Το ξύλο φόρτωμα του καθ’ ηγητή

 (Εφημερίδα των συντακτών 9 Απρ. 2022)

* Εν αρχή ην το ενωτικό, ένα χωριστικό ενωτικό, όπως το είχα ονομάσει, που χώριζε λέξεις σύνθετες με μακρά ιστορία και όχι ευκαιριακές κατασκευές: π.χ. «σοσιαλ-δημοκρατία». Πάνε δεκαπέντε χρόνια, είχα μάλιστα καταγράψει, διόλου συστηματικά, κοντά 200 λέξεις, που δεν ήταν βέβαια εκείνης της στιγμής, είχαν κι αυτές κάποια ζωή πίσω τους: δεν ήταν δηλαδή λίγος συνολικά ο χρόνος, είχαμε μια σχετικά σταθερή τάση, ούτε όμως και πολύς, στην ιστορία μιας γλώσσας, ώστε να μιλούμε για ενδεχόμενη αλλαγή –ορθογραφική έτσι κι αλλιώς.

Είχαμε λοιπόν: ακρο-δεξιός λόγος, αντι-φρονούντες, αντι-λαϊκά μέτρα, παν-ανθρώπινος, ενδο-κομματικός, αλληλο-σεβασμός, ηλεκτρο-σόκ·

λέξεις καθημερινές, λαϊκές: κουτσο-πίνω, παλιο-σκύλα, παρα-είναι, κακο-συνηθίζω, χαφιεδό-τσουρμο, στρογγυλο-καθισμένος·

λέξεις που δεν υπήρχαν χωριστά: χαζο-παίχνιδο, ρακο-κάζανο, αγριο-κάτσικο, ετσι-θελισμός, αλαφρο-ίσκιωτος, αφού ούτε «παίχνιδο» ούτε «κάζανο» ούτε «κάτσικο» ούτε «θελισμός» ούτε «ίσκιωτος».

Τότε τι; Απλή παρανόηση καταρχήν, επίδραση από ξένες γλώσσες, μα πιο πολύ, πιστεύω, ένα ασύνειδο καθαριστικό πνεύμα, σε εποχή λογιότροπη, που τακτοποιεί τα πάντα στη θέση τους, μη μολυνθούν στον συγχρωτισμό τους, μη μολυνθεί η γλώσσα εντέλει:

Έτσι, ξαναστέλνουμε τα ξένα στα ξένα, οπότε γράφουμε με λατινικά στοιχεία λέξεις κοινόχρηστες, παλαιότατα δάνεια: mini καύσωνας, φωτογραφικό album, γενναίο prim των παικτών, ακριβά accessoires, τον κυρίευσε το stress·

τα αρχαία στα αρχαία: του Πάριδος, της Αρτέμιδος, της Αλκήστιδος, του Αδώνιδος (μετά συγχωρήσεως), της Κλειούς (αλλά και της Γωγούς και της Ζωζούς!)·

χωρίζουμε παλαιά σύνθετα ή όσα νομίζουμε σύνθετα: «άλλως τε», «με μιας», «κι όλας», «δι ο», «εξ απίνης»· αλλά και, σπανιότερα, είν’ η αλήθεια: «κατ’ επείγον», «κατ’ όπιν» κ.ά.

Τα υπόλοιπα τα ανέλαβε το ενωτικό, το χωριστικό ενωτικό.

