Η τοπική κοινωνία και τα ντενεκεδάκια

(Εφημερίδα των συντακτών 6 Απρ. 2018)

«Ενώ μέσα στην αίθουσα του δικαστηρίου τής πετούσαν ντενεκεδάκια!» Την έβριζαν, λέει, την απειλούσαν, και μέσα στο δικαστήριο, όπου είχαν πάει να συμπαρασταθούν στον ιερέα και ποιμένα τους, της πετούσαν ντενεκεδάκια!

Ποιοι; Οι ενορίτες, οι χριστιανοί –αλλά ας μη σταθούμε στο ειδικό, όσο κι αν έχει ιδιαίτερη σημασία, κυρίως για τους ίδιους· πάμε στο γενικό, και εντέλει πιο ουσιώδες: οι φιλήσυχοι πολίτες, που κάποια τύποις συμπολίτισσά τους, ουσιαστικά όμως απόβλητη, καθότι τοξικοεξαρτημένη, ανίσχυρη εξάλλου και κοινωνικά, αφού είχε μάνα επίσης εξαρτημένη, και γι’ αυτό την είχαν δώσει σε ανάδοχη οικογένεια, αυτή λοιπόν η δευτεροκλασάτη συμπολίτισσά τους διατάρασσε την κοινωνική γαλήνη, κατηγορώντας τον ανάδοχο πατέρα της και ιερέα, πνευματικό πατέρα δηλαδή δικόν τους, πως τη βίαζε.

Ώστε η ειδεχθέστερη όψη της υπόθεσης αυτής είναι η στάση της τοπικής κοινωνίας; Αναντίλεκτα ναι, απ’ τη δική μου τουλάχιστον σκοπιά.

Αναφέρομαι στην τραγωδία που διαδραματιζόταν επί χρόνια στην Κύπρο και είχε για τέλος την αυτοκτονία της 29χρονης πλέον κοπέλας, που 4χρονο κοριτσάκι, επειδή η μάνα του πάλευε με την εξάρτηση, δόθηκε σε ανάδοχη οικογένεια, σε «καλά χέρια», σε οικογένεια ιερέα.

Πρωταγωνιστές της τραγωδίας, γιατί δεν υπάρχουν δευτεραγωνιστές και κομπάρσοι εδώ:

– Ο ανάδοχος πατέρας και παπάς, που κακοποιεί σεξουαλικά ένα τετράχρονο κοριτσάκι.

– Η ανάδοχη μητέρα, που γνωρίζει τη δραστηριότητα του άντρα της και παπά, και η ίδια κακοποιεί σωματικά ένα τετράχρονο κοριτσάκι.

– Οι κοινωνικές υπηρεσίες, που κλείνουν τ’ αφτιά στις καταγγελίες του κοριτσιού, όταν έφτασε στα 10 του χρόνια, και κουκουλώνουν την υπόθεση.

– Το δικαστήριο, που, όταν πια η κοπέλα έχει γίνει 20 χρονών, καταδικάζει τον παπά, όχι την παπαδιά, σε μόλις δύο χρόνια φυλάκιση.

– Η τοπική κοινωνία, που, όπως είπαμε, βρίζει και απειλεί την απόβλητη και ταραξία, και μες στο δικαστήριο της πετάει ντενεκεδάκια, ενώ φτιάχνει στο Φέισμπουκ σελίδα «Αγάπης και συμπαράστασης» για τον πατέρα και ποιμένα της.

– Ο μητροπολίτης της περιοχής και η Ιερά Σύνοδος, που ουσιαστικά αθωώνει τον παπά (ας θυμηθούμε και τον γνωστό ξενοφοβικό, ομοφοβικό και γενικότερα αντιδραστικό αρχιεπίσκοπο Κύπρου, που ζήτησε από τους δημοσιογράφους να μην τον ενοχλούν μ’ αυτή την υπόθεση, γιατί είναι ταξίδι και έχει άλλες, σημαντικότερες ασχολίες).

