Αριστοτέλης Σαΐνης, «της πατρίδας μου η σημαία (θα) έχει χρώμα μελανό…»

(Εφημερίδα των συντακτών 29 Ιουνίου 2013)

(φωτ. Μισέλ Φάις)

Γιάννης Η. Χάρης,  «Στοιχήματα: Εθνικισμός, Ρατσισμός, Μετανάστευση», 

εκδ. Γαβριηλίδης, 2013, σ. 189, 12Χ16, 10,65 ευρώ

Απανωτά «στοιχήματα» απέναντι σε ιδεολογήματα και στερεότυπα, ημερολογιακές καταγραφές που σχολιάζουν την επικαιρότητα ψαύοντας την εικόνα του «Άλλου»· κείμενα ήδη δημοσιευμένα και πλαισιωμένα από καινούργια, όαση στο χαμηλό επίπεδο στο οποίο έχει καθηλωθεί ο δημόσιος λόγος στις μέρες μας: «από τα τηλεπαράθυρα έως μέσα στον ναό της Δημοκρατίας»· «ασκήσεις μνήμης», για τον συντάκτη τους, παρακολουθούν την επικαιρότητα της τελευταίας δεκαετίας και την εξέλιξη των ξενοφοβικών αισθημάτων μας: η Νέα Μηχανιώνα και οι «αλβανοφάγοι» των αλλοδαπών σημαιοφόρων, η ελληνική σημαία να κυματίζει στη μαλαισιανή αύρα σε εικόνες από τηλε-ριάλιτι, επίθεση με στειλιάρια σε Μαροκινούς στα Χανιά, πογκρόμ σε γειτονιές Πακιστανών στου Ρέντη, ο εγκληματικός εμπρησμός ενός αυτοσχέδιου υπόγειου τζαμιού, η εισβολή χρυσαυγιτών στην ΕΣΗΕΑ, η δολοφονία εικοσάχρονου Αλβανού στη Ζάκυνθο (πανηγύριζε για τη νίκη της Εθνικής Αλβανίας)… Και από κοντά να σιγοντάρουν βραχυκυκλωμένοι οι πνευματικοί ταγοί, οι μισαλλόδοξοι ιεράρχες κατηχητές και οι προοδευτικοί λαϊφστάιλ διανοούμενοι. Είναι ακριβώς τα χρόνια που ο επίσημος πολιτικός λόγος, κρύβοντας την ένδεια του, ψάρευε στα θολά νερά των πιο ταπεινών μας ενστίκτων και στο όνομα της ελευθερίας του λόγου οι λάιτ «γραφικές» εκδοχές των Γιακουμάτων και των Παπαθεμελήδων παρέδιδαν τα τηλεοπτικά στασίδια τους στους Καρατζαφέρηδες του ΛΑΟΣ και σε χουντικά υπολείμματα που έτσι νομιμοποιήθηκαν στην κοινή συνείδηση. Από την εξοικείωση με το «τέρας» μέχρι τον απόλυτο σκοταδισμό, μια δρασκελιά: «όχι πια το αβγό του φιδιού, μα φίδι νεογνό» (σ. 104). Με μια καληνύχτα μάς αποχαιρετά ο συγγραφέας στον επίλογο!

Μακάριοι στη φαιδρή και ψεύτικη ευημερία της Ολυμπιακής Εποχής (μια όψη αυτού που άλλοι πρόσφατα, χυδαιολογώντας, ονόμασαν προσωπικό «Ελληνικό τους δράμα») βαδίζαμε προς τη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού χωρίς να ακούμε τη «βοή των πλησιαζόντων γεγονότων». Ίσως έχει δίκιο ο Γιάννης Χάρης: «Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται σαν φάρσα. Επαναλαμβάνεται ίδια και απαράλλακτη, σε όλες της τις διαστάσεις. Φάρσα είναι, αλίμονο, ο τρόπος που (δεν) τη διαβάζουμε εμείς». Πράγματι όλα μαζί τα γεγονότα που σχολιάζονται στον τόμο και καλύπτουν το άνυσμα μιας δεκαετίας, σήμερα καθρεφτίζονται σωρευτικά σε ένα μόνο πρωτοσέλιδο μιας εφημερίδας, αποτελώντας την εφιαλτική δυστοπική καθημερινότητά μας.

Η πολιτιστική υποχώρηση, η ολιγωρία της συντεταγμένης πολιτείας (απουσία σοβαρής μεταναστευτικής πολιτικής), που ξέρει να απαντά στο πρόβλημα μόνο με επιχειρήσεις-σκούπα «Ξένιος Ζευς» (σχήμα κατ’ ευφημισμόν), όπλισε κάποια στιγμή τους επιστάτες της Μανωλάδας, οι πέτρες στα χέρια «οργισμένων» πιτσιρικάδων έχτισαν το νέο Σινικό στον Εβρο και το κοτετσόσυρμα στα παγκάκια έξω από κεντρικό θέατρο της Αθήνας γιγαντώθηκε και τύλιξε το στρατόπεδο στην Αμυγδαλέζα.

Την ίδια ώρα στη Βουλή, σε μια ακόμα παρωδία δημοκρατίας, το συνταγματικό, λεγόμενο, τόξο κονταροχτυπιέται πάνω από διαφορετικές εκδοχές ενός αντιρατσιστικού νομοσχεδίου, ενώ οι αποθρασυμένοι απόγονοι του Γιοσμά καταθέτουν τη δική τους πρόταση νόμου για την «πάταξη του ρατσισμού κατά των… Ελλήνων»! «Ούτε η πιο προβοκατόρικη, άντε η πιο ασεβής σατιρική πένα, δεν θα επινοούσε τέτοιο σουρεαλιστικό σενάριο» σημείωνε, σε ανύποπτο χρόνο, ο Γιάννης Χάρης, σχολιάζοντας μια ανυπόγραφη πρόσκληση προς τους δημότες του Δήμου Αιγάλεω, που τους καλούσε να ενώσουν τις δυνάμεις τους ενάντια στους «λαθρομετανάστες», ώστε να βάλουν τέλος «στη ρατσιστική αντιμετώπιση και την κοινωνική υποβάθμιση των Ελλήνων πολιτών». Ήταν 30 Οκτωβρίου του 2007. Εξι ολόκληρα χρόνια πριν.