Ζήτω η ΟυρΑγουάη! - Ο πρόμαχος των ηθών - Σημείωση: Ο σωστός τόνος

(Εφημερίδα των συντακτών 5 Ιουλίου 2014)

Ζήτω η ΟυρΑγουάη!

Ουρουγουάη: λίγο ακόμα και θα ’φτανε το «μουστουκούλουρου» του γνωστού ανεκδότου.

Ευτυχώς, η κοντινή της Παραγουάη έσωσε την κατάσταση. Μακρινές για μας χώρες και οι δύο, άγνωστες και οι δύο, χωρίς ιδιαίτερα στοιχεία που να μας τις κάνουν οικείες (όπως η γέφυρα του Παναμά, ο καφές ή το ποδόσφαιρο, καληώρα, της Βραζιλίας κτλ.) και επιπλέον να τις διακρίνουν τη μία από την άλλη, μαζί τις παπαγαλίζαμε σαν χώρες της Λατινικής Αμερικής, κι έτσι τις συνταιριάξαμε: Παραγουάη-Ουραγουάη.

Και, όσο θυμάμαι, Ουραγουάη τη λέγαμε παλιά. Μάθαμε έπειτα το σωστό, όμως ιδού που ακόμα δυσκολευόμαστε, κι έτσι, ξανά μανά, Ουραγουάη την ακούμε, τώρα ιδίως με το Μουντιάλ, λαμπρή αφορμή για δημοσιεύματα όλο ειρωνεία και χολή κατά των αδαών.

Και δηλαδή, τι; θα της αλλάξουμε μιας χώρας το όνομά της; Όχι· ας δούμε απλώς, πέρα από τις ειρωνείες, μήπως υπάρχει κάποια εξήγηση, αφού το ξέρουμε πως κάθε λάθος έχει τη –σοφή κατά κανόνα– εξήγησή του.

Και ας θυμηθούμε, λόγου χάρη, πώς έγινε η φύσις → φύση, κατά το τιμή, ο χειμών → χειμώνας, κατά το ταμίας κτλ. Ακόμα πιο χαρακτηριστικά, και συναρπαστικά, πιστεύω, πώς έγινε άνδρας ο ανήρ. Η απάντηση είναι καταρχήν απλή: από «λάθος». Η αιτιατική: τον άνδρα, πήρε ίσως πρώτα ένα -ν: «τον άνδραν», κατά το ταμίαν (έχετε ακούσει σήμερα παπά σε γάμο να μη λέει, λάθος: και έσονται οι δύο εις σάρκαΝ μίαν, αντί για το σωστό: σάρκα; Ή σε λειτουργία: την Θεοτόκον και μητέραΝ του Φωτός, αντί για το σωστό μητέρα;). Και έπειτα σχηματίστηκε και η τυπικά λανθασμένη ονομαστική: ο άνδρας, κατά το ταμίας, σύμφωνα δηλαδή με τα πολυπληθέστερα αρσενικά σε -ας. Το λάθος το έκαναν σίγουρα πολλοί, όλο και πιο πολλοί, ώσπου έγινε σωστό. Έχει όνομα το φαινόμενο αυτό, λέγεται αναλογία. Και η αναλογία, η συμμόρφωση δηλαδή με παλαιότερο ή/και ισχυρότερο πρότυπο, είναι από τους βασικότερους μηχανισμούς εξέλιξης της γλώσσας, κάθε γλώσσας.

Θα διορθώσουμε λοιπόν: Ουρουγουάη. Πριν όμως κατακεραυνώσουμε, ας σκεφτούμε μήπως έχουμε μπροστά μας ένα ενεργό γλωσσικό αισθητήριο, που, ανάμεσα σε δύο εξίσου ανοίκεια ονόματα, στρέφεται προς το «ομαλότερο», την Παραγουάη, με το οικειότερο «παρα-» λ.χ., και την ομαλότερη εναλλαγή φθόγγων, και έτσι φτιάχνει τη δική του Ουραγουάη.

Ώστε, σεβασμός στο όνομα μιας χώρας, σεβασμός και στο θαυμαστό γλωσσικό αισθητήριο.

Ο πρόμαχος των ηθών

Καιρό έχει να τον περιλάβει τον κ. Κούγια ο Λαζόπουλος, κορέστηκαν πια και τα κανάλια από το διαζύγιό του, το πήδημα της μάντρας, τον τραυματισμό του από το τακούνι της τότε συζύγου του κτλ. Άλλους ποθούνε τώρα, Άδωνη προπάντων, όπου το τερπνόν μετά του ωφελίμου: μαζί με τον τζερτζελέ, ξοφλούν και στην κυβέρνηση ένα ελάχιστο έστω μέρος από τα εκατομμύρια που τους χάρισε.

Του έλειψε λοιπόν η δημοσιότητα του κ. Κούγια, ας του κάνουμε τότε εμείς το χατίρι:

Τις προάλλες ο κ. Κούγιας, συνήγορος ενός από τους κατηγορουμένους για την υπεξαίρεση στα ταμεία του δήμου Θεσσαλονίκης, έπλεξε το εγκώμιο του ήδη καταδικασμένου και φυλακισμένου πρώην δημάρχου, κατ’ αντιδιαστολή προς τον σημερινό, δηλώνοντας: «Ο ένας καπνίζει χασίς και το διατυμπανίζει και ο άλλος δεν καπνίζει ούτε τσιγάρο»! Και αυτά, μέσα στο δικαστήριο, κατά την αγόρευσή του!

Αλλά δεν αρκέστηκε σ’ αυτό, προχώρησε και στο εξής, εξίσου αδιανόητο ο κ. Κούγιας: «Φτάσαμε σε μια κοινωνία αξιών» είπε «όπου διοργανώνονται παρελάσεις γκέι, ενώ και οι πέντε υποψήφιοι δήμαρχοι στην Αθήνα ήταν γκέι»!

Νοείται όμως, διαπρεπής νομικός, να διασύρει, σύμφωνα με τον νόμο και τη δική του έστω ηθική, ανθρώπους, με βάση φήμες και διαδόσεις; Αλλά και ξεχνά πως και τον ίδιο, μολονότι «φανατικό γυναικόφιλο» και «μοντελοπνίχτη», κατά δήλωσή του, τον ακολούθησαν κάποτε αντίστοιχες φήμες, ενώ σε γήπεδο είχε αναρτηθεί κοτζάμ πανό, που αναπαρήγε αυτές τις φήμες;

Αυτή είναι η κοινωνία αξιών του κ. Κούγια;

Σημείωση: Ο σωστός τόνος

«Συριζαίο Προτεστάντη», δοκίμασε την πρώτη φορά να με βάλει στη θέση μου ο κ. Κραουνάκης (ζητώντας μάλιστα να πάρει θέση και η εφημερίδα!), επειδή έγραψα για τον ρατσισμό, εθνικισμό του κτλ., όταν κάθε τόσο διατρανώνει πως, αν δεν υπήρχε η Ελλάδα, οι άλλοι θα ήταν «καπάκια μπίρας». «Τον αριστερούμπα», δοκίμασε τη δεύτερη. Ώσπου με την τρίτη βρήκε τον σωστό τόνο (και τον εαυτό του), δηλώνοντας πως σέβεται το ύψος μου και τη φαλάκρα μου!

Α, δεν σας είπαν, κύριε Κραουνάκη, ότι εσχάτως κουτσαίνω κιόλας απ’ το ένα πόδι… Χώρια από άλλα μου κουσούρια…