Για το Ορλάντο, ενός λεπτού σκέψη

(Εφημερίδα των συντακτών 25 Ιουν. 2016)

αγρυπνία για τα θύματα του Ορλάντο (Σίδνεϊ, 13/6)

Στην πολύνεκρη επίθεση στο παρισινό Σαρλί, το (αμφιλεγόμενο πάντως) σατιρικό περιοδικό, φανατικοί ισλαμιστές χτύπησαν την ελευθερία της σάτιρας, του λόγου γενικότερα, τον ανεκτικό, φιλελεύθερο δυτικό τρόπο σκέψης και ζωής. Ήταν τρομαχτικό το χτύπημα, στη χώρα του Σαρλί έσπευσαν να συμπαρασταθούν, με τον πιο ένθερμο τρόπο, μίντια και πολιτική ηγεσία όλων των χωρών –ακόμα και πολλών που μόνο για διασφάλιση της ελευθερίας του λόγου δεν μπορούν να καυχιούνται.

Στην πολύνεκρη επίθεση στο επίσης παρισινό Μπατακλάν, σε ώρα συναυλίας ροκ, και άλλα μπαράκια, διόλου τυχαία επιλεγμένα, είχαμε επίσης στοχευμένο χτύπημα, πάλι από φανατικούς ισλαμιστές, στον ανεκτικό, φιλελεύθερο δυτικό τρόπο σκέψης και ζωής. Η συμπαράσταση ήταν πάλι αμέριστη, ανεπιφύλακτη, καθολική.

Στις Βρυξέλλες τελευταία, τα ίδια, χωρίς εξειδικευμένο στόχο αυτήν τη φορά, απλώς τους εν γένει αλλόπιστους δυτικούς.

Στο Ορλάντο όμως; Μεμονωμένος μακελάρης, διόλου της τάξης των φανατικών ισλαμιστών, καταπώς έδειχνε, χτυπάει τι; ελευθερία του λόγου; ανεκτικό, φιλελεύθερο δυτικό τρόπο σκέψης και ζωής; εν γένει αλλόπιστους δυτικούς; μπα! Το  χτύπημα ήταν ακόμα πιο στοχευμένο: κατευθυνόταν σε ομοφυλόφιλους, σε στέκι πάντως ομοφυλοφίλων. Ε, δυτικούς, εξ ορισμού, αλλόπιστους, πάλι εξ ορισμού· διπλά αλλόπιστους όμως, με άλλη «πίστη» δηλαδή από των άλλων, των πολλών, με άλλο τρόπο σκέψης και ζωής από των άλλων, των πολλών.

Που πώς να στέρξουν, έγραφα την προηγούμενη φορά, να συμπαρασταθούν, κυρίως να συμπονέσουν, ακόμα και να καταγγείλουν. Όταν αυτή η άλλη «πίστη», ο άλλος τρόπος ζωής, δεν είναι απλώς άλλος, ξένος, μα εκ των πραγμάτων εχθρικός, αφού αντιστρατεύεται πίστεις και παραδόσεις, ιδεολογίες εντέλει, αιώνων. Και όχι μόνο εχθρικός, μα συχνότατα, αν όχι εξ ορισμού, απειλητικός.

Έγραφα ημέρα Δευτέρα την προηγούμενη φορά, ένα 24ωρο και κάτι από τη σφαγή, και παρατηρούσα ακριβώς τη λειψή κάλυψη των γεγονότων, πόσο μάλλον της συμπαράστασης κτλ.: μετρημένα λόγια στα κανάλια, είναι τζιχαντιστής, έσφαξε αθώα εν γένει θύματα, άδηλης, μάλλον άρρητης κατά τα άλλα ταυτότητας· έχει ψυχολογικά προβλήματα, είναι ομοφοβικός, όπως είπε ο ίδιος του ο πατέρας, άρα έσφαξε εντέλει, ναι, λέγεται με μισή σχεδόν φωνή, ομοφυλόφιλους, όλα, ξαναλέω, μετρημένα, αμήχανα κυρίως. Πού οι ατέλειωτες ανταποκρίσεις, οι ολοσέλιδες φωτογραφίες και οι πηχυαίοι τίτλοι στην πρώτη σελίδα των περισσότερων εφημερίδων, όταν όλα ήταν ξεκάθαρα κι απλά: το φανατικό ισλάμ ενάντια στη φωτισμένη Δύση.