Είπα πως η ειδεχθέστερη όψη της υπόθεσης είναι η στάση της τοπικής κοινωνίας. Γιατί; Γιατί απλούστατα η τοπική κοινωνία δεν είναι αφηρημένη, μεταφυσική έννοια, έχει πρόσωπο, είναι πρόσωπα. Είναι δηλαδή και ο παπάς και η παπαδιά και η κοινωνική λειτουργός και οι δικαστές και ο μητροπολίτης και οι συχωριανοί, και όλοι οι άλλοι, εσείς κι εγώ, ναι, προφανώς εσείς κι εγώ. Μπορεί με διαφορετικούς ρόλους, άλλοτε έτσι, άλλοτε αλλιώς, άλλοτε αναλόγως ίδιοι, άλλοτε φτυστοί ίδιοι, με διαβαθμίσεις οπωσδήποτε –νά, ακόμα και στη συγκεκριμένη υπόθεση: ο παπάς κακοποιεί σεξουαλικά, η παπαδιά μόνο σωματικά («Με το ξύλο όμως γίναμε άνθρωποι!» ακούω να λένε διάφοροι ενήλικοι, κι ανατριχιάζω…)· η κοινωνική λειτουργός κουκουλώνει, όμως το δικαστήριο καταδικάζει, έστω σε μικρή ποινή, κ.ο.κ.

Ας θυμηθούμε και τη μόλις χτεσινή δίκη του Αμβρόσιου, όπου μάρτυρες υπεράσπισης πήγαν εξέχοντα μέλη της τοπικής κοινωνίας, δύο δήμαρχοι, ΠΑΣΟΚ οι ίδιοι, σοσιαλιστές παναπεί, υπερασπιστές στον «εφ’ όλης της ύλης» ακροδεξιό.

Πολύ πιο χαρακτηριστική είναι η στάση της τοπικής κοινωνίας της Βέροιας στη δολοφονία του μικρού Άλεξ, και όχι τόσο στη συγκάλυψή της όσο στην εχθρότητα με την οποία αντιμετώπισαν έπειτα την ίδια τη μάνα που της σκοτώσαν το παιδί! Γιατί εδώ παιδί και μάνα ήταν αλλιώς απόβλητοι, ήταν αλλιώς και πολλαπλώς ξένοι: καταγωγικά, από άλλη χώρα, αλλά και πολιτισμικά, αφού π.χ. δασκάλα πιάνου η μάνα. Ήρθαν λοιπόν οι ξένοι, οι διαφορετικοί, και με την ύπαρξή τους και μόνο, με τη διαφορετικότητά τους, εξώθησαν στο έγκλημα τους γηγενείς, που κλήθηκαν έπειτα, τα «θύματα» αυτοί, οι γηγενείς, να πληρώσουν τα σπασμένα (τους), τη στιγματισμένη κοινωνία τους.

Γενικά, όμως, ας δούμε την τοπική κοινωνία που δεν θέλει στη γειτονιά της, στα όριά της και στα πέριξ: μετανάστες, ΟΚΑΝΑ, κέντρα απεξάρτησης, ΧΥΤΑ, αποτεφρωτήρια, γιατί κινδυνεύει, λέει, η ζωή τους και η υγεία τους, ή γιατί θα υποβαθμιστεί η γειτονιά τους, στην οποία όμως πολλές φορές εγκαταστάθηκαν (π.χ. στα δυτικά προάστια ή σε γειτονιά όπου υπήρχαν φυλακές), ακριβώς επειδή ήταν ήδη υποβαθμισμένη, με φτηνό νοίκι δηλαδή και φτηνή γη.

Ας μη χαθούμε όμως στην περιπτωσιολογία: μ’ όλες τις ιδιαιτερότητες και τις όποιες διαφοροποιήσεις, και όσο κι αν ακούγεται αφόρητα τετριμμένο, η τοπική κοινωνία είμαστε εμείς, και εμείς, εδώ, στον καθρέφτη μας.