Ο ημιμαθής προχειρολόγος κύριος Ζουράρις

(Εφημερίδα των συντακτών 17 Οκτ. 2015)

Ώστε το «μπουρδολόγιον» χαρακτήρισε άλλους «μπουρδολόγιον» –και «βλακόμετρον» και «κατιναριό» και άλλα, ευήθειας σημαντικά.

Έχω επανειλημμένα ασχοληθεί με το «μπουρδολόγιον» ονόματι Ζουράρις, που αμολάει κάθε τόσο διάφορες μεγαλοπρεπείς ελληνικούρες ή απλώς ασυναρτησίες, κάτι που κάπου πήρε το μάτι του ή τ’ αφτί του, δεν σκοτίστηκε όμως να το διασταυρώσει, καθότι σίγουρος πως θα θαμπώσει, για την ακρίβεια: θα στραβώσει, τους ιθαγενείς. Τι «καλλίπυγες μαγωδίες», τι «μέζεα», τι «στεατοπυγικά υποσυστήματα», τι «θυρανοίξια», ό,τι περιμάζεψε στη γύρα του, με ό,τι σημασία θέλει να τους δώσει τώρα αυτός, κι ας πά’ να λένε λεξικά και επιστήμες...[1]

Τι βρήκε τώρα, τι του πάσαραν, τι ανέσυρε από σάιτ εθνικιστικά, πάλι χωρίς να ψάξει πόντο παραπέρα;

Βρήκε λοιπόν πως στα βιβλία του δημοτικού κοπήκαν τα δημοτικά τραγούδια, πως ειδικότερα στο βιβλίο Γλώσσα της Στ΄ δημοτικού η προστακτική διδάσκεται με οδηγίες χρήσης καφετιέρας, και άλλα φοβερά, που συνιστούν «την 3η [αλήθεια, ποια η 2η;] Μικρασιατική Καταστροφή», «την καταστροφή της ελληνικής γλώσσης»!

Αγνοεί δηλαδή ο κ. Ζουράρις πως άλλο το βιβλίο της Γραμματικής και άλλο το βιβλίο της Γλώσσας, ενώ υπάρχει και τρίτο πολύτιμο βοήθημα, το Ανθολόγιο λογοτεχνικών κειμένων.

Η Γραμματική λοιπόν διδάσκει όσα διδάσκει πάντα μια γραμματική, και την προστακτική λοιπόν, ενώ η Γλώσσα διδάσκει ακριβώς γλώσσα, δηλαδή λόγο σε όλες του τις εκφάνσεις και εκδοχές, με κείμενα από κάθε περιοχή του λόγου, από λογοτεχνικά έως ρεπορτάζ εφημερίδας, μικρές αγγελίες, διαφημίσεις και, ναι, οδηγίες χρήσης καφετιέρας: αυτή είναι η λεγόμενη «επικοινωνιακή μέθοδος», που ακολουθείται δεκαετίες τώρα, με προφανή, θέλω να πιστεύω, οφέλη.

Και είναι και το Ανθολόγιο, όπου θα βρει ο κ. Ζουράρις από Όμηρο, Αισχύλο, Λουκιανό έως δημοτικό τραγούδι και Βιτσέντζο Κορνάρο, από Ρωμανό τον μελωδό έως Κόντογλου, Βιζυηνό, Παπαδιαμάντη, Ρίτσο, Σεφέρη, Ελύτη, Εμπειρίκο, αλλά και Χικμέτ, Σαιντ-Εξυπερύ, Τζακ Λόντον. Τα ξανάγραφα αυτά, όταν συντάκτρια του ΒΗΜagazino δήλωνε, πέντε χρόνια προ Ζουράριδος, πως «δεν της άρεσε» που «τα σχολικά βιβλία ελληνικής γλώσσας Δημοτικού περιλαμβάνουν οδηγίες χρήσεως καφετιέρας, και ελάχιστα κείμενα σημαντικών λογοτεχνών».

Κι όμως, ιδού, σε σχέση με τα παλιά βιβλία τα δικά μας, μια Γραμματική, σκέτη παράθεση κανόνων, και ένα Αναγνωστικό της συμφοράς, τα σημερινά αποτελούν σωστή επανάσταση. Από το βιβλίο της Γλώσσας που έδωσαν με τσακισμένη τη σελίδα στον εθνοπατέρα, κι εκείνος δεν καταδέχτηκε ούτε τα περιεχόμενα να διατρέξει, αντιγράφω ενδεικτικά ορισμένες ενότητες του βιβλίου: «Ταξίδια, τόποι, μεταφορικά μέσα», «Κατοικία», «Η ζωή σε άλλους τόπους», «Η ζωή έξω απ’ την πόλη», «Συγγενικές σχέσεις», «Τρόποι ζωής και επαγγέλματα», «Πόλεμος και ειρήνη» κ.ά.

Κάθε ενότητα χωρίζεται σε υποενότητες, με συγκεκριμένο μαθησιακό στόχο καθεμιά, ένα σχετικό κείμενο και έπειτα ασκήσεις, πολλές ευφάνταστες και ευρηματικές. Πάλι ενδεικτικά, η πρώτη ενότητα: «Ταξίδια, τόποι, μεταφορικά μέσα», ανοίγει με σχετικό ποίημα της Ρίτας Μπούμη-Παπά, «Ο θαλασσοπόρος», και ακολουθεί, με αντικείμενο «Πώς περιγράφουμε ένα πράγμα / Πώς χρησιμοποιούμε τους χρόνους του ρήματος», απόσπασμα από τα Ψάθινα καπέλα της Μαργαρίτας Λυμπεράκη· έπειτα, «Πώς αφηγούμαστε μια ιστορία / Πώς μιλάμε για το χτες, το σήμερα, το αύριο (χρόνοι ρημάτων, επιρρήματα, ουσιαστικά, σύνδεσμοι) / Πώς φτιάχνουμε την περίληψη μιας ιστορίας», με απόσπασμα από τον Γύρο του κόσμου σε 80 ημέρες του Ιουλίου Βερν· «Πώς γράφουμε μια ανακοίνωση / Πώς χρησιμοποιούμε τους χρόνους του ρήματος», με κειμενάκι από το περιοδικό «Ερευνητές» της Καθημερινής, άλλο, για τα Ζαγοροχώρια, από το Αθηνόραμα. Και κάθε ενότητα κλείνει με παραπομπή στο Ανθολόγιο, εδώ σε Όμηρο, Λουκιανό, Σαμαράκη κ.ά.· και συμβουλές: «Διαβάστε-Δείτε-Ακούστε-Επισκεφθείτε», οι οποίες στέλνουν τα παιδιά σε διάφορα βιβλία, χάρτες, κινηματογραφικές ταινίες (εδώ Μπάστερ Κήτον), ντοκιμαντέρ, τραγούδια (εδώ Σπανό, Χατζιδάκι, Λοΐζο, Ξαρχάκο κ.ά.), μουσεία.

