Σεξισμός και πολιτική ορθότητα δι’ αρχαρίους

(Εφημερίδα των συντακτών 15 Ιουλ. 2017)

Πάτμος, πριν από δεκαετίες, χαρακτηριστική ατραξιόν ο Παναγιώτης ο βαρκάρης, κορμί άγαλμα σωστό, Ποσειδώνας πολλά βαρύς, περιφέρεται όλη μέρα ξυπόλυτος και ημίγυμνος, πίσσα κατράμι απ’ τον ήλιο, χρυσαφένιες μπούκλες, από τα πρώτα καμάκια, εννοείται. Βράδυ αργά, στο μοναδικό τότε στέκι, τον Αρίωνα, ο Παναγιώτης στο παραδιπλανό τραπέζι έχει πιάσει κουβέντα με μια γλυκύτατη Δανέζα, παλιά γνώριμη του νησιού. Ξαφνικά σούσουρο, φωνές, «όχι, ρε Παναγιώτη, δε γίνονται αυτά!» πέσαμε όλοι απάνω του, ο Παναγιώτης είχε δώσει ένα ξεγυρισμένο χαστούκι στην κοπέλα, και μούγκριζε κάτι ακατάληπτα. «Ε δε γουστάρω να μου την πέφτει πρώτη η γυναίκα» καταφέραμε και του βγάλαμε με τα πολλά. Ώστε είχε παραβεί τον Κώδικα η γυναίκα!

Τη θυμήθηκα τώρα τελευταία την ιστορία αυτή, όταν κατηγορήθηκε για σεξισμό, μάλλον: όταν σχολιάστηκε ο σεξισμός του γνωστού τσολιά της τηλεοπτικής Ελληνοφρένειας, που σε μια εκπομπή κυνηγούσε τις γυναίκες στον δρόμο και τους κολλούσε στα οπίσθια ή στα στήθη κάτι στρογγυλά αυτοκόλλητα του ΣΥΡΙΖΑ. Πολλές γελούσαν, κάποιες ενοχλούνταν: «Σταμάτα, μην κάνεις σαν τρελή, δεν είναι και πούτσα, καταλαβαίνω, για τις πούτσες κάνετε σαν τρελές…» είπε σε μία, ενώ σε άλλη το κλασικό: «Έλα που δε σ’ άρεσε!» Γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά και διάφορα τότε, ιδίως για τη «φασιστική πολιτική ορθότητα», για τη σάτιρα και τα (μη) όριά της, όπως μας την παρέδωσε άλλωστε γονιδιακώς ο πρόγονός μας ο Αριστοφάνης.

Δεν σταμάτησε η κουβέντα αυτή στη ραδιοφωνική Ελληνοφρένεια, είναι το αγαπημένο τους ανέκδοτο: «ο σεξιστής τσολιάς», ώσπου ήρθε και δευτέρωσε το πράγμα, με τρόπο που πολλοί τον θεώρησαν υπερβολικό. Βιντεάκι με τίτλο «Ένα στα γρήγορα» δείχνει στη Βουλή κάποιον που σηκώνεται να βγει από την αίθουσα συνεδριάσεων, και στο πέρασμά του σκύβει και κάτι λέει σε μια υπάλληλο: «Πού ’σαι, γλυκιά μου, πάω τουαλέτα, τον λουστράρω, κι έλα σε λίγο» είναι τα λόγια που του έβαλε στο στόμα η εκπομπή. Αυτήν τη φορά 25 βουλευτές και βουλεύτριες του ΣΥΡΙΖΑ έκαναν καταγγελία στο ΕΣΡ, και πια σηκώθηκε βοή μεγάλη ότι ιδού, λογοκρισία, φίμωση «της μόνης ανεξάρτητης φωνής», «και από ποιους; από αυτούς που ψηφίζουνε μνημόνια», ή σε παραλλαγή απαράμιλλης διαλεκτικής: «μιλάνε για σεξισμό αυτοί που ψηφίζουν αβέρτα μνημόνια».

