Νίκη των Βάφεν Ες-Ες - Ποδόσφαιρο στη μνημονιακή εποχή)\

(Εφημερίδα των συντακτών 19 Ιουλίου 2014)

Νίκη των Βάφεν Ες-Ες

Τα Τάγματα Εφόδου, τα φοβερά και τρομερά SA, τσάκισαν την άμυνα του εχθρού. Οι αετοί της Λουφτβάφφε βομβάρδισαν τα δίχτυα των αντιπάλων και στέφθηκαν νικητές. Τα Βάφεν Ες-Ες ισοπέδωσαν τα πάντα και ανέβηκαν άξια στην κορυφή. Τα Πάντσερ της Βέρμαχτ έλιωσαν όποιον βρέθηκε στο διάβα τους και πέτυχαν την Τελική Λύση.

Κάπως έτσι μπορεί να είναι οι τίτλοι για μια νίκη της Εθνικής Γερμανίας σ’ ένα όχι πολύ μακρινό μέλλον, όσο θα ξεθωριάζει η μνήμη και θα αποϊδεολογικοποιείται η Ιστορία (και αφού, σύμφωνα μ’ ένα χιλιοαναμασημένο και πάντως ασύστατο κλισέ, που δεν ανταποκρίνεται δηλαδή στην πραγματικότητα, «στο τέλος πάντα νικάνε οι Γερμανοί»).

Για την ώρα περιοριστήκαμε στα Πάντσερ. Και τι είναι τα Πάντσερ; Όχι κάποιο παρωνύμιο της Εθνικής Γερμανίας, όπως Σελεσάο της Βραζιλίας, Οράνιε της Ολλανδίας, Αλμπισελέστε της Αργεντινής κτλ. Πάντσερ είναι τα γερμανικά τεθωρακισμένα στον Β΄ Παγκόσμιο, αυτά που μπήκαν και στη δική μας χώρα. Αλλά γενικότερα, τι στα κομμάτια είναι τα τεθωρακισμένα; Ισοπεδωμένα σπίτια και πόλεις, και προπάντων συνθλιμμένα κρανία, λιωμένα κορμιά: η βαρβαρότητα του πολέμου.

Έτσι όμως, ανιστόρητα, επιλέξαμε να χαρακτηρίσουμε αυτούς που, εξίσου ανιστόρητα, αποκαλούσαμε μόλις χτες και θα αποκαλούμε και αύριο 4ο Ράιχ και Ναζί, ενώ τώρα ξεβρακωθήκαμε μπροστά στον Ισχυρό, τον Νικητή, και βρήκαμε να τον εξυμνήσουμε, πώς; με ό,τι πάντως δεν χαρακτηρίζει ο ίδιος τον εαυτό του, με ό,τι ίσα ίσα σκαλίζει το συλλογικό τραύμα και το πλέγμα ενοχής του γερμανικού λαού.

«Στη Γερμανία δεν χρησιμοποιούμε ποτέ τον όρο Panzer σε σχέση με το ποδόσφαιρο» μου έγραψε ένας Γερμανός φίλος. «Δεν μας εκπλήσσει όμως όταν η Sun, και τώρα και ο ελληνικός Τύπος, χρησιμοποιούν πολεμική ορολογία. Κρατάει ακόμα αυτή η ιστορία…» συμπλήρωσε με κάποια πίκρα.

Και όντως, όσο είδα, στα πρωτοσέλιδα ξένων ειδησεογραφικών οργανισμών και εφημερίδων, CNN, BBC, Daily Mail, Die Welt, Bild, Telegraph κ.ά., Πάντσερ πουθενά. Ενώ σ’ εμάς δίνουν και παίρνουν, από την κρατική ΝΕΡΙΤ ώς τις σοβαρές πολιτικές εφημερίδες: «Η κορυφαία στιγμή ανήκε στα πάντσερ», «Το στέμμα στα πάντσερ», «Τα πάντσερ πάτησαν ξανά στην κορυφή», «Παγκόσμια Πάντσερ», και πλήθος άλλα. Στο γκουγκλ, χαρακτηριστικά, κοντά μισό εκατομμύριο είναι τα σχετικά ευρήματα, μόνο τις τελευταίες βδομάδες. Και μόνο δύο αντιρρητικά κείμενα έτυχε να δω: ένα καίριο «παρασκήνιο» του Κ. Ζαφειρόπουλου εδώ (10.7) και του Παντελή Μπουκάλα στην Καθημερινή («Όχι άλλα πάντσερ», 11.7).

