία του ελληνικά!

Που θέλει ο Γεωργιάδης να πει, όπως ξανασημείωνα: «ανάλογα με την εξέλιξη του φαινομένου…», και φοράει βελάδα: «προϊόντος της εξελίξεως του φαινομένου» –αντί για το γραμματικά σωστό (όμως και πάλι προβληματικό): «προϊούσης της εξελίξεως…» Άλλο: «είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον για μένα και ως ιστορικού…», ή «εκ του έλασσον κρίνεται και το μείζον»!

Φεύγω όμως από τον Μπουκάλα: με τις ιδιότητές του, τη μεταφραστική που είπα, συν συγγραφική, κριτική, δημοσιογραφική, δεν μπορεί να αποτελεί, είναι η αλήθεια, μέτρο σύγκρισης, από την άλλη είναι και φίλος μου, θα μου καταλογίσουν· στέκομαι έτσι σε διόλου συγγενείς μου ιδεολογικά: στα Νέα λόγου χάρη και στο απαιτητικό είδος της επιφυλλίδας ο Μητσός και ο Τσίμας, ή ο Δ. Μητρόπουλος παλαιότερα, γράφουν πολύ καλά ελληνικά, χωρίς χλαμύδες και πώποτε, στο Βήμα ο στιλίστας Διόδωρος Κυψελιώτης γράφει λαμπρά ελληνικά, χωρίς αρχαιοπρέπειες κι αυτός, ίσα ίσα με ξεκάθαρη θέση στο γλωσσικό. Πάω όμως ακόμα παραπέρα, όχι απλώς σε αντίθετό μου ιδεολογικά αλλά σε ένα από τα πλέον μελανά ονόματα του χώρου: ε, ο Πρετεντέρης γράφει, πώς να το κάνουμε, πολύ καλά ελληνικά κι αυτός, έχει ύφος, έχει νεύρο –κι ας δοκιμάζει σκληρά τα δικά μας.

Αν όχι κενό…

Όμως, ξαναλέω, όποτε δείτε να επισημαίνονται στην αγορά «ωραία ελληνικά», θα είναι μπροστά σε ολοπλούμιστα λογιόστροφα, που συχνά κρύβουν αποπίσω, αν όχι κενό, κοινές ελληνικούρες, λάθη που όλα προκαλούνται ακριβώς από την εκζήτηση και τη λογιοπληξία.

Επανέρχομαι, στο γενικότερο σύμπτωμα κι όχι σε μεμονωμένη τάχα περίπτωση, όπως ο Άδωνης, καθώς πρόσφατα διάβασα άλλη κυρία, συμπτωματικά πάλι στο Protagon.gr, που γράφει άρθρο ολόκληρο για το νέο αστέρι-πλυντήριο κτλ. του Σκάι, τον Μπογδάνο, για να μας πει ότι, ενώ δεν της άρεσε παλιά, τώρα αναγνωρίζει τις αρετές του, και τονίζει τα «ωραία ελληνικά του». Στα οποία θα συγκαταλέγεται ασφαλώς ο «ζυγός του τέλματος» και η «εκπληγμένη κυρία»· ή η προτροπή του (με αφορμή τη συγνώμη που είχε ζητήσει ο Ευάγγελος Γιαννόπουλος, επειδή χαρακτήρισε κάποια στη Βουλή «ανάξια») «να αυτοαντιπαραβάλουμε (!) με το σήμερα»!

Χορεία λογιοπλήκτων

Όπου σήμερα, στο θέμα μας, τα ξιπασμένα ελληνικά του Ζουράρι: «η καλλίπυγος μαγωδία» (απλώς ασυνάρτητο), «τα θυρανοίξια που εγκαινιάζουν…» (= τα εγκαίνια που εγκαινιάζουν!)· τα ιλαρά του Πολύδωρα: «όταν θωρακίσουμε τον θώρακα του παιδιού», «θα γίνω επαναληπτικός της ανακοινώσεώς μου»·  τα πέρα από κάθε γλωσσικό έλεγχο του Στάθη Σταυρόπουλου: «εκοσμήθη δάφνης», «ο θείος Νώντας, ενδιαφέροντος το πώποτε θείας Φωτούλας», «οι δρόμοι δεν διεπλέοντο αυτοκινήτων» κ.ά.

Ας κλείσω με τον μεγαλόσχημο φιλόλογο Κώστα Γεωργουσόπουλο, κλασική περίπτωση όπου τα πλήθος τυπικά εφόδια και η πολύχρονη θητεία στα γράμματα δεν προστατεύουν από γλωσσικές και νοηματικές κακοτοπιές.

Κρας τεστ: «ήταν θαυμάσιος στην τελευταία σκηνή, όπου η μέθη ώθησε μια πάσχουσα ρητορική μελοδράματος αλλά ερίζεται δραματουργικά αν είναι η μέθη που μιλά ή ο αληθινός πόθος που εκλύεται»· ή «η Ράνια Οικονομίδου κατόρθωσε […] να αναδύσει μια τρομερή και ανελέητη μαινάδα». Αλλά και ένα τραγούδι του, για το οποίο μας λέει ο Κ.Γ.: «το τραγουδούσε η Χωματά, που της έκανα (μαθήτρια ούσα) ιδιαίτερο Αρχαία Ελληνικά»: ακόμα κι ένας μέτριος μαθητής γυμνασίου θα μας πει ποια λέει το συντακτικό πως είναι η μαθήτρια εδώ!

Η εύρροια που καλλύνει, η ρηξικελευθότης, η στιλβηδών και το ισχνέγχυλον του πολυπραγμονήσαντος, η χρήση μιας δημιουργίας που υπερεβάθη... –γλώσσα ροκοκό σε εποχή ροκοκό, εδώ τα ωραία ελληνικά!