Αυτό το πρωτόγνωρο για μας τους παλιότερους έργο, όλα τα βιβλία, όλων των τάξεων και όλων των μαθημάτων, υπάρχει και στο διαδίκτυο, στο «Ψηφιακό σχολείο» (ebooks.edu.gr). Αξίζει να το δει κάθε καλόπιστος αναγνώστης· ειδικότερα όμως οφείλει να το δει κάθε χειροκροτητής του ημιμαθούς εθνοπατέρα, πριν ακριβώς χειροκροτήσει, ιδίως πριν γράψει, υπεύθυνος αυτός πια δημοσιογράφος λόγου χάρη, για «δικαιολογημένη έκρηξη» του Ζουράρι.

Γιατί αυτό εντέλει είναι το θέμα. Όχι τόσο ο κάθε αστοιχείωτος και θρασύς, είδος έτσι κι αλλιώς εν αφθονία, ούτε τόσο οι άκριτοι καταναλωτές, όσο οι διακινητές –όχι πια, όχι μόνο από τον χορό των πατριωτικών και εθνικιστικών ΜΜΕ και ιστοσελίδων, αλλά και από αριστερές εφημερίδες!

Που ούτε καν θέμα ήθους του δημόσιου λόγου μοιάζει να τους συγκινεί, ούτε ο τραμπουκισμός στον οποίο μπορεί να επιδίδεται, με κατακτημένη από χρόνια ασυλία, ο εθνοπατέρας, ξερνώντας τα «βλακόμετρον» και «μπουρδολόγιον» και «μπουρδιστάν» και «κατιναριό», με κατακλείδα μάλιστα ένα «Ε, άι σιχτίρ πλέον!»

Ναι, άι σιχτίρ πλέον!

---

[1] Π.χ. «Έξεστι Ζουράριδι»  και «Η κορδωμένη ημιμάθεια».

Πλεύρης, Άδωνης και Σία στα σαλόνια μας

(Εφημερίδα των συντακτών 10 Οκτ. 2015)

Αν αιώνες τώρα αλλοιώνεται η γλώσσα, ακόμα χειρότερα: αν πεθαίνει, και όχι από φυσικό θάνατο παρά από χέρι φονικό, το δικό μας εννοείται, αν λοιπόν «αλήθεια δολοφονείται» η γλώσσα, και μάλιστα «όλο και συχνότερα» (sic!), τι γλώσσα τότε έφτασε ώς τον εκάστοτε θρηνωδό ιατροδικαστή, έγραφα, για πολλοστή φορά, το περασμένο Σάββατο, με αφορμή σχετικό κρούσμα στην εφημερίδα εδώ.

Και σύμπτωση εντέλει κωμική, στο ίδιο ακριβώς φύλλο με τα χιλιογραμμένα τα δικά μου («Η γλώσσα ζόμπι»), δημοσιεύονται τα χιλιομυριογραμμένα των άλλων, σε δυόμισι σχεδόν σελίδες!

Κοινοτοπίες, βεβαίως, παντελώς άσχετες όχι μόνο με τη γλωσσολογία, αλλά και με την ιστορία, ακόμα και με την πλέον στοιχειώδη εμπειρική παρατήρηση· που αντλούν ωστόσο, και γι’ αυτό είναι επικίνδυνες, απ’ τα θολά νερά της παραγλωσσολογίας, που είναι παράγωγο και μαζί παραγωγός (= φαύλος κύκλος) της ελληνοκεντρικής έως εθνικιστικής ιδεολογίας.

Έτσι, την «απειλούμενη εθνική φυσιογνωμία» μάς καλεί να σώσουμε ο Γιάννης Ζουγανέλης, επαναφέροντας το πολυτονικό στα σχολεία, καθώς και τα αρχαία (σ.σ. τα αρχαία ελάχιστα χρόνια έλειψαν από τα σχολεία, σύντομα επανήλθαν θριαμβευτικά!), γιατί αλλιώς «οδεύουμε προς μια προτεσταντική-αγγλοσαξονική ισοπέδωση του αύριο», γι’ αυτό ο ίδιος συνεχίζει να γράφει με πνεύματα (μιλάει με μακρά και με βραχέα είχε πει στην εκπομπή Μπαμπινιώτη-Φλέσσα) «ώστε να διατηρήσει ακεραιότητα· τα πνευματικά ανακλαστικά του»!

Όλα αυτά σε συνομιλία του με τον Σπύρο Τσάμη (3/10), τον ιατροδικαστή που είχε διαπιστώσει τη συχνή δολοφονία της γλώσσας, και τώρα αποφαίνεται πως «βρίσκεται σε εξέλιξη η πολύμορφη προσπάθεια αφελληνισμού της πατρίδας μας από Έλληνες», από ανθρώπους «του πνεύματος και της τέχνης [που] έχουν ευθύνη για τον ίδιο [;] παρατεταμένο [;] αφελληνισμό».

Αφορμή για την εθνογλωσσική συνέντευξη υπήρξε μια «ωδή» την οποία συνέθεσε ο Ζουγανέλης για τον Γκάλη, ένα σχολικού επιπέδου άρρυθμο κατασκεύασμα, με απλοϊκή ρίμα και λογοπαίγνια σε επίπεδο μπαλαφάρας: Όταν ο άνθρωπος έχει ψυχή και τόλμη, κι η καρδιά μ’ αισθήματα κτυπά, / τότε το πνεύμα γεννά κι εμπνέεται, τότε το σώμα πετά και φαίνεται. [...] Σ’ ευχαριστούμε, Νίκο μας, που εσύ τη νίκη, πάντα δώρο την έκανες στη Θεσσαλονίκη. / Γκάλη-Γκάλη, δεν υπάρχουν άλλοι, σαν κι εσένα δεν είν’ άλλοι, Γκάλη! / Τους χορεύεις χάλι-γκάλι, Γκάλη, σαν κι εσένα δεν είν’ άλλοι! [...]

