Οι κροκόδειλοι και οι μυγοχάφτες

Τα Νέα, 2 Μαΐου 2009

Αν στους υπονόμους της Νέας Υόρκης κυκλοφορούν, λέει, κροκόδειλοι, που βγαίνουν έπειτα μέσα απ’ τις λεκάνες των αποχωρητηρίων, στους υπονόμους της εγχώριας παραεπιστήμης κυκλοφορούν ανενδοίαστοι παραγωγοί και διακινητές μυθευμάτων για την ελληνική γλώσσα


Στον τεράστιο έτσι κι αλλιώς αριθμό των 700.000 ανεβάζουν λεξικογράφοι γλωσσολόγοι τις λέξεις όλης της ελληνικής, από την αρχαιότητα έως σήμερα· 5 με 6.000.000 μετρούν, χωρίς να μας λένε πού και πώς, οι παραεπιστήμονες εθνικιστικών κατά κανόνα κύκλων


το πλήρες κείμενο:

Αν οι υπόνομοι της Νέας Υόρκης γέμισαν, λέει, κροκόδειλους που βγαίνουν μέσα από τις λεκάνες των αποχωρητηρίων και κόβουν και καμιά δαγκωνιά στα πισινά των ανύποπτων Νεοϋορκέζων, στους υπονόμους της παραγλωσσολογίας κυκλοφορεί ένα κοπάδι από 5.000.000 λέξεις της ελληνικής που στοιχειώνει τα μυαλά ανίδεων υπουργών παιδείας, ακαδημαϊκών κ.ά.

Για τους σύγχρονους μύθους έγραφα στην προηγούμενη επιφυλλίδα, παραμύθια που διαδίδονται με εκπληκτική ταχύτητα στο διαδίκτυο, άλλοτε αθώα παιγνιώδεις και άλλοτε νοσηρές κατασκευές που καταπλήσσουν, ξιπάζουν ή κατατρομοκρατούν τους παραλήπτες των σχετικών ηλεμηνυμάτων.

Από αυτούς που ξιπάζουν είναι ένας μύθος εγχώριας παραγωγής, το «Hellenic Quest», που κυκλοφορεί κοντά 10 χρόνια. Πρόκειται για παντελώς ασύστατο έως ασυνάρτητο επιστημονικά και απλούστατα χαλκευμένο ως προς τα πραγματολογικά του στοιχεία κείμενο, που παραταύτα έχει τροφοδοτήσει από την ελληνική πρεσβεία στις ΗΠΑ ώς τον γλεντοκόπο πρώην υπουργό Παιδείας, ενώ τελευταία πήρε, έμμεσα έστω, και τη σφραγίδα της Ακαδημίας Αθηνών.

Στο διαδίκτυο το κείμενο έχει συζητηθεί διεξοδικά και σχετικά έγκαιρα, αλλά καθόλου δεν αναχαιτίστηκε η κυκλοφορία του. Βασικοί ανασκευαστές του, το εξαιρετικά ενδιαφέρον Ιστολόγιον («Το εθνικό / γλωσσικό μας καλάμι» και «Για το Hellenic Quest, ξανά») και ιδιαίτερα ο γνωστός μας εδώ Νίκος Σαραντάκος, με το φρέσκο ιστολόγιό του και με την παλαιότερη ιστοσελίδα του, όπου και πλήθος εξαντλητικά σχετικά κείμενα (βλ. κυρίως εδώ), που πάντως εκπροσωπούνται και στο βιβλίο του, Γλώσσα μετ’ εμποδίων, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, Αθήνα 2007.

Το «Λερναίο κείμενο», όπως το ονόμασε ο Ν.Σ. («όσο κι αν το ανασκευάζει κανείς, όλο και ξεφυτρώνει ξανά, είτε αυτούσιο είτε σε παραλλαγές»), φαίνεται πως κύρια πηγή του έχει τον περιβόητο θεωρητικό της χούντας Γ. Γεωργαλά. Κυκλοφορεί με γενικό τίτλο «Τη γλώσσα μού έδωσαν ελληνική» ή: «Τι γλώσσα μού έδωσαν; Ελληνική;», άλλοτε με ανακουφιστικό υπέρτιτλο: «Νά επιτέλους και κάτι ενθαρρυντικό… γι’ αυτή τη χώρα», και κατά κανόνα με την εξής, τάχαμου μετριοπαθή κατακλείδα: «Προωθήστε αυτό το μήνυμα! Όχι για λόγους σοβινιστικούς, μα για να μαθαίνουν σιγά-σιγά την αλήθεια οι απληροφόρητοι!» ή «[…] για να μαθαίνουμε σιγά σιγά την αλήθεια!» κ.ά.

