στον Σπύρο Μπουκάλα

στον Μπουκαλάκο, τον Σπύρο της Σάσας, του Παντελή, της Κατερίνας, της Βικτωρίας, της Ίρμας, και δικό μας

                    σκίτσο του Ηλία Μακρή, Καθημερινή 17.8.11


                    Το πικρό μέτρο του κόσμου
                                του Νίκου Γ. Ξυδάκη

Αβάσταχτη. Ανείπωτη. Αδιανόητη. Απαρηγόρητη. Κι εντούτοις πικρό μέτρο του κόσμου. Η απώλεια, μάλιστα η απώλεια του παιδιού, η απώλεια του παλικαριού, είναι η μόνη που δίνει το μέτρο να ζυγίσεις τις άλλες θλίψεις, τις άλλες έγνοιες, τις ήττες και τις καταστροφές, συλλογικές, κοινωνικές, ιστορικές· να τις μετρήσεις με τα σταθμά του πόνου, που ξεπερνά τον άνθρωπο και τον ορίζει. Που του θυμίζει τι είναι. Οναρ σκιάς.

Πώς θα ζήσουν οι γονείς; Το γοερό ερώτημα μ' έσκισε στο τηλέφωνο.

Πώς θα ζήσουν η Σάσα και ο Παντελής χωρίς τον Σπύρο; Πώς επιζεί ο γονιός που χάνει το εικοσάχρονο παιδί του; Ακαριαία μπήκα στη θέση των συντέκνων, έχω παιδί στην ίδια ακριβώς ηλικία, κι έπεσα στα γόνατα ξέπνοος άλαλος μουσκεμένος, σε μια σκοτεινή εσοχή, να μη με βλέπει μάτι. Άκουγα στο κινητό τον άνεμο της Ελευσίνας, και τον γόο. Είδα μπροστά μου πρόσωπα βρεφών και νηπίων, την πρωτότοκη στο Αιγαίο, γκριμάτσες, τσουλούφια, φακίδες, επικά βαφτίσια με κλαρίνα του βάλτου, ποδοσφαιρικές φανέλες, είδα τους εαυτούς γονείς ν' ασπρίζουν και τα νήπια να αντρεύουν και να σαλπάρουν, άκουσα μπουζουκομπαγλαμάδες σε συμπόσια, άκουσα υποβλητικούς τον Μάντη και τον Πάνθηρα, την Ευδοκία και τον Αλγόρυθμο, άκουγα, έβλεπα, μύριζα, η ζωή περνούσε με αστραπές και μαστιγώματα της μνήμης. Η ζωή. Μπροστά στον θάνατο ψελλίζουμε στερεοτυπικά, μπροστά στον θάνατο του παλικαριού σώνεται ακόμη και το ψέλλισμα, σβήνει κάθε στερεότυπο. Δεν ψελλίζω τίποτε.

Σκέφτομαι μόνο ότι ο ποιητής πατέρας έχει γράψει τόσο βαθιά, τόσο συμπονετικά, για την απώλεια, το πένθος και τον θάνατο, ζυμωμένος μαζί τους από παιδί, μα πάντα δοσμένος της ζωής. Τούτο, του 2009 («Σύνοψη». Παντελής Μπουκάλας, Ρήματα):

        Μια μεταφορά ο βίος
        Κυριολεκτικά

        Ακάθεκτα περνούν τα χρόνια μας τα στάσιμα
        ένας αέρας πες ένας αέρας. Ούτε.
        Εκείνος, μια θ' αναστήσει τη φωτιά
        μόλις που σβήνει
        μια τα καράβια θα τα κινδυνέψει
        μια πιο αψύ θα κάνει το κρασί.
        Αέρας το λοιπόν.
        Αφού το λες.
        Φυσάει και φεύγει.
        Απ' την πληγή δεν απομένει παρά η μνήμη της,
        λειψή κι εκείνη,
        μακρινή. Τότε. Θυμάσαι. Δεν θυμάσαι;
        Τότε που έφυγε ο...
        Ο;
        Όλα τα συνοψίζει ο θάνατος

Όλα;

[Καθημερινή, 17.8.11]