Και «ποιος είναι ο… Γκάλης της πνευματικής ζωής;» έρχεται η ερώτηση. «Ο Ράμφος!» είναι η κατηγορηματική απάντηση. Που «ο λόγος του ισορροπεί ανάμεσα στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία και την ορθοδοξία… Έλληνας!»

Ο Ράμφος· που κάποτε είχε αποτιμηθεί κριτικά, αυτός και οι περιοδείες του σε διάφορες κοσμοθεωρίες, ώσπου αφοσιώθηκε στη μύηση των κυριών της υψηλής κοινωνίας στη φιλοσοφία, ξανάρθε ωστόσο στην ευρύτερη δημοσιότητα με τις μοντερνιές του «επικεφαλής εθελοντή» του Ποταμιού, για να εκτεθεί εντέλει και σαν πλυντήριο της απριλιανής δικτατορίας των συνταγματαρχών. Τώρα εικόνισμα μας τον προτείνει ο Ζουγανέλης, αυτόν και τον Μπαμπινιώτη, που όμως «κανείς δεν τους καλεί για να μιλήσουν στα μέσα ενημέρωσης»! Τον Ράμφο και τον Μπαμπινιώτη, που μόνο ο Άδωνης τους ξεπερνά σε συχνότητα εμφανίσεων στην τηλεόραση λόγου χάρη, κι ας μην έχει δική του εκπομπή όπως ο Μπαμπινιώτης, από καταβολής τηλεοράσεως σχεδόν.

Φτάσαμε στον Άδωνη, καιρός να ανταμώσουμε τον σημερινό τίτλο: είπα για τα θολά νερά της παραγλωσσολογίας απ’ τα οποία αρδεύεται ο θρηνητικός λόγος για την υπερούσια γλώσσα. Χαρακτηριστικά, τα περί «εννοιολογικής» γλώσσας που μας λέει παρακάτω ο Ζουγανέλης ή τα περί μακρών και βραχέων στη νέα ελληνική καμία σχολή δεν τα πρεσβεύει, ούτε η πιο συντηρητική, του Μπαμπινιώτη, παρά μόνο η «σχολή» του Πλεύρη πατρός, του Άδωνη, του Στόχου, της Χρυσής Αυγής.

Αλλά πώς ακριβώς το λέει ο Ζουγανέλης; «Η ελληνική γλώσσα είναι η μόνη εννοιολογική γλώσσα, η μόνη γλώσσα που εννοεί τα πάντα»! Δεν είναι τυχαία ούτε αθώα η ασυναρτησία αυτή. Υπάρχει αποπίσω ένας χονδροειδής μύθος που ανθεί στα εθνικιστικά σάιτ, πως η ελληνική είναι «νοηματική», ή «εννοιολογική», ενώ οι άλλες «σημειολογικές», και έχει «πρωτογένεια», αφού η ίδια η φύση έπλασε τις λέξεις της (από το πλ-πλ των κυμάτων έγινε κατά Άδωνη το πέλαγος!) και κάθε λέξη ταυτίζεται με την έννοιά της, π.χ. η γεωμετρία= γη+μετρώ, κανείς όμως δεν μας λέει τι σχέση έχει η λέξη γη με την έννοια γη! Εδώ σταματά η γλωσσολογική εμβρίθεια των μυθολόγων, για την ακρίβεια των ψευδολόγων, αφού ούτε εννοιολογική γλώσσα υπάρχει, ούτε σημειολογική, και νοηματική ονομάζεται, για άλλους λόγους, η γλώσσα των κωφών, λέγε λέγε όμως, κάτι μένει, το καταπίνουμε αμάσητο, ιδίως όταν κρούει μυστικές χορδές μας, συγγενή ιδεολογία εννοώ.

Και έπειτα το μπάζουμε και το καλοκαθίζουμε, το ψευδές και ανιστόρητο και αντιεπιστημονικό και εντέλει ακροδεξιό, στα σαλόνια μας.

Το μαλάκιον του Κατακόλου - Η πάντα αήττητη βλακεία - Η γλώσσα ζόμπι

(Εφημερίδα των συντακτών 3 Οκτ. 2015)

Το μαλάκιον του Κατακόλου

Τη βλέπω κοντά δυο χρόνια, επί βασιλείας Μπέου δηλαδή, λίγο έξω απ’ τον Βόλο, ολοκαίνουρια, τεράστια ταμπέλα: ΜΑΛΑΚΙΟΝ. Δεν θυμόμουν να υπήρχε καν προηγούμενη, πρόσεξα όμως στην είσοδο του εκεί στρατοπέδου: «ΚΑΑΥ ΜΑΛΑΚΙ». Έψαξα πια, σε χάρτες, στο ίντερνετ, παντού: Μαλάκι, Μαλάκι Βόλου· ακόμα κι αν δώσεις «Μαλάκιον Βόλου», πάλι στο Μαλάκι θα σε γυρίσει.

Μέρες ευπρεπισμού όμως, και το Μαλάκι, που ακουγόταν και σαν υποκοριστικό του μαλλιού, έγινε περήφανα «Μαλάκιον»!

Θυμήθηκα, μερικούς μήνες πριν, τον δήμαρχο του Κατάκολου* να καμαρώνει στην τηλεόραση για τον αυξημένο τουρισμό στην πόλη του, κι όλο «του Κατακόλου» να τονίζει και κόντρα «του Κατακόλου».

Δηλαδή, γλώσσα και νους, κυρίως, του κατακώλου.


* διόρθωση: το Κατάκολο δεν είναι δήμος, υπάγεται στον δήμο Πύργου, άρα ήταν ο δήμαρχος Πύργου σε επίσκεψή του στο Κατάκολο.