Και ποια η «αλήθεια»;

Τα εξής αναληθή:

1. το CNN, λέει, «άρχισε να διανέμει παγκοσμίως» ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικής εκμάθησης της ελληνικής ονόματι Hellenic Quest, παραγωγή της εταιρείας Η/Υ Apple, που ο πρόεδρός της Τζον Σκάλεϊ δήλωσε ότι το προωθούν «επειδή η κοινωνία μας χρειάζεται ένα εργαλείο που θα της επιτρέψει ν’ αναπτύξει τη δημιουργικότητά της, να εισαγάγει καινούριες ιδέες» κτλ.

– αλλά, όσο κι αν ψάξει κανείς στο διαδίκτυο, τίποτα δεν θα βρει, ούτε σχετικά με CNN ή Apple, ούτε τέτοιο πρόγραμμα από μόνο του, ούτε δηλώσεις του Σκάλεϊ (ο οποίος εξάλλου είχε πάψει να είναι πρόεδρος της Apple 10 χρόνια πριν από τότε που φέρεται να έκανε τις δηλώσεις αυτές –που κι αν ακόμα τις είχε κάνει, δεν θα σήμαινε τίποτα ουσιαστικό επιστημονικά)·

2. Βρετανοί ειδικοί συμπέραναν πως «η Ελληνική γλώσσα ενισχύει τη λογική και τονώνει τις ηγετικές ικανότητες…», κι έτσι «οι Άγγλοι επιχειρηματίες [αλλού: Ιάπωνες επιχειρηματίες, αλλού: ο Μπιλ Γκέιτς κ.ά.] προτρέπουν τα ανώτερα στελέχη να μάθουν Αρχαία Ελληνικά, επειδή αυτά περιέχουν μια ξεχωριστή σημασία για τους τομείς οργανώσεως και διαχειρίσεως επιχειρήσεων» («μάθετε αρχαία ελληνικά, για να σας προσλάβουν οι μεγάλες αγγλικές εταιρείες» έλεγε διαφημίζοντας την πραμάτεια του ο τηλεπλασιέ και εθνοπατέρας Κ. Βελόπουλος)

– κι εδώ, τίποτα σχετικό με τέτοια κοσμοϊστορικά δεν θα βρει κανείς, αν και, «σε εποχή ανταγωνισμού, τέτοια πράματα κρατιούνται μυστικά», έδωσε την εξήγηση κάποιος στο διαδίκτυο·

3. πρόγραμμα αμερικανικού πανεπιστημίου με επικεφαλής δύο ελληνιστές, που τα ονόματά τους δίνονται λανθασμένα, αποθησαύρισε τα κείμενα της αρχαιοελληνικής έως και μεσαιωνικής γραμματείας, και μέτρησε 6.000.000 λεκτικούς τύπους, «όταν η Αγγλική έχει συνολικά 490.000 λέξεις και 300.000 τεχνικούς όρους, δηλαδή σαν γλώσσα είναι μόλις το 1/100 της δικής μας»

– εδώ η αναφορά γίνεται σε υπαρκτό πρόγραμμα, όμως ο (αυθαίρετος έτσι κι αλλιώς) αριθμός των 6.000.000 μόνο με την εμφάνιση όλων των λέξεων σε όλους τους τύπους (ρηματικούς τύπους, διαφορετικές πτώσεις ενός ονόματος κτλ.) θα μπορούσε να σχετίζεται·*

4. διαπιστώθηκε πως «οι Η/Υ προχωρημένης τεχνολογίας δέχονται ως νοηματική γλώσσα μόνον την Ελληνική. Όλες τις άλλες γλώσσες τις χαρακτήρισαν σημειολογικές», και μόνο η ελληνική γλώσσα έχει «μαθηματική δομή» και προπάντων «πρωτογένεια», αφού «γεωμετρία= γη + μετρώ» κτλ.

