Γιάννης Η. Χάρης: Για τον Βαγγέλη τώρα η σιωπή

(Εφημερίδα των συντακτών 21 Μαρτ. 2015)

Για τον Βαγγέλη τώρα η σιωπή

«Παράκληση της οικογένειας, αντί στεφάνων, σιωπή»: κάπως έτσι φαντάστηκα, θα ήθελα μάλλον εγώ, το αγγελτήριο της κηδείας του Βαγγέλη. Του Βαγγέλη που με τη λαμπερή κι όμως θλιμμένη μορφή, το φωτεινό κι όμως αποσυρμένο ήδη από τον κόσμο τούτο βλέμμα, μας ένωσε όλους, δυστυχώς αργά και ανώφελα πια, σε μια μεγάλη οικογένεια, μια μεγάλη αγκαλιά, που κινδυνεύει ίσα ίσα πάλι να τον πνίξει.

Γιατί, ναι, να αποκαλυφθούν οι ένοχοι, ναι, να ξεγυμνωθεί η ιδεολογία και οι αντιλήψεις που τον θυματοποίησαν, όμως, από την άλλη, αισθάνομαι όλο και πιο πολύ πως του οφείλεται η σιωπή. Τα όσα δεν θέλησε να πει ο Βαγγέλης, τα όσα δεν θέλησε ή δεν μπόρεσε να πει, αισθάνομαι ότι δεν πρέπει τότε να τα πούμε εμείς. Αν ο Βαγγέλης δηλαδή δεν διάλεξε τη μάχη, και δεν μίλησε, όπως λένε, ποτέ σε κανέναν, παρά προτίμησε την απόλυτη σιωπή –ναι, ξέρω, εξαναγκάστηκε, έμμεσα, από την κοινωνία, τις κρατούσες αντιλήψεις κτλ. κτλ., έστω όμως επειδή δεν βρήκε τη δύναμη για τη μάχη, ας σεβαστούμε αυτή του τότε την αδυναμία. Με τη δική μας τώρα σιωπή.

Δεν ξέρω τι άλλο να πω· ένα μόνο: βλέποντας να κηδεύουν τον Βαγγέλη με μπαλοθιές, την ίδια στιγμή που συγκινήθηκα, ένιωσα σαν βρόχο στον λαιμό τη σκέψη πως αυτές οι μπαλοθιές που τώρα, κατά την παμπάλαιη παράδοση του τόπου του, τον τιμούσαν, οι ίδιες πριν τον σκότωσαν, οι μπαλοθιές σαν μέρος μιας συγκεκριμένης κουλτούρας, ηθικός αυτουργός των ηθικών αυτουργών του θανάτου του Βαγγέλη.

Η κορδωμένη ημιμάθεια

«Κυρία Πρόεδρε, το φαγοπότι μου προς εσάς» ή «το ξεφάντωμά μου προς εσάς, το γλέντι, το τσιμπούσι μου». Όμως, Πρόεδρος είναι αυτή, και γυναίκα, κυρία· ας το πω καλύτερα, σκέφτηκε· «ευωχία» λόγου χάρη, και όντως είπε: «Κυρία Πρόεδρε, την ευωχία μου προς εσάς»!

Μα αλήθεια είπε; τόσο αγράμματος; ποιος; Ο Ζουράρις; πάλι;

Γιατί βεβαίως η ευωχία, σε όλα τα λεξικά, Λίντελ-Σκοτ, Δημητράκο, Σταματάκο, Κριαρά, Μπαμπινιώτη, Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη, Χρηστικό της Ακαδημίας κ.ά., ξεφάντωμα και φαγοπότι είναι –α, έχει και κάτι αρχαία ο Σταματάκος, δώρο στον αρχαιομύστη, για την επόμενη φορά, π.χ. η ειλαπίνη: «Κυρία Πρόεδρε» λοιπόν, «η ειλαπίνη μου προς εσάς» ας πει, πάλι θα τον χειροκροτήσει ο Βενιζέλος και τα μίντια όλα.