Η πάντα αήττητη βλακεία

Ξανά μανά Μπαμπινιώτης. Που εδώ και κάτι μήνες έστησε, όπως έχω ξαναγράψει, μαζί με την ιέρειά του Βίκυ Φλέσσα εκπομπή, με τίτλο, γραμμένον στο πολυτονικό, «Οι λέξεις φταίνε». Ένα δεκάλεπτο μόνο είδα από την πρώτη εκπομπή, με καλεσμένο τον Θ. Π. Τάσιο, και μετέφερα έπειτα εδώ τις χονδροειδείς ανακρίβειες που ακούστηκαν, για συγκεκριμένες τάχα ελλείψεις όλων των γραμματικών πλην της μπαμπινιωτικής.

Και αποφάσισα να μην την ξαναδώ, για λόγους αυτοπροστασίας, αλλά και γιατί θα έπρεπε τότε να αφιερώνω τη στήλη αποκλειστικά σ’ αυτήν. Όμως, τα διαφημιστικά τρέιλερ δεν γίνεται να τα αποφύγεις, τα βλέπεις μάλιστα και μια και δυο και τρεις φορές, που σημαίνει ότι το μήνυμα που θέλει να περάσει ο κ. καθηγητής περνάει ασφαλέστερα απ’ ό,τι με την ίδια την εκπομπή, που έτσι κι αλλιώς θα τη δουν πολύ λιγότεροι τηλεθεατές. (Βέβαια, και στο σημείο αυτό κάνουν ό,τι μπορούν οι οικοδεσπότες, που καλούν, όπως λένε, ανθρώπους που «σχετίζονται με τον λόγο», οι οποίοι εντέλει είναι σχεδόν πάντα γνωστοί ηθοποιοί και τραγουδιστές, ποτέ κάποιος ταπεινός δάσκαλος, καθηγητής της Μέσης, δημοσιογράφος κτλ.)

Τα «έμμεσα» λοιπόν μηνύματα είναι π.χ. ότι υπάρχουν τάχα και σήμερα ενεργά τα μακρά και τα βραχέα, αφού έτσι δήλωνε σε ένα τρέιλερ ο Γιάννης Ζουγανέλης, ο οποίος μάλιστα τα χρησιμοποιεί στη μουσική του… Αντιστάθηκα και δεν την παρακολούθησα την εκπομπή, όπως ξανάγραφα, να δω αν και τι θα σχολίαζε ο ειδικός επιστήμονας, που φυσικά διδάσκει, έστω και με βαριά καρδιά, ότι στη νέα ελληνική μακρά-βραχέα δεν υπάρχουν.

Νέο κρούσμα, από παλιότερη εκπομπή, που όμως δεν το δηλώνει η κουτοπόνηρη ΕΡΤ, το λέω ωστόσο νέο, γιατί τώρα έτυχε να δω και να ξαναματαδώ το σχετικό τρέιλερ, εν όψει επαναπροβολής την περασμένη Κυριακή. Αυτήν τη φορά ο συμπαθής Ιεροκλής Μιχαηλίδης εκδηλώνει τη χαρά του που ήρθε σε εκπομπή με δασεία και περισπωμένη στον τίτλο της, και αναγαλλιάζει το πρόσωπο του Μπαμπινιώτη, ενώ το τρέιλερ κλείνει με τη Φλέσσα που απαγγέλλει το παλιό και πολυανασκευασμένο, αλλά δε βαριέσαι, πως «μόνο στην ελληνική μπορείς να βάλεις ένα κύμα πάνω σ’ ένα άλλο κύμα»!

Είναι η γνωστή μεγαλοπρεπής ανοησία, δυστυχώς του Εμπειρίκου, όπως λέγεται, που την έκαναν παντιέρα οι πολυτονιστές, χωρίς να χρησιμοποιήσουν μισό δράμι νου, να δουν ότι το κύμα πάνω στο άλλο κύμα, η περισπωμένη δηλαδή, εξαφανίζεται και γίνεται, στο ίδιο πάντα κύμα, οξεία στη γενική του: κύματος, όπως και στην περικλεή αρχαία δοτική, στο Κύματι θαλάσσης π.χ., και στον πληθυντικό βεβαίως, όπου θα περίμενε ίσα ίσα πολλά κύματα κανείς πάνω στα κύματα, αλλά φευ!

Μένει ολόρθη και στητή η οξεία, να αποδεικνύει και να μνημειώνει τη βλακεία. Που, για επιστήμονες όμως πια, φτάνει να μοιάζει αγυρτεία.

Η γλώσσα ζόμπι

Η αδιάσπαστη συνέχεια του γένους των Ελλήνων αποδεικνύεται καθημερινά, σε πείσμα όλων των Φαλμεράγερ του κόσμου, από διάφορα χαρακτηριστικά, απαράλλαχτα στους αιώνες.

Ένα από αυτά, η στάση μας απέναντι στην άλλη αδιάσπαστα συνεχή, τη γλώσσα. Που την κηδεύουμε τόσο συχνά, που απορίας άξιο είναι πότε και πόσο προλαβαίνει να μείνει ζωντανή, ώστε να την πεθάνουμε έπειτα εμείς.

Από τον Φρύνιχο του 2ου αιώνα μ.Χ., που έβρισκε αηδείς και μιαρές τις λέξεις της εποχής του, και όριζε: Σκίμπους λέγε αλλά μη κράββατος, την εποχή τού άρον τον κράββατόν σου, ώς τον Γιανναρά και τον Μπαμπινιώτη, η γλώσσα σταθερά, αδιαλείπτως, χάνεται, πεθαίνει… Ακόμα πιο δραματικά: δολοφονείται, όπως διάβασα τις προάλλες εδώ (26/9), όπου η ερώτηση δημοσιογράφου προς πρώην ποδοσφαιριστή με γλωσσικά ενδιαφέροντα προεξοφλούσε πως «η γλώσσα αλήθεια δολοφονείται, όλο και συχνότερα!»

Πόσος κοινός νους απαιτείται πάλι για να αναρωτηθεί έστω κανείς ποια γλώσσα που επί χιλιετίες πεθαίνει ή δολοφονείται μπορεί να έφτασε (νεκρή;) ώς αυτόν.