Η ελληνική, ξανάγραφα, έχει την ευκολία να δημιουργεί σύνθετα (όχι σαν τη γερμανική βεβαίως), να λέει π.χ. μονόδρομος αντί one way road, να λέει πηγαινοέρχομαι, ανεβοκατεβαίνω, ξαναλέω. Θαρρείς και το μετανιώσαμε…

* Αυτή όμως ήταν η πρώτη πράξη. Η συνέχεια, εντυπωσιακή καθαυτή, υπήρξε ίσως αναπόφευκτη. Εξαφανίστηκε το ενωτικό, και οι σύνθετες λέξεις γράφονται χωρισμένες στα δύο. Βρισκόμαστε πάντα μέσα στα όρια μιας ορθογραφικής αλλαγής, με μία ίσως εξαίρεση: τη χρήση, τη θέση της λέξης «ξανά». Που αυτονομήθηκε, και πια τη συνηθίσαμε χωριστά, επηρεασμένοι και εδώ από τα αγγλικά: «δεν θα πάμε ξανά ποτέ», αντί «δεν θα ξαναπάμε ποτέ»· «μην πεις ξανά αυτήν τη λέξη», αντί «μην ξαναπείς αυτήν τη λέξη». Φυσικά και δεν είναι λάθος, φυσικά και υπήρχαν πάντοτε και οι δύο εναλλακτικοί τρόποι, όμως το σύνθετο είναι πλέον όλο και πιο σπάνιο. Και τότε, κατά τη νέα τάση, γράφεται χωριστά: «δεν θα ξανά πάμε…», «μην ξανά πεις…» κτλ.

Το διόλου μυστικό είναι ότι στην τάση αυτή σημαντικό ρόλο παίζει το «έξυπνο πληκτρολόγιο» στα κινητά τηλέφωνα, όπου πληκτρολογείς: αγ-, και σου προτείνει: αγάπη, αγορά κτλ. Έτσι, πληκτρολογείς: ξαναπή-, και σου προτείνει: ξανά πήγα. Λίγο από νωχέλεια, περισσότερο από την πεποίθηση ότι αυτό θα είναι το σωστό, προάγεται η χωριστή γραφή.

Ενδεικτικά παραδείγματα (με τονισμένες άλλοτε και τις δύο λέξεις, άλλοτε τη δεύτερη): οι κλαρίνο γαμπροί· βρε παλιό σειρά· άσε τον παλιό κόσμο να λέει· παλιο χαρακτήρας· διπλό βάρδιες· ο από βιώσας· αμάν, ο τρελό καιρός· η καρά μπογιά· η απεργό σπαστική δραστηριότητα· χαμηλό συνταξιούχοι· το κέντρο δεξιό κόμμα· δεν πολύ κάπνιζε· τα παράθυρο φύλλα· με κατά σκοπεύει· ήμουν ψιλό down· το ίσο κράτημα στη βυζαντινή μουσική· αντί ισταμινική ένωση· να μην ξανά προδοθεί η αριστερά· δουλεύει παρά ’κει· η ψεύτο κανονικότητα.

Ορθογραφική αλλαγή, και πάλι. Μήπως ωστόσο το πανίσχυρο οπτικό πρότυπο (εξού και η κλασική σύγχυση γραφής και γλώσσας, οι σφοδρές αντιστάσεις στην παραμικρή ορθογραφική αλλαγή, την ίδια στιγμή που γεροί ξενισμοί, που σχετίζονται ακριβώς με τη δομή της γλώσσας, την καθαυτό γλώσσα, υιοθετούνται ταχύτατα και αθόρυβα), μήπως λέω αυτό το γραπτό τοτέμ υποβάλει κάποια στιγμή και διαφορετικό επιτονισμό πρώτα πρώτα; Μπορεί τάχα να προοιωνίζεται κάποια μικροαλλαγή;

«Όταν ψιλό στριμώχτηκε» είπε για τον Χατζηδάκη ο παρουσιαστής μιας εκπομπής, με ελαφρότατη παύση ανάμεσα στις δύο λέξεις· «σαν ένα μισό φαγωμένο κομμάτι σπανακόπιτα» είπε σε λίγο ο συμπαρουσιαστής, με καθαρότερη εδώ την παύση! Αναζήτησα την εκπομπή στο διαδίκτυο, την άκουσα και την ξανάκουσα, να βεβαιωθώ γι’ αυτό το αξιοπερίεργο.