– εδώ απογειώνεται η παραεπιστήμη και αποθεώνεται η αδαημοσύνη, ακόμα και ως προς βασικούς όρους, αφού, πρώτον και κύριον, οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές μόνο αριθμούς καταλαβαίνουν,** και εν πάση περιπτώσει νοηματική γλώσσα είναι μόνο η γλώσσα των κωφών, τα περί «μαθηματικής δομής» είναι αποκλειστικώς φαιδρά, και τα περί «πρωτογένειας», όταν δεν είναι φαιδρά, αφορούν όλες τις γλώσσες, γιατί ναι μεν «γεωμετρία= γη + μετρώ», αλλά το θέμα είναι τι λογής «πρωτογενή» σχέση έχει η λέξη γη με το πράγμα «γη», όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο Ν.Σ., προσθέτοντας ότι, κατά τα άλλα, το ίδιο συμβαίνει και στα γερμανικά, όπου φερειπείν «η τηλεόραση λέγεται Fernsehen, από το Fern (μακριά) και το sehen (βλέπω)»·

5. διά ταύτα «οι Ισπανοί Ευρωβουλευτές ζήτησαν να καθιερωθεί η Ελληνική ως η επίσημη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διότι το να μιλά κανείς για Ενωμένη Ευρώπη χωρίς την Ελληνική είναι σα να μιλά σε έναν τυφλό για χρώματα»

– ούτε Ισπανοί, και μάλιστα «οι» Ισπανοί, παρά μόνο 1 Βάσκος ευρωβουλευτής (μας λέει και με συγκεκριμένα στοιχεία ο Ν.Σ.), αργότερα κάποιος άλλος, και πάλι αργότερα 2 άλλοι, και πάντοτε Βάσκοι, ανακύκλωναν μια πρόταση για διδασκαλία απλώς της ελληνικής, ώστε να γίνει τρόπον τινά κοινή γλώσσα των καλλιεργημένων Ευρωπαίων· κι αυτή η πρόταση πάντοτε απορριπτόταν στο πρώτο πρώτο στάδιο, από την αρμόδια επιτροπή του Κοινοβουλίου, χωρίς ποτέ να φτάσει για ψήφιση στην Ολομέλεια.
Απ’ όλα αυτά όμως, κι αφού εύκολα ανασκευάζονται τα realia, δηλαδή τα περί CNN, Apple, Ισπανών ευρωβουλευτών κτλ., το ψαχνό είναι στα περί «πρωτογένειας» και των υποτιθέμενων εκατομμυρίων λέξεων της ελληνικής.

Η αναβάθμιση της παραεπιστήμης

Με δεδομένα τα κέντρα παραγωγής και διακίνησης τέτοιων στοιχείων και ιδεών, από τον Γεωργαλά για το εν λόγω κείμενο, γενικότερα τους «ετυμολόγους» του ακροδεξιού και ουφολογικού Δαυλού ή της «Ελληνικής Αγωγής» του Άδωνη Γεωργιάδη, δεν χρειάζεται να ασχοληθούμε περισσότερο.

Και θα περιοριζόταν κανείς στην ιλαρή όψη των πραγμάτων, προσθέτοντας απλώς στις ετυμολογίες των ανωτέρω, που και άλλοτε τις έχουμε δει από εδώ, π.χ. ότι το κουπεπέ που κάνουμε στα μωρά προέρχεται από το «κούπα, ω παι» με το οποίο, λέει, ξεγελούσαν οι αρχαίες μανάδες τα μωρά, πως νά η κούπα με το γάλα, ή ότι η λ. πούστης βγαίνει από την (λανθασμένη γραμματικά!) ερώτηση «πού στή;» (= πού ίσταται, πού βρίσκεται), με την οποία αναζητούσαν οι αρχαίοι αστυνομικοί τους μιαρούς, προσθέτοντας λέω σ’ αυτά τα φαιδρά και το «έντερον, από το εντός ρει», όπως ετυμολόγησε ο πρώην υπουργός Παιδείας, αναχαράζοντας και αυτός τα περί «νοηματικής», που τα αντέγραψε λέξη προς λέξη από το Λερναίο (βλ. καταγγελία και συνολική ανασκευή από την καθηγήτρια Βάσω Κιντή, "Ρέοντας εντός του εντέρου", Τα Νέα 1.2.08)!

Το θέμα είναι δηλαδή όταν ο συγκεκριμένος ιδεολογικοπολιτικός και εγνωσμένα παραεπιστημονικός χώρος συναντά τη σκέψη του αρμόδιου υπουργού Παιδείας, και επιπλέον τη γονιμοποιεί, αφού τα περί εντέρου είναι δικής του παρασκευής.