Απροσδόκητα, πάλι, και εντυπωσιακά

(Εφημερίδα των συντακτών 26 Σεπτ. 2015)

Πέρα από τις πολιτικές θέσεις του καθενός, τα εκλογικά αποτελέσματα εξ αντικειμένου ήταν απροσδόκητα και εντυπωσιακά, από πολλές απόψεις.

Οι κόκκινες γραμμές του εκλογικού σώματος

Πρώτα πρώτα, γιατί, όποια κι αν ήταν η κατεύθυνση των ψήφων, από τον Σύριζα ώς τον Βασίλη Λεβέντη, σίγουρα δεν πήγαν, άλλη μια φορά τα δύο τελευταία χρόνια, εκεί που πήγαιναν επί 40 χρόνια με τακτικότητα εκκρεμούς, ΠΑΣΟΚ-ΝΔ, ΝΔ-ΠΑΣΟΚ. Επιβεβαιώθηκε έτσι η εξαφάνιση της τάξης των κοψοχέρηδων, όπως έγραφα μετά το γιγαντιαίο ποσοστό του Όχι στο δημοψήφισμα, όταν υπερψηφίστηκε αυτός που αθέτησε τις υποσχέσεις του και καταψηφίστηκε το παλιό διπολικό σχήμα που οδήγησε στην καταστροφή. Έτσι και τώρα, ή μάλλον πολύ περισσότερο τώρα, υπερψηφίστηκε ο τετελεσμένα πλέον «προδότης», ο κομιστής ενός τρίτου μνημονίου, έστω και μόνο σαν μικρότερο κακό από το επί δεκαετίες αποδεδειγμένο κακό των άλλων.

Αυτή και μόνο η πιο συνειδητή, σίγουρα πιο στοχαστική και προβληματισμένη επιλογή, άσχετα από το πόσο σωστή ή λάθος τη θεωρεί κανείς, αυτή η πιο συνειδητά θετική ψήφος και ακόμα συνειδητότερα αρνητική ψήφος αποτελεί αναμφισβήτητα σταθμό στη μεταπολιτευτική ιστορία και παράλληλα μέγα εύσημο του Σύριζα –για να μην πω προσωπικά του Τσίπρα.

Η απόρριψη του ελιτισμού και τού δήθεν

Απροσδόκητη και εντυπωσιακή έπειτα ήταν η συρρίκνωση του Ποταμιού κατά το ένα τρίτο (από 6% σε 4%), όταν μάλιστα ο «επικεφαλής εθελοντής» Σταύρος Θεοδωράκης απέβλεπε σε ποσοστό διψήφιο. Γρήγορα ξεφούσκωσε ένα εξόχως προσωποπαγές μόρφωμα, ένας σχηματισμός απείρως πιο ετερόκλητος απ’ όσο έλεγαν (όχι αβάσιμα, είναι η αλήθεια) τον Σύριζα, που συναριθμούσε από αυτάρεσκα απολιτίκ και καθαυτό δεξιούς έως αριστερούς, πρώην Δημαρίτες κυρίως, ένας σχηματισμός με άδηλες κατά κανόνα ιδεολογικές θέσεις –όταν δεν ήταν δηλωμένα συντηρητικές, κάποτε και ακροδεξιές, λ.χ. στο μεταναστευτικό.

Δεν έπεισε εντέλει η φανταχτερή βιτρίνα, που έκρυβε επιμελώς το όποιο ουσιωδώς πολιτικό αριστερό της κομμάτι, προβάλλοντας ένα νέο προσωπείο παλαιών ιδεών: τον πιο πρόσφατο αστικό μύθο, για τα πρότυπα σχολεία, που τον έχει ανασκευάσει ακόμα και ο Μπαμπινιώτης, αναμασούσε παραμονές των εκλογών ο Γιώργος Μαυρωτάς· άλλοτε μια –διόλου άμοιρη ιδεολογίας– πολιτική ασυναρτησία: «Δεν μπορεί να εξαρτάται η εισροή προσφύγων από το πώς πηγαίνουν οι εμπόλεμες ζώνες», κατά τον Νίκο Ορφανό· άλλοτε τον πιο κοινότοπο μαριαντουανετισμό: η περίφημη δήλωση της Αντιγόνης Λυμπεράκη (που θα θεωρεί τώρα ότι δικαιώθηκε) πως οι φτωχοί «δεν είναι κακοί, δεν είναι ανόητοι, δεν είναι αμόρφωτοι· απλώς κάνουν λάθος επιλογές σε κρίσιμες στιγμές».

Δεν έπεισε εντέλει ένα κόμμα που ιδρυτική του διακήρυξη και καταστατικό του ήταν ένα μόνιμα σηκωμένο φρύδι κι ένα ελαφρά ειρωνικό και μαγκίτικο ύφος.

Η –μακάρι– ηθική αποδοκιμασία

Τέλος, αλλά από μιαν άποψη πρωτίστως, απροσδόκητη και εντυπωσιακή ήταν η αποδοκιμασία της Λαϊκής Ενότητας του Λαφαζάνη, σε σημείο που να αποκλειστούν από τη Βουλή, την ώρα που έμπαινε ο Λεβέντης, προβεβλημένα στελέχη του Σύριζα, διεκδικητές ίσα ίσα της αριστεροσύνης του Σύριζα, και μαζί τού 62% του Όχι.

