κι άλλα στοιχήματα, για πολιτική και ιδεολογία

από τον Πρόλογο

Στον τόμο αυτό δημοσιεύονται κείμενα για την πολιτική και την ιδεολογία, όπως αναδεικνύονται μέσα από τη στάση μας, την οποία παράλληλα καθορίζουν, ακόμα και με την απουσία τους, όταν δηλαδή παραβλέπουμε –προφανώς για λόγους πολιτικής– την πολιτική και ιδεολογική διάσταση προσώπων και καταστάσεων. Τα κείμενα παρακολουθούν μείζονα θέματα και γεγονότα των δέκα τελευταίων χρόνων και τη στάση μας απέναντι σ’ αυτά:

– τον πόλεμο στο Ιράκ, όπου, αντίθετα απ’ ό,τι με τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, κοινή ήταν η εναντίωση, και παραταύτα εγκλωβιστήκαμε άλλη μια φορά στο απλουστευτικό διπολικό σχήμα αντιαμερικανισμός-φιλοαμερικανισμός·

– τη δίκη της 17 Νοέμβρη, όπου, στην επίμονη προσπάθεια να απολιτικοποιηθεί και η οργάνωση και η δίκη της, χάθηκε μια σημαντική ευκαιρία να μιλήσουμε για την τρομοκρατία με πολιτικούς και όχι ηθικολογικούς όρους·

– τις «ίσες αποστάσεις» απέναντι σε Ισραήλ και Παλαιστίνη, σε άλλη μία από τις πολλές αιματηρές σελίδες του πολέμου στη Μέση Ανατολή, που έκαναν τον Ισραηλινό συγγραφέα Νταβίντ Γκρόσμαν, ο οποίος έχασε τον εικοσάχρονο γιο του σε μία από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στον νότιο Λίβανο, να χαρακτηρίσει το κράτος του Ισραήλ «μιλιταριστικό, εθνικιστικό, ρατσιστικό»·

– την Ιστορία της Στ΄ δημοτικού και την ψευδεπίγραφη συζήτηση που αναπτύχθηκε ερήμην όχι μόνο του βιβλίου αλλά και των συμφραζομένων του περίφημου «συνωστισμού» στο λιμάνι της Σμύρνης·

– τον Δεκέμβρη του 2008, από τους σημαντικότερους εντέλει σταθμούς στη μεταπολιτευτική εποχή, καθώς ορίζει έναν νέο «εμφύλιο», που φτάνει και στις τάξεις της προοδευτικής διανόησης και της αριστεράς, έναν εμφύλιο ο οποίος κατά χρονική σύμπτωση εκβάλλει στην περίοδο της κρίσης, με προκαθορισμένα πλέον τα στρατόπεδα· την άνοδο της ακροδεξιάς, που οφείλει πολλά στη συστηματική προβολή και έπειτα νομιμοποίησή της από προοδευτικά κόμματα και ΜΜΕ.

Επιλογίζοντας τη σειρά αυτή, θέλω να πιστεύω ότι τέτοιες αναδρομές έχουν σημασία όχι απλώς σαν ασκήσεις μνήμης, όπως χαρακτήρισα εξαρχής το εκδοτικό αυτό εγχείρημα, όσο σαν ασκήσεις αυτογνωσίας και σαν προσπάθεια να ανακτήσουμε το παρελθόν μας, βασική προϋπόθεση για τον ασφαλή βηματισμό μας στο παρόν. Πολύ περισσότερο σε εποχή που ο ηθικός πανικός καταλαμβάνει τη θέση της πολιτικής ανάλυσης, και,  με τη συνδρομή ενός συστηματικού και προπάντων ανιστορικού αναθεωρητισμού, οδηγεί σ’ έναν πολιτικοϊδεολογικό αμοραλισμό. Κάπως έτσι γεννάται ή τροφοδοτείται η διακηρυγμένα απολιτική στάση τού «όλοι ίδιοι είναι», η οποία, αλίμονο, είναι βαθιά πολιτική εντέλει, χρώματος φαιού έως μαύρου, όπως αυτό που λερώνει όλο και περισσότερο τις μέρες μας.