Ήττα της κοινωνίας - Ηνωμένα Ιερά Πλυντήρια

(Εφημερίδα των συντακτών 1 Οκτ. 2016)

Ήττα της κοινωνίας

Άγνωστο αν και πόσο θα προχωρήσει ο ιερός πόλεμος για το μάθημα των θρησκευτικών και αν θα λήξει με νίκη της εκκλησίας, κάτι που μοιάζει αρκετά πιθανό. Που σημαίνει υποχώρηση της κυβέρνησης, άλλο ένα πικρό ποτήρι, άλλη μία ήττα. Όμως αυτή η ήττα, να συνεννοούμαστε, δεν θα είναι τόσο ήττα του αρμόδιου υπουργού και έπειτα της κυβέρνησης όσο, κυρίως, της κοινωνίας, δική μας, και κυριότατα των λεγόμενων προοδευτικών δυνάμεων.

Οι οποίες θεωρητικά ομοφωνούν, πως κάποτε επιτέλους θα έπρεπε να ρυθμιστεί το στοιχειώδες αυτό θέμα, ελάχιστο σε σχέση με το μείζον, τις σχέσεις πολιτείας-εκκλησίας. Που σημαίνει πως κάποτε έπρεπε να δοθεί η μάχη αυτή: εδώ ανακύπτει το ερώτημα: έχει άραγε πότε το κάποτε; μπορεί δηλαδή να οριστεί επακριβώς ένα πότε; Μάλλον «ποτέ» θα είναι η απάντηση, και δεν είναι λογοπαίγνιο όλο αυτό, αλλά η ζοφερή πραγματικότητα: η θέση της εκκλησίας στην πολιτική ζωή της χώρας, η εξουσία της και οι υποτελείς πολιτικές δυνάμεις.

Από αυτή την άποψη, πιστεύω ότι έπρεπε να δοθεί η μάχη αυτή, ακόμα κι αν ήταν ή είναι από τα πριν χαμένη, ότι καλώς προχώρησε ο αρμόδιος υπουργός, ακόμα κι αν ενδέχεται να προεξοφλούσε την έκβαση της μάχης, αν ήξερε δηλαδή, όπως σωστά παρατηρούν πολλοί, πως δεν θα είχε με το μέρος του ούτε καν τους βουλευτές του κόμματός του, απέναντι στο περιστασιακό αλλά αρραγές μέτωπο εναντίων δυνάμεων –μέτωπο που θα διαμορφωνόταν, εννοείται, οποτεδήποτε, πόσο μάλλον στις σημερινές οικονομικές συνθήκες. Οι οποίες οικονομικές συνθήκες δίνουν υποτίθεται βάση στην κριτική ότι η μάχη για το μάθημα των θρησκευτικών αποτελεί σκέτο αντιπερισπασμό, αποπροσανατολιστική κίνηση.

Είναι η κριτική που συμπυκνώνει την κλασική γραμμή πλεύσης του ΚΚΕ, τη γνωστή στρατηγική αδράνειας ώσπου να δοθεί η μία και μοναδική μάχη των μαχών, για τον σοσιαλισμό. Διόλου περίεργο που η άποψη περί αντιπερισπασμού σε συνδυασμό με την κατάρτιση επετηρίδας στην αντιμετώπιση των προβλημάτων συναντάται με τη στάση και των άλλων αντιπολιτευόμενων δυνάμεων, που μπορούν έτσι να μεταμφιέσουν τον φόβο, την απροθυμία ή και την άρνηση να συγκρουστούν με την εκκλησία, ακόμα και σε επιμέρους θέματα.

Δεν αντέχει όμως σε κριτική η κριτική αυτή. Μένει η «ωρίμανση των καιρών». Όπου η απάντηση έρχεται απ’ την Ιστορία. Πως αν περίμενε πάντα κανείς να αλλάξουν οι καιροί, η κοινωνία, η εκκλησία κτλ., ούτε η θανατική ποινή θα είχε καταργηθεί ούτε ο πολιτικός γάμος θα είχε θεσμοθετηθεί ούτε τώρα το σύμφωνο συμβίωσης, ακόμα κι η μη αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες, σ’ έναν άλλο ιερό πόλεμο, μόλις χτες, που τον θυμόμαστε πολύ καλά: ένας δημαγωγός αρχιεπίσκοπος απ’ τη μια, με όλο το εκκλησίασμα και τους ψηφοζήτουλες εθνοπατέρες, είτε στο πλευρό του είτε απλώς λουφάζοντες, όπως του κυβερνώντος κόμματος που έδινε τη μάχη, με ολίγιστες εξαιρέσεις, αν όχι την εξής μία, τον Σηφουνάκη!

Όμως στην πολιτική οφείλει να αναλαμβάνει κανείς το ρίσκο, ακόμα και της ήττας. Πάλι η Ιστορία μάς δείχνει πως προχωράμε και με επιμέρους, μικρές (μα κάποτε και μεγάλες) ήττες.

Ηνωμένα Ιερά Πλυντήρια

Τακτικό προσκύνημα στον Βόλο, που πάντα κάτι μου φυλάει έκπληξη. Πέρσι είδα το Μαλάκι, όπως ήταν σ’ όλες τις πηγές, να ’χει γίνει στην καινούρια ταμπέλα: Μαλάκιον· φέτος, ανηφορίζοντας προς Μακρινίτσα, πρόσεξα το Κατηχώρι, στην παλιά ταμπέλα, να είναι Κατωχώρι σε άλλη, νεότερη, και στην καινούρια, καμία έκπληξη πια: Κατωχώριον. Για γέλια πιο πολύ, να βγαίνουν εντέλει αρνητές της συνέχειας της γλώσσας όσοι ίσα ίσα ορκίζονται σ’ αυτήν!

Άλλο όμως το πιο φαιδρό: σε τεράστιο πανό στην πρόσοψη της Μητρόπολης αναγγέλλεται: «Έλευση και Ενθρόνιση Αντιγράφου (!) Ιεράς Εικόνος Παναγίας Βηματαρίσσης…» Όχι, πρώτη φορά άκουγε ενθρόνιση εικόνας και ο φίλος θεολόγος, ψάλτης και δάσκαλος της βυζαντινής, μια ζωή στις εκκλησίες και στα μοναστήρια. Η χαρά του Καμμένου, σκέφτηκα: θα στείλει πλήθος τα αγήματα να αποδώσουν τιμές –και κυρίως να γκαρίξουν, σύμφωνα με την τελευταία μόδα, τον εθνικό ύμνο.

Αλλά πούθε η εικόνα; Από το Βατοπέδι!

Και διαβάζω ξαφνικά εδώ (26/9), σε εμπεριστατωμένο ρεπορτάζ του Δ. Κουκλουμπέρη, για τα διάφορα σκανδαλώδη του υπόδικου και σε αργία δημάρχου Αχιλλέα Μπέου, πως δύο μέρες πριν από τη δίκη του, σ’ ένα καλά οργανωμένο επικοινωνιακό παιχνίδι, καλεί στον Βόλο τον άλλο υπόδικο, τον ηγούμενο Βατοπεδίου Εφραίμ, να τον ανακηρύξει επίτιμο δημότη.

Ώστε σ’ αυτό το σόου, βλέπουμε τώρα, ο Εφραίμ πάει πεσκέσι μια εικόνα, έστω αντίγραφό της.

Και εδώ πια αναμειγνύεται (παναπεί πολιτεύεται!) και η τοπική εκκλησία, του Βόλου, με τον μητροπολίτη της, φαντάζομαι. Πλυντήριο κι αυτή του Μπέου.

Ιησουητισμός και θεομπαιξία.