Μπορεί να μέτρησε ο φόβος της δραχμής·

μπορεί το επίσης συνονθύλευμα ακραιφνών κομμουνιστών με την ακροδεξιών αποκλίσεων Ραχήλ μακρή·

μπορεί, ακόμα περισσότερο ή μακάρι, η έλλειψη εναλλακτικής πρότασης, που μάλιστα διατρανώθηκε κατά τη δημόσια κίνηση αυτοχειριασμού της πεντάδας Βαρουφάκη-Κωνσταντοπούλου-Μελανσόν-Φασίνα-Λαφονταίν, που δήλωσαν πως θα μαζευτούν και θα αρχίσουν να επεξεργάζονται ένα Σχέδιο Β, άρα αυτό που ποτέ δεν υπήρξε (όπως έγραψε έγκαιρα εδώ ο Δημήτρης Ψαράς)·

μπορεί, τώρα χίλιες φορές μακάρι, να μέτρησε ο τακτικισμός και ο καιροσκοπισμός και η πλέον κραυγαλέα εντέλει αήθεια ανυποχώρητων, υποτίθεται, αριστερών, που δεν παραιτήθηκαν ούτε όταν ο Τσίπρας, την επομένη του δημοψηφίσματος, «μετέτρεψε το Όχι σε Ναι», ούτε όταν υπέγραψε τη συμφωνία, «το χειρότερο μνημόνιο», ούτε όταν πέρασε τα πρώτα προαπαιτούμενα μέτρα κι αυτοί καταψήφισαν-κι-όμως-στήριζαν, ούτε όταν πέρασε τα δεύτερα προαπαιτούμενα κι αυτοί και πάλι καταψήφισαν-κι-όμως-στήριζαν,  και θα εξακολουθούσαν, όπως είπαν, να καταψηφίζουν αλλά να στηρίζουν, να στηρίζουν δηλαδή την «προδοσία», και μόνο όταν κατάλαβαν πως με τις εκλογές με λίστα θα βρεθούν εκτός Βουλής, μόνο τότε θυμήθηκαν την ιδεολογική ακεραιότητά τους.

Είπα «από μιαν άποψη πρωτίστως», γιατί τα δύο τελευταία σκέλη, η ανυπαρξία εναλλακτικού σχεδίου και η χονδροειδής αποστασία, η πολιτική δηλαδή και η ηθική πλευρά, ελάχιστα συζητήθηκαν ώς τώρα. Κι όμως, από εκεί πρέπει να αρχίσει η όποια αποτίμηση και κριτική, γιατί το ένα σκέλος φωτίζει και προσδιορίζει το άλλο, η ανυπαρξία δηλαδή εναλλακτικού σχεδίου αλλάζει άρδην τον χαρακτήρα της πολιτικής του Τσίπρα, αίρει αυτομάτως την κατηγορία της «προδοσίας», και τότε ακυρώνει την κριτική των άλλων και παγιώνει την πολιτική αήθεια της αποσχιστικής κίνησής τους.

Παγκόσμια Ημέρα Μετάφρασης, 30 Σεπτ. 2015

Οι αριστεροί, αριστερά (ριμέικ) - Ο πολυμορφικός Τσίπρας - Έλληνες λαθρομετανάστες

(Εφημερίδα των συντακτών 19 Σεπτ. 2015)

Οι αριστεροί, αριστερά (ριμέικ)

Οι αριστεροί ψηφίζουν αριστερά, έγραφα παραμονές των εκλογών του Ιανουαρίου. Αποκλείοντας εξ ορισμού το σταλινικό ΚΚΕ, έλεγα πως συνέχεια της ανανεωτικής (και άρα μόνης) αριστεράς, του ΚΚΕ Εσωτερικού, του Συνασπισμού κτλ., όπου ρίχναμε την ψήφο μας, μ’ όλες τις αντιρρήσεις και τις κριτικές μας, είναι ουσιαστικά ο Σύριζα. Όπου εδώ πια αποκλειόταν η ΔΗΜΑΡ (παρότι αποτελούσε οπωσδήποτε κι αυτή συνέχεια της ανανεωτικής αριστεράς), πρώτον και κύριον για το γενετικό της στίγμα, τον τρόπο σχηματισμού της, άρα την πολιτική ηθική της, έπειτα για τη συμμετοχή της στη σαμαροβενιζελική κυβέρνηση.

«Τώρα όμως;» ακούγονται εύλογα φωνές πολλές. Τώρα που ο Σύριζα αθέτησε τις υποσχέσεις του, έφερε νέο μνημόνιο κτλ.; Σίγουρα δεν διανοούμαι να αρνηθώ αυτή την πραγματικότητα· κι όχι μόνο: θα παραβλέψω προς στιγμήν αντικειμενικές συνθήκες, συσχετισμό δυνάμεων, ιδίως εκβιασμούς και ό,τι άλλο οδήγησε στο νέο μνημόνιο· επίσης, θα παραβλέψω «λεπτομέρειες», όπως πόσα, ελάχιστα πλην ουσιαστικά, έκανε ο Σύριζα και πόσα απ’ αυτά θα έκανε ή θα κάνει (χώρια τι άλλο θα κάνει!) ενδεχόμενη κυβέρνηση της δεξιάς· θα υιοθετήσω εντέλει όλη την κριτική που ασκείται στον Σύριζα από αριστερή σκοπιά, αυτή δηλαδή που του αρνείται οποιοδήποτε αριστερό πρόσημο· και τότε κάθομαι και σκέφτομαι.

Αν πάλι, πάντα, αποκλείεται το ΚΚΕ, για όσους δεν αναγνωρίζονται στη Λαϊκή Ενότητα (αν μη τι άλλο, για λόγους πάλι πολιτικής ηθικής, απείρως περισσότερους απ’ όσο κάποτε με τη ΔΗΜΑΡ), ή π.χ. στην Ανταρσύα, σημαίνει ότι για μας τελείωσε η αριστερά; Άρα, οι αριστεροί, ποια αριστερά;

Όσοι λοιπόν αριστεροί βρεθήκαμε δυσαρεστημένοι, πικραμένοι, προδομένοι, ηττημένοι ή ό,τι άλλο με τον Σύριζα, ακόμα και αν, υιοθετώντας, ξαναλέω, την πιο άκαμπτη κριτική, βρεθήκαμε τελικά χωρίς αριστερά, τι κάνουμε;

Πάντως, ψηφίζουμε αριστερά: και τώρα εννοώ ότι συμπεριφερόμαστε αριστερά, που σημαίνει πολύ απλά ότι δεν απέχουμε· ψηφίζουμε. Και αν ψηφίζουμε, πάλι σαν αριστερά, σαν αριστεροί, δεν ρίχνουμε νομίζω άκυρο ή λευκό. Αν δηλαδή τώρα ή αύριο δεν έχουμε κάτι αριστερό που να το πιστεύουμε και να το θέλουμε έστω σαν ισχνή, ισχνότατη φωνή, όπως κάναμε με το ΚΚΕ Εσωτερικού, πάντα ενάντια στη θεωρία της χαμένης ψήφου, πρέπει και τώρα να έχουμε θετική ψήφο, ακόμα κι αν δεν έχει αριστερό (όντως αριστερό ή όσο αριστερό θα θέλαμε) αποδέκτη. Ψηφίζουμε δηλαδή και θα ψηφίζουμε όποιον πιστεύουμε πως θα διαχειριστεί καλύτερα την καθημερινότητα και τον πόνο των ανθρώπων. Μα σοσιαλδημοκρατία είναι ή θα είναι πια, μα κεντροαριστερά, ή σκέτα κέντρο, όσο δεν έχουμε, το ξαναματαλέω, όσοι δεν έχουμε αριστερά, πάντα ο Σύριζα μας μένει.

