Το τέλος ενός ειδυλλίου

(Εφημερίδα των συντακτών 16 Απρ. 2016)

Και ξαφνικά, σαν με το πάτημα ενός κουμπιού, άλλαξε άρδην το τοπίο. Πάνε τα λουλούδια και τα ροζ σύννεφα, οι εθελοντές και αλληλέγγυοι στην πρώτη γραμμή…, αυτοί που ακούραστοι και με θυσίες οικονομικές χτίζουν την Ελλάδα της αλληλεγγύης, η οποία δείχνει τον δρόμο στην Ευρώπη, και πάει γραμμή για το τρίτο της Νόμπελ, της ειρήνης τη φορά αυτή…

Η μηχανή του χρόνου μάς γύρισε κάτι μήνες πίσω, κανάλια και παρουσιαστές βρήκαν τον παλιό και γνώριμό μας εαυτό τους. Λύτρωση. Πολύ είχε κρατήσει η καταπίεση, η αυτοσυγκράτηση, η ανοχή. Τώρα οι αλληλέγγυοι, ντόπιοι και ξένοι, έγιναν αυτομάτως και συλλήβδην κάτι ύποπτο εξ ορισμού, σκοτεινό, καθοδηγούμενο. Η αλληλεγγύη ξανάγινε λέξη με αρνητικό πρόσημο, στη χωματερή της εποχής, μαζί με άλλες ρυπαρές, ανάρμοστες λέξεις, όπως ανθρωπισμός κτλ. Κι εκεί που πρώτα οι άγγελοι αλληλέγγυοι βοηθούσαν όπου δεν έφτανε η πολιτεία, τώρα υποκαθιστούν την πολιτεία, τις αρχές, αλωνίζουν ανεξέλεγκτοι –και τολμούν επιπλέον να μην απαντούν στις ανακρίσεις των τηλερεπόρτερ, με πρώτους του Άλφα, να μην τους λένε ούτε τ’ όνομά τους ή πού βρήκανε τα χρήματά τους («Είπατε θα μείνετε δύο μήνες. Πού τα βρήκατε τα χρήματα;» ρώτησε μιαν Αμερικανίδα η δαιμόνια ρεπόρτερ του Άλφα, περιμένοντας προφανώς «ομολογία» πως της τα έδωσαν οι ξένες μυστικές υπηρεσίες ή ο Σόρος…).

Όμως το θέμα ουσιαστικά δεν ήταν οι αλληλέγγυοι. Οι αλληλέγγυοι ήταν το φίλτρο, το ανάχωμα, αυτό που έκρυβε και προστάτευε τους πρόσφυγες, αυτό που διάβαζε φωναχτά τη δυστυχία τους, τόσο φωναχτά που δεν γινόταν να μην τους ακούσουν οι άλλοι, εμείς, η κοινωνία, τα μίντια, και έτσι να σωπάσουν. Κι όχι μόνο: να καταλάβουν, να συμπαθήσουν, ν’ αρχίσουν να πιστεύουν πως συμπάσχουν ή και όντως να συμπάσχουν. Ώσπου άρχισαν να φωνάζουν και τα δικαιώματα των προσφύγων, σ’ εμάς και στους ίδιους τους πρόσφυγες, πριν ακόμα φτάσουμε στην «επίσημη» καταπάτησή τους, με την συμφωνία Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας κτλ. –για να μην πω με την ίδια τη διάκριση ανάμεσα σε πρόσφυγες και μετανάστες.

Δεν φώναζαν μόνο οι αλληλέγγυοι, φώναζε και η Διεθνής Αμνηστία και άλλοι διεθνείς οργανισμοί, φώναζαν κι εδώ άλλες, έστω ασύντακτες, αριστερές φωνές. Το χειρότερο: φώναζαν οι ίδιοι οι πρόσφυγες. Παραήταν αυτό. Καλά θαλασσοδαρμένοι και μες στις λάσπες, ικέτες της φιλανθρωπίας μας, ευγνώμονες εξαθλιωμένοι· μα να σηκώσουνε κεφάλι; Αντί να περιορίζονται στην ελεημοσύνη, να προβάλλουν αξιώσεις και δι-και-ώ-μα-τα;