Τώρα πώς εξηγείται ο παραληρηματικός θαυμασμός για τη γερμανική πειθαρχία από τους ίδιους που περήφανα αψηφούν τις «φασιστικές» αντικαπνιστικές διατάξεις, πιο μπροστά από την ούνα φάτσα Ιταλία ή την «καθυστερημένη» Τουρκία, από τους ίδιους πάλι που, δίτροχοι και τετράτροχοι, σε βρίζουν γιατί δεν παραμερίζεις να περάσουν αγέρωχοι στον πεζόδρομο, είναι μια άλλη, μεγάλη ιστορία.

Εκτός κι αν είναι απλώς η περιδεής στάση μπροστά στον εκάστοτε Ηγήτορα –και ό,τι άλλο ομοιοκατάληκτο.

Ποδόσφαιρο στη μνημονιακή εποχή

Στο ποδόσφαιρο, αν δεν έχεις ιδιαίτερους δεσμούς με μια συγκεκριμένη ξένη ομάδα, π.χ. στο Τσάμπιονς Λιγκ, ή χώρα στο Μουντιάλ, είσαι κατά κανόνα, σχεδόν αυτονόητα, με τον ασθενέστερο, ταξικά-κοινωνικά, οικονομικά κτλ.

Γι’ αυτό και μόνο δεν ήμουν με τη Γερμανία, ιδίως στον ημιτελικό με την κάποτε μυθική Βραζιλία, και φυσικά στον τελικό με την Αργεντινή, πέρα από τη συμπάθειά μου για τον Μέσσι (έστω τον Μέσσι της Μπαρτσελόνα).

Έτσι, με θυμηδία παρακολουθούσα πολιτικοϊδεολογικά χρωματισμένες θέσεις, όπως του σκανδαλισμένου Άδωνη: «η χολή και οι ύβρεις και το κόμπλεξ στο διαδίκτυο εναντίον της Γερμανίας είναι εντυπωσιακή· ο ιστορικός του μέλλοντος θα πρέπει να την καταγράψει», εθρηνολόγα στα κανάλια, καθώς μάλιστα «έχουν βρεθεί στη Γερμανία μυκηναϊκοί τάφοι [...] απολύτως αποδεδειγμένα» –παναπεί, δική μας, Ελλάδα, κι αυτή.

Από την άλλη, ιδίως για τις παλαιότερες γενιές, που μεγαλώσαμε με τη Βραζιλία πάνω κι από την Ολυμπιακάρα ή την Παναθηναϊκάρα μας, ειλικρινή κατάπληξη προξενεί άλλη θέση:

«Α, ναι, και κάτι τελευταίο» κλείνει ένα γλωσσικό άρθρο του για το Μουντιάλ ο Ανδρέας Παππάς (Τα Νέα 3.7). «Εξ όσων γνωρίζω, η Ελλάδα είναι χώρα της Ευρώπης. Πόθεν, άραγε, ο [...] φιλολατινοαμερικανισμός και φιλοαφρικανισμός των υπεύθυνων για την περιγραφή των αγώνων και των σχολιαστών; Τι ύστερος τρικοκοσμισμός είναι πάλι τούτος, βγαλμένος, θαρρείς, από τα βιβλία του Φραντς Φανόν και από τον λόγο του Τσε στη σύνοδο της Τρικοντινεντάλ, το 1966 στην Αβάνα;»

Τα χρόνια του μνημονίου, τα χρόνια όπου χλευάζονται και επανανοηματοδοτούνται βασικές έννοιες που καθόριζαν άλλοτε την κοινωνική, αν όχι απλώς ανθρώπινη ταυτότητά μας, η αναθεώρηση, μάλλον η ανακατασκευή της ίδιας μας της μνήμης μοιάζει δυστυχώς αναπότρεπτη.