Αυτή είναι, αυτή πιστεύω πως είναι, για την ώρα, η προσωπική μας αριστερή στάση.

Ο πολυμορφικός Τσίπρας

Με τον Γεώργιο Παπαδόπουλο και τον γύψο του παρομοίασε τις προάλλες η Ζωή Κωνσταντοπούλου τον Αλέξη Τσίπρα.

Δεύτερη, κι ούτε καν: τρίτη, τέταρτη και βάλε, και καταϊδρωμένη, η  κ. Κωνσταντοπούλου.

Είχε προηγηθεί ο γνωστός Τατσόπουλος με τον γνωστό  Μπογδάνο, τον νεαρό και κουλτουριάρη Τράγκα του Σκάι, παραμονή του δημοψηφίσματος, που συνέκριναν τον Τσίπρα με τον Χίτλερ. Κι όχι στα κουτουρού, παρακαλώ: αλλά πως και οι δυο ξεκίνησαν από 3% και έφτασαν στο 36%, κι έκαναν μετά και δημοψήφισμα… κτλ.

Α, μην τον ξεχάσω και μαραθεί, κάποια φορά και ο Θανάσης Χειμωνάς μας έλεγε ότι ο Τσίπρας είναι χειρότερος κι από τον Καλιγούλα κι απ’ τον Νέρωνα, «γιατί αυτοί τουλάχιστον είχαν σχέδιο»!

Και μου διαφεύγει ποιος έγραψε, επίσης με «στοιχεία», ότι ο Τσίπρας είναι ο Αντίχριστος που ήρθε πια στη γη.

Έλληνες λαθρομετανάστες

«Πόσα περιστατικά Ελλήνων λαθρομεταναστών δεν μας είναι γνωστά. Χιλιάδες άνθρωποι γυμνητεύουν, πεινούν περιφερόμενοι εις τον Καναδάν ή την Αργεντινήν όπου έχουν αποσταλή πλανηθέντες παρά των πρακτόρων αυτών οι οποίοι εφρόντισαν να πείσουν τούτους ότι η Γη της Επαγγελίας είναι εκεί και ότι τα δολάρια τους αναμένουν εις τας προκυμαίας…» (Εμπρός 1929).

«800 [Έλληνες] λαθρομετανάστες ζουν υπό χείριστους κανόνες υγιεινής…» (Ελληνικός Αστήρ του Σικάγου, 1909).

«Όλοι εμείς οι λαθραίοι βλέπουμε δυο εφιάλτες. Ο ένας είναι ότι θα πεθάνουμε στην Αμερική ξένοι και ανεπιθύμητοι, και ο άλλος είναι ότι θα μας πιάσει το Ιμιγρέσιο (Immigration Service) και θα μας στείλει πίσω στην Ελλάδα να πεθάνουμε εκεί» (Κ. Γ. Σταυράκης, Στα βήματα του Οδυσσέα, εκδ. Παπαζήση, 1999).

Ξανά και ξανά, όχι για τους Χρυσαυγίτες, αλλά για κατά τεκμήριο σοβαρές εφημερίδες, που επιμένουν στα περί νόμιμων και μόνο μεταναστών, που περνούσαν απ’ το Έλλις Άιλαντ κτλ. (τελευταίο κρούσμα, η Καθημερινή, με υπογραφή Τ. Θεοδωρόπουλου, 13/8).

Κλασικό το ερώτημα: σκέτη άγνοια ή εξαπάτηση;

Καλοκαιριάτικες φωτογραφίες (β΄) (Η Τασούλα, ο Τάσος, το κίτρινο - Συνοφρυωμένα φρύδια - Τηλεοπτικός ευπρεπισμός)

(Εφημερίδα των συντακτών 12 Σεπτ. 2015)

Η Τασούλα, ο Τάσος, το κίτρινο

Πίστευα πως ήταν ό,τι χυδαιότερο είχα διαβάσει, έπεσε και τελευταίες μέρες του Αυγούστου, έλεγα πως θα το ’βαζα εδώ τελευταία φωτογραφία, με τίτλο «Η Τασούλα», αποκάτω τη συγκεκριμένη φράση, το όνομα του περήφανου, υποθέτω, δημιουργού της, και τίποτ’ άλλο. Ώσπου διάβασα, και δυστυχώς εδώ, τον Τάσο Μαραγκό.

Αλλά πρώτα η Τασούλα:

«Το μεταναστευτικό ρεύμα βρίσκεται σε πρωτοφανή έξαρση, ενώ η Τασούλα αγρόν αγοράζει», Ανδρέας Παππάς, Το Βήμα 30.8.2015.

Η Τασούλα; Έμεινε πίσω η εκλεκτή παρέα Κασιμάτη, Θέμου, Θεοδωρόπουλου και Σία, εφημερίδων όπως η Δημοκρατία κτλ., με τα «κυρά Τασία», «mother Tassia», «γιαγιάκα Τασία», να ρουφάει… τη σκόνη του κ. Παππά, για να μιμηθώ τώρα εγώ τα πρωτοσέλιδα των λούμπεν οπαδικών εφημερίδων. Που μοιάζει να δίνουν τον τόνο και σε σοβαρές πολιτικές εφημερίδες, καληώρα στη δική μας, με τίτλους όπως «Τον… παίζει στα ίσα» –που ευτυχώς σχολιάστηκε από τον Μπάμπη Αγρολάμπο.

