Το καλοκαίρι εκείνο, και Οι απρέπειες του Τρίτου

(Εφημερίδα των συντακτών 12 Οκτ. 2019)

Βάσω Παπαντωνίου

* Καλό φθινόπωρο, καθυστερημένα· και ανάγκη να πιάσουμε το νήμα από κει που τ’ αφήσαμε, μαζί με ελάχιστα κρατούμενα απ’ όσα στιγμάτισαν ή απλώς εφαίδρυναν το καλοκαίρι αυτό.

Διαφορετικά, δεν θα μας έφτανε ο χειμώνας μπρος μας να ασχολούμαστε φερειπείν με τις «βίγκαν λεσβίες», τις «μπαχαλοσατανίστριες» του καινούριου εθνοπατέρα. Που έσβησε Αδώνηδες, Ζουράρηδες, Παγκάλους, Ψαριανούς και ό,τι άλλο γραφικό, γελοίο ή και χυδαίο έχει περάσει απ’ την πολιτική σκηνή.

* Ή με τον «εθνικό γλωσσολόγο», που, άλλη μια φορά εκτός γλωσσικής πραγματικότητας και, το κυριότερο, εκτός της επιστήμης του, ξανανακάλυψε τα γκρίκλις, τις βάφλες και τα μπέργκερ. Και πρότεινε να λέμε: νά η καινούρια «δέλτος» μου (τάμπλετ), έλα να βγάλουμε μια «αυτοφωτογραφία» (σέλφι), θα σου στείλω ένα «φορητό έγγραφο» (PDF), ας κοιτάξουμε τον «ανευρετή θέσεως» (GPS) κ.ά.

* Ας πιάσουμε όμως το νήμα. Τελευταίο Σάββατο του Ιουλίου δημοσιεύεται το τελευταίο κομμάτι μου πριν από τις διακοπές, την προηγουμένη είχε πεθάνει ο σπουδαίος ποιητής, μεταφραστής και φίλος Χριστόφορος Λιοντάκης. Κανονικά το καλοκαίρι ήταν δικό του, καθώς και η όποια, όποτε, συνέχεια. Όμως, εκτός από δυο γραμμές που έγραψα τότε εδώ, στο αφιέρωμα της εφημερίδας, δεν τον αποχαιρέτησα τον φίλο, και ασχολούμαι τώρα με φαιδρότητες –θα έρθει όμως η ώρα η σωστή.

Στο τελευταίο λοιπόν κομμάτι έκλεινα, ας πούμε για νότα δροσιάς, με κάτι «κατέσφαξε εαυτήν» και «υποτονθόρυσες» και «μακρά φωνήεντα που παρέτειναν το επιφώνημα» κ.ά., από σχετικά πρόσφατο (περσινό) μυθιστόρημα. Όνομα δεν έβαλα, όχι για χαριτωμενιά αλλά για να διαβάσουν ανεπηρέαστοι οι αναγνώστες. Που το διασκέδασαν και προσπαθούσαν έπειτα να μαντέψουν τον συγγραφέα. Ελάχιστοι τον πέτυχαν, ήταν ο Τάκης Θεοδωρόπουλος. Δεν ήταν μπλόφα δηλαδή ή τρικ η (προσωρινή) ανωνυμία, αλλά (προσωρινή) απαλλαγή από το όποιο φορτίο του όποιου ονόματος, με τις όποιες συνδηλώσεις του, πολιτικοϊδεολογικές κατά κανόνα.

Όρος που θα ’πρεπε να τον ακολουθώ, κυρίως να τον είχα ακολουθήσει, συχνότερα: να συνεννοούμαστε πρώτα πως είναι όντως ρατσιστικές και αντιδραστικές κάποιες απόψεις, πως είναι όντως ανελλήνιστα κάποια ελληνικά, πρωτότυπα ή μεταφρασμένα, κ.ο.κ., χωρίς το βάρος της εκάστοτε ιερής αγελάδας –κάποτε, συχνά, του όντως σημαντικού κατά τα άλλα δημιουργού.

* Ας διαβάσουμε λοιπόν προτού να δούμε την πηγή: Η γυναίκα ενός πολυσυζητημένου πολιτικού διηγείται πώς τον γνώρισε και τι την τράβηξε σ’ αυτόν: «είχε μεγάλη μόρφωση» δηλώνει μεταξύ άλλων. Και σχολιάζουν σε κάποια ραδιοφωνική εκπομπή, όπου ανακεφαλαιώνει ο ένας, με σκωπτική διάθεση, και τον διακόπτει ξαφνικά ο παρτενέρ του: «είπε και πως την έχει μεγάλη!», «έλα τώρα» τον συμμαζεύει γελώντας ο πρώτος, «τη μόρφωση» επεξηγεί τάχα ο αστειάτορας.

Γυμνασιακά αστεία; Ούτε του Δημοτικού. Αν όμως ενηλίκων; Τότε τρισανόητων, ούτε λόγος. Και είναι εξίσου ανόητο να μιλήσει εδώ κανείς για σεξισμό κτλ.

* Σύντομα δευτέρωσε το αστείο: ο λόγος τώρα για τηλεοπτικά κανάλια, αναφέρθηκε το Σταρ, πάλι διέκοψε ο παρτενέρ: «το Σταρ; Είναι παλιό αυτό, δεν υπάρχει [;]· πού Σταρ!»

(Σαν εκείνη την εξίσου ανεκδιήγητη διαφήμιση των αστικών συγκοινωνιών Βόλου, για το νέο λεωφορείο που είναι το ’να… είναι τ’ άλλο…, «είναι μεγάλο και μακρύ»!)

Ελπίζω κάποιοι να το μάντεψαν. Ήταν η Ελληνοφρένεια στο προαύλιο του νηπιαγωγείου.

* Και οι απρέπειες του Τρίτου: περασμένο Σάββατο, στο Τρίτο Πρόγραμμα μεταδόθηκε η Υπνοβάτις του Μπελλίνι με τη Βάσω Παπαντωνίου. Και ανάμεσα στις πράξεις δόθηκε ο λόγος σε δύο υψιφώνους της νεότερης γενιάς που θα τραγουδήσουν τον ίδιο ρόλο στην παραγωγή της Λυρικής Σκηνής, προς το τέλος του μήνα. Και μιλούσαν, ατέλειωτα, θα έλεγα, διασπώντας έτσι κι αλλιώς τη συνοχή του ακροάματος, κάτι που είναι πάντως τακτική της συγκεκριμένης εκπομπής.

Αφήνω την απαράδεκτη αυτή καθαυτή τακτική. Όμως, να μιλούν για τον ρόλο που θα τραγουδήσουν οι οσοδήποτε ταλαντούχες υψίφωνοι και να μην κληθεί να μιλήσει η κορυφαία τραγουδίστρια που ερμηνεύει τον ρόλο αυτό στην ίδια αυτή εκπομπή; Αχαρακτήριστο.

Και δεν πάει καιρός, στην ίδια εκπομπή, έπειτα από ολόκληρη τη Λουκρητία Βοργία με συγκλονιστική πάλι τη Βάσω Παπαντωνίου, και πάλι με διάφορες φλυαρίες στα διαλείμματα, ο παραγωγός που μου διαφεύγει (αλήθεια) το όνομά του είπε: «Και τώρα ας ακούσουμε την τάδε άρια της ίδιας όπερας με τη Μαρία Κάλλας»!

Εδώ σηκώνεις τα χέρια ψηλά. (Μην και βιαιοπραγήσεις.)