Ώσπου, θείο δώρο, ημέρα Τρίτη ήρθαν στο φως στοιχεία πως ο μοναχικός σφαγέας ήταν και ο ίδιος γκέι: ξεκαθάρισμα λογαριασμών, η κρυφή σκέψη, άσ’ τους να τρώγονται μεταξύ τους… Στις βραδινές ειδήσεις του Μέγκα, λόγου χάρη, το Ορλάντο εμφανίστηκε κάπου 40 λεπτά από την έναρξη του δελτίου, ίσα ίσα το καινούριο «νέο», η ομοφυλόφιλη ταυτότητα του δράστη, καναδυό συγγενείς θυμάτων, και τέρμα. Ήδη στις περισσότερες εφημερίδες της ίδιας μέρας είχε εξαφανιστεί και η παραμικρή αναφορά από τα πρωτοσέλιδα. Έτσι κι αλλιώς, σε καμία εφημερίδα δεν αφιερώθηκε ολόκληρο πρωτοσέλιδο ούτε καν υπήρξε κύριο θέμα, σε αντίθεση λ.χ. με την κάλυψη των επιθέσεων του περσινού Νοέμβρη στο Παρίσι (Μπατακλάν κτλ.), στις οποίες ήταν συχνά αφιερωμένη ολόκληρη η πρώτη σελίδα: Βήμα, Έθνος (δύο συνεχόμενες ημέρες), Ελεύθερος Τύπος, Εφημερίδα των Συντακτών, Τα Νέα, Τύπος Θεσσαλονίκης, ή το κύριο θέμα: Αυγή, Καθημερινή, Λόγος…

Σίγουρα δεν είναι ασφαλής ούτε απόλυτη η μεζούρα που μετράει στήλες, σελίδες, πρωτοσέλιδα-ολοσέλιδα κτλ., την έκταση και τον χρόνο που δίνεται σε μια είδηση. Και ακόμα πιο σίγουρα δεν είναι ίδιας τάξεως, ίδιων προθέσεων, δεν είναι δηλαδή ίδια, πάντα σκόπιμη, συνειδητή, η υποβάθμιση, η παρασιώπηση κ.ο.κ. Όμως κυρίως την ασύνειδη καλούμαστε να τη σκεφτούμε, όσο πιο διεξοδικά γίνεται.

Κι επίσης να σκεφτούμε κάτι ακόμα, που ομολογώ μου ήρθε ξαφνικά, με αφήνει τελικά αμήχανο, και δυσκολεύομαι και να το εκφράσω. Στην περίπτωση του Σαρλί και έπειτα του Μπατακλάν κτλ. η συμπαράσταση εκφράστηκε με τη σημαία της χώρας όπου έγινε η σφαγή, τη γαλλική. Στην επίθεση στις Βρυξέλλες, το ίδιο, με τη σημαία της χώρας όπου έγινε η σφαγή, τη βελγική. Στην επίθεση τώρα στο Ορλάντο η συμπαράσταση δεν εκφράστηκε με τη σημαία της χώρας όπου έγινε η σφαγή, αλλά με τη σημαία της ομοφυλόφιλης κοινότητας: απ’ τη μια έπρεπε, σωστά, να τονιστεί ο ρατσιστικός-ομοφοβικός χαρακτήρας της επίθεσης, πολύ περισσότερο που από κάποιους αποσιωπάται ή υποβαθμίζεται ή και αμφισβητείται. Απ’ την άλλη όμως θα ’πρεπε, πιστεύω, να τονιστεί η καθολικότερη σημασία της. Πως η σφαγή είχε στόχο γενικότερα, και εδώ, την κοινωνία. Δηλαδή τα δικαιώματα.

Που όμως εδώ ειδικά, ας μη γελιόμαστε, αμφισβητούνται.