Ας πούμε πως είναι όντως υπερβολική η αντίδραση, δηλαδή η καταγγελία στο ΕΣΡ. Ταυτόχρονα όμως ας δούμε μήπως αυτό το άκομψο έτσι κι αλλιώς μα πάντως χιούμορ είναι και στη δεύτερη περίπτωση σεξιστικό, μολονότι γράφτηκε και ότι, ίσα ίσα, εδώ διαπομπεύεται ο άντρας, καθώς εμφανίζεται «λιγούρης και γαμίκουλας» –λες και δεν αποτελεί τίτλο τιμής ο γαμίκουλας, ενώ είναι γνωστό πώς χαρακτηρίζεται μια γυναίκα με αντίστοιχες ορέξεις και επιδόσεις!

Δεν θα σταθούμε τώρα στην πολιτική ευπρέπεια (ή ορθότητα), προσφιλή στόχο της επίσημης δεξιάς και της λούμπεν καφενεδολογίας αλλά και κατά τεκμήριο σοβαρών νεοφιλελεύθερων δημοσιολόγων κ.ά., παρόλο που δεν συνιστά τίποτα παραπάνω από βασικούς κώδικες κοινωνικής συνύπαρξης και σεβασμού του άλλου, όσο κι αν φτάνει κάποτε σε ακρότητες. Και ούτε πρόκειται επιτέλους για κάτι καινοφανές, αν σκεφτεί κανείς ότι από χρόνια πια δεν μιλάμε λόγου χάρη για αράπηδες και γύφτους –χωρίς φυσικά να προγράφονται οι «Αραπίνες λάγνες, ερωτιάρες» του Τσιτσάνη και ο Δωδεκάλογος του Γύφτου του Παλαμά, όπως ανοηταίνουν οι πολέμιοι τέτοιων αλλαγών.

Αλλά ούτε και για τον σεξισμό χρειάζονται αναλύσεις. Ένα απλό πειραματάκι μόνο, με βάση τον περίφημο τσολιά, που συστατικό της περσόνας του και του χιουμοριστικού κώδικά του είναι το μπαλαμούτι με τις γυναίκες. Ας δοκιμάσουμε την εξής απλή (!) αντιστροφή: όλα τα σχετικά αστεία, όλες τις σχετικές ατάκες και χειρονομίες να τις αναλάβει η εντυπωσιακή, πανέμορφη Κυπρία της εκπομπής, είτε με το υπερπαίξιμό της και τα υπερκυπριακά της είτε με όποιον άλλον τρόπο επιλέξουν. Να βγει δηλαδή στους δρόμους και να ζητάει φιλάκι απ’ τους περαστικούς, και να τους κολλάει αυτοκόλλητα στα πίσω και στα μπρος τους. Βάρδα μην πέσει πάνω σε κάναν Παναγιώτη απ’ την Πάτμο.

Με αναμνήσεις ξεκίνησα, με αναμνήσεις θα τελειώσω, δύο μάλιστα.

Η μία ήταν η πρόταση της Σκούπας, αν θυμάμαι καλά, του ιστορικού πια φεμινιστικού περιοδικού της μεταπολίτευσης, όπου προτεινόταν ακριβώς η αντιστροφή των σεξιστικών πειραγμάτων, φυσικά και των πιο χυδαίων. Να πει λόγου χάρη η γυναίκα στον άντρα: «Παίδαρέ μου εσύ!», «Αχ και να ’χυνα στα μπούτια σου!» κ.ο.κ.

Η άλλη, όταν η φίλη μου τότε η Μαρία, απ’ το τιμόνι μάλιστα ενός ταπεινού Ντεσεβώ, άνοιγε στο φανάρι το παράθυρο και φώναζε στον ταξιτζή που της έκανε ταρζανιές: «Βρε άντε πλύνε κάνα πιάτο!» Μοναδικό το θέαμα, ο ταξιτζής στα όρια του εγκεφαλικού, να χάνει τα λόγια του, και με βλέμμα δολοφονικό.

Μας έσωζε το φανάρι που άναβε. Και την Κυπρία θα τη σώσει το συνεργείο της εκπομπής. Τις άλλες όμως;