Ξεστράτισα σκόπιμα στον σεξιστικό τίτλο, για να επιμείνω πως το θέμα δεν είναι επουδενί οι όποιες πολιτικές απόψεις όσο ο τρόπος που εκφέρονται, το ύφος, το επίπεδο. Που συσκοτίζεται από ιδεολογήματα περί απόλυτης τάχα ελευθερίας του λόγου κττ. Όπου η απόλυτη ελευθερία του λόγου προϋποθέτει ή απαιτεί τη φίμωση, την (αυτο)λογοκρισία των άλλων.

Προσθέστε τώρα και την ειδικότερη, άκρως δογματική «ελευθερία δίχως όρια της σάτιρας», και τότε πλάι στα «αθώα» εντέλει «νιάου νιάου της Κιάου», στα «άπαπα παπά Παππά» και τον «Αλέξη Τζίφρα», την εποχή που «χάθηκε η τσίπρα», έρχεται (5/9) κόμικς του Τάσου Μαραγκού (και όχι σε χώρο ειδικό, π.χ. Βαβέλ, Charlie Hebdo, Harakiri κττ. –έχει σημασία αυτό!) που δείχνει τον Τσίπρα να περιμένει να του πάνε τα αποτελέσματα των εκλογών που δολίως έστησε, ν’ ανοίγει την πόρτα να τα παραλάβει, κι ένα χέρι να του προσφέρει σε πιάτο δυο αρχίδια, με ταμπελίτσα: «Τα αρχίδια μας με αγάπη!!»

Όχι, χίλιες φορές όχι· ούτε για τον Μιχαλολιάκο λ.χ., ούτε για κανέναν.

Αυτό είναι κίτρινο και τίποτ’ άλλο.

Το κίτρινο που, αλίμονο, ερήμην έστω του φορέα του, σε πολιτικοϊδεολογικό επίπεδο μεταλλάσσεται παγίως σε μαύρο.

Συνοφρυωμένα φρύδια

Στο Νέο Τρίτο Πρόγραμμα, ολόιδιο το παλιό, κάποια συνομιλεί ακκιζόμενη με κάποιον, εκφέροντας, αργά αργά, συλλαβή τη συλλαβή, δέκα Χατζηνικολάου μαζί. Από λέξη σε λέξη πια, παύση αιώνων. Και το περιεχόμενο; «Ώστε ο σκοπός επετεύχθη…» λέει σε κάποιον συνθέτη, ονόματι Αλέξανδρο Χάχαλη, που ταξίδεψε νέος στην Αμερική, ακολουθεί παύαύαύση, «επετεύχθη…» επαναλαμβάνει, τώρα μεεεγαλύτερη παύαύαύση· «αλλά δεν ελυτρώθη» συνεχίζει με περισπούδαστο ύφος, αφήνοντας όμως τη φράση στον αέρα.

Λέει διάφορα ο συνθέτης, κατεβάζει διάφορους αρχαίους, δωδεκαθεϊστής διάβασα στο ίντερνετ πως είναι, δε βαριέσαι, κάποια στιγμή του ζητάει η παρουσιάστρια να μας φωτίσει με τις έρευνές του για την αρχαία ελληνική προφορά.

Άρχισε αυτός τα γνωστά για το  ο-μικρόν και το ω-μέγα, δεν πρόλαβα ν’ ακούσω τα προσωπικά του ευρήματα, γιατί στο ύψιλον άλλαξα πια σταθμό: «το ύψιλον προφερόταν» είπε «σαν ου, με συνοφρυωμένο το κάτω χείλος»!

Αμ εδώ μεταφραστής, βραβευμένος κιόλας, έγραφε για κάτι που «είπε η κυρία Χ συνοφρυώνοντας τα φρύδια της»!

Αν είχα απ’ τις παλιές φωτογραφικές μηχανές, με τόσο φως θα καιγόταν το φιλμ.

Τηλεοπτικός ευπρεπισμός

Τις προάλλες στην Ουγγαρία εκκένωσαν τον σιδηροδρομικό σταθμό από τους πρόσφυγες, δεν τους άφηναν να ανέβουν στα τρένα: «τους κυνηγούσαν όταν προσπαθούσαν να επιβιβαστούν…» λέει η παρουσιάστρια του δελτίου ειδήσεων, της ΕΡΤ 1, αν θυμάμαι καλά.

«…γιατί δεν είχαν άδεια απ’ την αστυνομία» συμπληρώνει η ρεπόρτερ· «…να το κάνουν» συμπληρώνει τώρα το παντελώς αχρείαστο η παρουσιάστρια· οπότε, «…να το πράξουν!» διορθώνει επί το λογιότερον η ρεπόρτερ.

Το αστείο είναι πως το «να το κάνουν» είναι, ασυναίσθητη ίσως, πάντως μετάφραση του αγγλικού to do it. Στα ελληνικά ή βάζουμε τελεία: «γιατί δεν είχαν άδεια απ’ την αστυνομία», ή επαναλαμβάνουμε το ρήμα: «γιατί δεν είχαν άδεια απ’ την αστυνομία  να επιβιβαστούν». Διπλό το κρούσμα δηλαδή, ένας αζήτητος αγγλισμός και έπειτα ο ευπρεπισμός του.

Ας μείνουμε όμως στον ευπρεπισμό, που, σε αντίθεση με το φυσικό –και αναγκαίο– φαινόμενο του δανεισμού, είναι φαινόμενο κατάφορτο από ιδεολογία, ιδεολογήματα για την ακρίβεια.

Τον Ιανουάριο η Αντιτρομοκρατική συνέλαβε μια κοπέλα, νομίζοντας πως είναι η Αγγελική, η συνεργός του Ξηρού.

Λέει η παρουσιάστρια του Σκάι: «…έμοιαζε με την Αγγελική…»· «…προσομοίαζε προς την Αγγελική» τη διορθώνει η ρεπόρτερ. «Δηλαδή συνελήφθη επειδή έμοιαζε…» ανακεφαλαιώνει η παρουσιάστρια· «…ναι, επειδή προσομοίαζε προς την Αγγελική» την ξαναδιακόπτει και την ξαναδιορθώνει η ρεπόρτερ!

Κόντεψε να μου φύγει εμένα η φωτογραφική μηχανή από τα χέρια.