Γιατί αυτό είναι το θέμα, οι κωδωνοκρουσίες, αντί για τις κουδούνες, στις γλωσσικές ασυναρτησίες του Ζουράρι, που δείγματά τους έδινα πρόσφατα, με αφορμή την παρθενική αγόρευσή του στη Βουλή. Τότε κατέληγα ότι καλύτερα να τον αγνοεί κανείς, και όντως δεν θ’ ασχοληθώ με την ουσία της αγόρευσής του, όσο κι αν απέπνεε τον πιο αγοραίο εθνικισμό και ρατσισμό: γνωστά είναι αυτά, δεν έχει νόημα να τα συζητάμε κάθε φορά, με όσα φαιδρά και ιταμά κι αν τα σερβίρει. Όμως τις αγραμματοσύνες, που περνιούνται για επιτομή της περιούσιας γλώσσας, οφείλουμε να τις επισημαίνουμε.

Πρώτα λοιπόν το γλεντοκόπι που πρόσφερε (!) ο αγορητής στην Πρόεδρο της Βουλής, κι έπειτα το άλλο πυροτέχνημα, τα «μέζεα», λέει, που μας έπρηξαν οι Γερμανοί. Το είχε ρίξει και πριν από έναν μήνα (19/2), στην εκπομπή τού όμοιού του σε εκζήτηση και ημιμάθεια[1] Μπογδάνου (όπου «τους τοκογλύφους τους» είπε κάποια στιγμή ο Ζουράρις, και αμέσως διόρθωσε: «τους τοκογλύφους των», τονίζοντας εμφατικά το «των»· ενώ ο Μπογδάνος: «διαβάζοντας» είπε, «αναγιγνώσκοντας» πρόσθεσε αμέσως!)· είπε λοιπόν αργά αργά, ιεροπρεπώς: «τους παραπέμπουμε στα καθ’ ημάς μέζεα του κατωτέρου στεατοπυγικού μας υποσυστήματος», εννοώντας ότι τους γράφουμε στα παπάρια μας. Τον έπαιξαν τότε σ’ όλες τις σατιρικές εκπομπές, δεν του ’φτασε όμως· είπε, θα τ’ αμολήσω και στη Βουλή, να δοξαστώ πια σ’ όλα τα κανάλια, σ’ όλες τις εκπομπές, σ’ όλα τα έντυπα. Όπως και έγινε δηλαδή: «μας έχουν πρήξει τα μέζεα του στεατοπυγικού μας υποσυστήματος» είπε, και ακόμα γαργαλιόμαστε.

Ας δοκιμάσουμε τώρα να φανταστούμε τη σουρεαλιστική εικόνα που μας τάισε ο ποιητής. Έχουμε λοιπόν κάποιο ζώο, αφού μέζεα είναι κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, τα παπάρια των ζώων (μήδεα ή και μέδεα είναι του ανθρώπου), ή έχουμε έναν άνθρωπο με παπάρια ζώου· τα οποία παπάρια, πρησμένα είτε όχι από τους Δυτικούς, κρέμονται, προσοχή, όχι από μπροστά, αλλά από πίσω, στα πρησμένα από τη φύση τους οπίσθια αυτού του ανθρώπου ή ζώου! Διότι στεατοπυγικό σύστημα ή υποσύστημα, ανώτερο ή κατώτερο, δεν υπάρχει σε καμία ιατρική ή ανατομία· υπάρχει μόνο, άσχετο, η στεατοπυγία, η συσσώρευση λίπους στα πισινά.

Δεν ξέρω αν ο κ. Ζουράρις αναγνωρίζει τον εαυτό του σ’ αυτή την εικόνα· εγώ παρακαλώ να εξαιρεθώ από τον πληθυντικό που χρησιμοποίησε, αν δεν είναι έτσι κι αλλιώς της μεγαλοπρεπείας.

[1] Ο νέος πρόεδρος της Δημοκρατίας, αμέσως μετά την ορκωμοσία του, καταθέτει στεφάνι στο μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη· ο Μπογδάνος παρακολουθεί την εικόνα και υποτιτλίζει, όσο πιο λόγια ξέρει: «Υπό βροχήν, μετά των υπασπιστών αυτού, ο εξοχότατος κύριος πρόεδρος της Δημοκρατίας υπάγει [σ.σ. ούτε υπάγει… ούτε πάει… απλώς επιθεωρεί] προς επιθεώρησιν των αγημάτων, οίτινα και παρουσιάζουν όπλα –όχι [σταματάει λίγο· λες, α, θα διορθώσει· μπα, ήταν για να σιγουρευτεί για την εικόνα, οπότε και επαναλαμβάνει:] ναι, βεβαίως, οίτινα και παρουσιάζουν όπλα ενώπιον…»