Είχαν αρχίσει οπωσδήποτε και κρούσματα παραβατικότητας, μηδενικά ώς πρόσφατα (κάποιος καπετάνιος από τα πλοία που μετέφεραν πρόσφυγες δήλωνε πως ούτε καρφίτσα δεν χάθηκε, ενώ όταν μετέφερε φορτηγά με συμπατριώτες μας στην Ιταλία εξαφανίζονταν πετσέτες και μπουρνούζια), ελάχιστα σε ποσοστό και τώρα, ελαχιστότατα με δεδομένες τις πρωτοφανούς εξαθλίωσης και απελπιστικά αδιέξοδες συνθήκες (να θυμηθούμε τις πρωτιές σε δείκτες εγκληματικότητας των ομοεθνών μας στην Αμερική, πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα;): η χαρά πια των καναλιών, νά τα ρεπορτάζ με αγανακτισμένους κατοίκους-θύματα κλοπών στην Ειδομένη και αλλού, ρεπορτάζ για την κατά 300-600% αύξηση σε πωλήσεις όπλων, χώρια οι υγειονομικές βόμβες, χώρια ο σχεδιασμένος εξισλαμισμός κτλ.

Είναι φανερό, και αναμενόμενο: η αντοχή και μαζί η ανοχή εξαντλούνται. Πολύ κράτησε το φιλάνθρωπο πνεύμα, τι θα τους κάνουμε πια όλους αυτούς, που αρχίσαν και φαγώνονται αναμεταξύ τους και βγάζουν και μαχαίρια, ιδού λοιπόν το εγκληματικό ένστικτο των κατώτερων πολιτισμών και θρησκειών, το πολεμόχαρο ντιενέι του Ισλάμ, καλά τα λέγανε η Σώτη και ο Τάκης, άσε ο Θέμος κι ο Φαήλος, τώρα τι γίνεται! Όμως το θέαμα της δυστυχίας είναι ισχυρό ακόμα, ας μην τον βγάλουμε ακόμα απ’ το κουτάκι όπου τον κλείσαμε τόσον καιρό τον ρατσισμό, πρέπει να εξακολουθήσουμε να δείχνουμε ανεκτικοί, είναι κι αυτό το Νόμπελ βλέπεις… Κι εξάλλου, εντάξει, δεν είναι όλοι δα κακοί, κάποιοι πυρήνες μόνο, και κάτι άλλοι που τους υποκινούν, κάποιοι που παριστάνουν τους αλληλέγγυους.

Κι από το «παριστάνουν», «κάποιοι», φτάνουμε σιγά σιγά στο όλοι, αδιακρίτως. Κι αρχίζει το κυνήγι μαγισσών, τα ρεπορτάζ που λέγαμε, με πλήθος Πουαρό και μουσική υπόκρουση θρίλερ. Γιατί οι αλληλέγγυοι είναι, βλέπεις, ο «επιτρεπόμενος» εχθρός: ο εχθρός, εννοώ, που επιτρέπεται να έχουμε, όσο εμποδιζόμαστε ακόμα να εκδηλώσουμε ελεύθερα την ξενοφοβία και τον λανθάνοντα έστω ρατσισμό μας.

Είναι η ένοχη συνείδησή μας!

Όμως, προσοχή, το τέλος του ειδυλλίου με τους αλληλέγγυους είναι το τέλος του ειδυλλίου με τους πρόσφυγες: η αγανάκτηση με τους αλληλέγγυους, συνταγμένη πίσω από αστόχαστες ή και όντως ύποπτες ενέργειες αγνώστων, κρύβει, καμουφλάρει την αγανάκτηση για το όλο πρόβλημα, τους πρόσφυγες τους ίδιους.

Δεν είναι τυχαίο πως, με την αλλαγή του τοπίου, το νόημα το ’πιασαν πρώτοι, και πήραν το σύνθημα, οι Χρυσαυγίτες. Καλή αρχή.

ΥΓ. Αξίζει να παρατηρήσουμε πώς υποχώρησε ο κοινόχρηστος ώς τώρα όρος εθελοντές και επικράτησε ο όρος αλληλέγγυοι, με τις αριστερές συνυποδηλώσεις του –και κάποιες αρνητικές μνήμες, από την Υπατία λόγου χάρη!