Κι από κοντά, είπα, και η Ακαδημία. Που επίλεκτο μέλος της, και επίσης γνωστός μας από εδώ, εμπνευστής π.χ. παλαιότερης έκκλησης 40 ακαδημαϊκών για τη σωτηρία του ελληνικού αλφαβήτου, από τα ιδρυτικά και πιο δραστήρια μέλη της Ελληνικής Γλωσσικής Κληρονομίας, πρώτος και σε διάφορες άλλες σταυροφορίες,*** ακαδημαϊκός αυτός στην «Έδρα Εφηρμοσμένων Θετικών Επιστημών: Στατική - Δυναμική, Ανάλυση - Έρευνα των Τεχνικών Κατασκευών», μίλησε τις προάλλες (30.3) για την κατρακύλα της ελληνικής γλώσσας μετά την καθιέρωση της δημοτικής το 1976 (!) σε επίσημη εκδήλωση, με ακροατές 3 προέδρους της Δημοκρατίας, τον νυν και δύο πρώην (Κ. Στεφανόπουλο και Χρ. Σαρτζετάκη).

Όπου αναφέρθηκε σε 5.000.000 λέξεις (έκανε σκόντο 1 εκατομμύριο), μαζί με καινούριες, επιμέρους ανακρίβειες, για τις οποίες φρόντισε πάλι το ακαταπόνητο μυρμήγκι Σαραντάκος. Για την απατηλή μέτρηση είπαμε παραπάνω. Εδώ θα προσθέσω μόνο το εξής, που το είχε μες στα πόδια του, διάολε, ο ακαδημαϊκός μας, αρκεί να ρωτούσε. Να ρωτούσε δηλαδή ο πολιτικός μηχανικός τον γλωσσολόγο και επιστημονικό συντονιστή του Χρηστικού Λεξικού που ετοιμάζει η Ακαδημία, τον καθηγητή Χριστόφορο Χαραλαμπάκη. Που κατά την παρουσίαση λ.χ. του α΄ τόμου του μνημειώδους Ελληνοαγγλικού Λεξικού του Δημητρίου Ι. Γεωργακά μίλησε για τον «τεράστιο αριθμό των 700.000 λέξεων της ελληνικής», που εξηγείται, όπως διευκρίνισε, από τη μακρά πορεία της, και ενώ στη συγχρονία θα μιλούσε κανείς για 200.000 λέξεις το πολύ, κι αυτές, εννοείται, όχι σε κοινή χρήση.

Όπου ο «τεράστιος αριθμός» των 700.000 λέξεων πλάι στον αριθμό 5.000.000 μαρτυρεί την τεράστια άγνοια, αν όχι απάτη.


ΥΓ. Θα συνεχίσω με αντιρρητικές θέσεις στις «Τελευταίες Εξελίξεις επί των Μεταλυγισμικών Αναλύσεων Λεπτότοιχων Κατασκευών: Δοκοί, Πλαίσια και Κυλινδρικά Κελύφη», όπως ήταν το θέμα κάποιας ομιλίας του ακαδημαϊκού μας.


* Είναι γελοιωδώς πιο περίπλοκος ο τρόπος με τον οποίο φτάνουν σ’ αυτό τον αριθμό οι παραγλωσσολόγοι· βλ. Ν. Σαραντάκος, «Ο μύθος των 6 εκατομμυρίων λέξεων», Γλώσσα μετ’ εμποδίων, ό.π., σ. 25-31.

** «Η μόνη γλώσσα που καταλαβαίνουν πρωτογενώς οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές είναι ο κώδικας μηχανής (machine code στα αγγλικά), μια σειρά από δυαδικά ψηφία, δηλαδή μόνο 0 και 1, έστω 0010 1000 1100 0010. Για να μπορούν να την καταλαβαίνουν και οι άνθρωποι, έχουν φτιαχτεί οι λεγόμενες γλώσσες προγραμματισμού, που μερικές από αυτές χρησιμοποιούν σύνταξη που μοιάζει με τις φυσικές μας γλώσσες. Υπάρχει τέλος και η γλώσσα διασύνδεσης (ή διεπαφής) του ανθρώπου με το μηχάνημα, που συνήθως είναι τα αγγλικά (αν και όλο και περισσότερα προγράμματα κυκλοφορούν στα ελληνικά), όμως ο υπολογιστής καθαυτός μόνο τα μηδενικά και τους άσους “καταλαβαίνει”» (Ν. Σαραντάκος, ό.π., σ. 48 κ.ε.).

*** "51 καθηγητές του ΕΜΠ για τις ταυτότητες" εκφράζουν "την έντονη αντίθεση και την ανησυχία" τους "για τη συνεχιζόμενη κυβερνητική αδιαφορία και κώφευση" απέναντι στο αίτημα να αναγράφεται στις νέες ταυτότητες το θρήσκευμα αλλά και η ιθαγένεια "ως ταυτοποιητικό στοιχείο" κτλ. (Τα Νέα 31.3.2001).