Σύμπτωση, αυτές τις μέρες τηλεφωνάει στην ίδια εκπομπή μια ακροάτρια, εξοργισμένη με τους πολιτικούς: «να γκρεμό τσακιστούνε» φωνάζει, τονίζοντας εντονότατα την πρώτη λέξη, τόσο που το σχολίαζαν έπειτα ξαφνιασμένοι οι ίδιοι παρουσιαστές.

Τα παιχνίδια της γλώσσας και πάλι, μας αρέσουν – δεν μας αρέσουν.

 

ΥΓ.Το «ξύλο φόρτωμα» του τίτλου είναι από το επεισόδιο με τον καθηγητή στην ΑΣΟΕΕ. Το «καθ’ ηγητή» είναι δική μου συνδρομή στη νέα μόδα. Ή μήπως «καθ ηγητή»; Καλύ τερα;

Πορνογραφία με αποκλειστικό χορηγό

 (Εφημερίδα των συντακτών 26 Μαρτίου 2022)

* Κι ενώ, προτού εξοργιστείς, σου ’ρχεται να γελάσεις, να ξεκαρδιστείς στα γέλια, βλέπεις το πρόσωπο, τα μάτια, το φιδίσιο βλέμμα, και παγώνεις. Ανοίγει έπειτα το στόμα, και άλλη μια φορά θυμώνεις, μαζί δακρύζεις απ’ τα γέλια, μα και ξερνάς. Σιχαίνεσαι και που ακούς, όχι μόνο που βλέπεις. Σιχαίνεσαι, τον εαυτό σου πια· θυμώνεις, με τον εαυτό σου πια· κι εκεί σου κόβεται το γέλιο.

Θέλεις να καταλάβεις, πώς τόση ιταμότητα, τόση προκλητικότητα, αλλά και τόση γελοιότητα. Σκέφτεσαι, πόση ανασφάλεια να κρύβεται πίσω απ’ τον κουτσαβακισμό, από το νταηλίκι, θυμάσαι, και τι να πρωτοθυμηθείς, το θέατρο με την τακουνιά απ’ τη γυναίκα του και το ματωμένο μέτωπο, τη μάντρα του τηλεοπτικού σταθμού που καβάλαγε νυχτιάτικα να μπει μέσα, τους «εχθρούς» του που χιμούσε και τους χτύπαγε στις πλατείες και μες στα κέντρα, τις αντεγκλήσεις του με τους δημοσιογράφους, τα τηλέφωνα που τους κλείνει χολωμένος στον αέρα· λες, πόσα συμπλέγματα τον κάνουν να εκδίδει επίσημες ανακοινώσεις για το μπόι του, που τον είπανε κοντό (με άλλα μέτρα τη μια φορά, άλλα την άλλη), να δηλώνει δημόσια «μοντελοπνίχτης», «φανατικός γυναικόφιλος» και με «μεγάλο πουλί»!

Κι ενώ όλ’ αυτά κρατούν από παλιά, πάντα μέσα σ’ ένα κουκούλι απόλυτης ασυλίας και ατιμωρησίας, πάντα εξακολουθεί να σε εκπλήσσει, να ξεπερνά τον εαυτό του, κάθε νοητό όριο. Το τελευταίο διάστημα, μάλλον έναν χρόνο τώρα που έσκασε η υπόθεση Λιγνάδη, παρακολουθούμε όλες τις πτυχές της Κουγικής τέχνης: σενάρια επί σεναρίων που εναλλάσσονται με ξεδιάντροπη ταχύτητα, χονδροειδή και εξωφρενικά, πάντοτε κωμικά, με τη γνωστή αμετροέπεια, κράμα χυδαιότητας, ομοφοβίας και ρατσισμού. Το έργο προχωράει αργά αλλά σταθερά, ώσπου με τη δίκη πια το βλέπουμε να εκτυλίσσεται μπροστά μας ολοκληρωμένο:

* Ένα φτηνό πορνογράφημα, χυδαίο και προσβλητικό όχι μόνο για τους προσφιλείς του στόχους, ομοφυλόφιλους και γενικότερα μειονοτικούς, αλλά για την κοινωνία ολόκληρη –που ωστόσο παραμένει αδρανής, η ίδια με τα όργανά της, δικαιοσύνη κτλ., ανεκτική και τουλάχιστον εξ αντικειμένου συγκαλυπτική. Έτσι κι αλλιώς, ο εν λόγω έχει μεγάλο αποκλειστικό χορηγό, ου μην αλλά και συνσκηνοθέτη, τον εντολέα του, που κι αυτός με τη σειρά του έχει τους δικούς του χορηγούς, τη λεγόμενη καλή κοινωνία και ανώτερους κρατικούς αξιωματούχους, με τα μίντιά τους φυσικά.

Από μια διαδικασία σχεδόν κεκλεισμένων των θυρών, που γενικότερα ακολουθεί εντολές του μεγαλοδικηγόρου, από τα λίγα που μαθαίνουμε ή που αντέχουμε να διαβάσουμε, κάτω από τον γενικό τίτλο: «Ένα χρόνο τώρα ασχολούμαστε με λούγκρες και αλλαξοκωλιές»· ή ασύστατες φαιδρότητες όπως: «Είναι η πρώτη δίκη στον κόσμο που θα έχουμε βιασθέντα άντρα. Αφορά ένα παγκόσμιο κίνημα με σκοπό να εμπεδωθεί ένα τρίτο φύλο»· ή «Σημασία δεν έχει αν είναι παιδόφιλος, αλλά αν είναι ενεργητικός ή παθητικός», από όλα αυτά ώς τις ηδονοθηρικές ερωτήσεις για το πού ακριβώς κύλησε το σπέρμα του κατηγορουμένου, αναρωτιέται εύλογα κανείς πόση η ευθύνη του φυσικού αυτουργού, του δημιουργού του πορνογραφήματος, και πόση του ηθικού αυτουργού, του αποκλειστικού χορηγού, που του παρέχει αφειδώς τα μέσα αλλά και τον καθοδηγεί, του εντολέα του εννοώ.

Έτσι, ο εθνικός νταής απειλεί με αγωγές και μηνύσεις πρώτα τους μάρτυρες κατηγορίας, τους γονείς τους, τους παππούδες, τη νονά τους και τη γάτα τους, τον σπιτονοικοκύρη τους και τον περιπτερά απ’ όπου αγοράζουνε τσιγάρα. Και φυσικά όποιον τους χαιρετάει στον δρόμο ή γράψει κάτι προς υπεράσπισή τους, δημοσιογράφος δηλαδή και κάθε ενάντιος στον κύριο και χορηγό του.

* Νταής όπου τον παίρνει, φυσικά. Γιατί αίφνης δεν είδα μισή ανακοίνωση, όπως για το μπόι του, όταν στα γήπεδα κρεμιούνται γιγαντιαίων διαστάσεων πανό χλευαστικά για τον ίδιο και τα καμώματά του. Γιατί στο γήπεδο έχουμε τον Κούγια δίχως το τάχα κουστούμι των δικαστηρίων και των τηλεκαναλιών. Έχουμε έναν κοινό χουλιγκάνο που μπουκάρει στον αγωνιστικό χώρο ή στα αποδυτήρια, βρίζει και παίζει ξύλο, και αφήνει ελεύθερο τον ποιητικό του οίστρο:

«Προς τους 5 απέναντι εμπόρους ναρκωτικών και τα 25 μπασταρδάκια αλβανάκια τους, την κυρία Τούρτα και τον κύριο Τούρτα, που σε λίγο φυλακίζονται μαζί με τον Ελβίρ: Όσο βρίζετε εμένα οι παίκτες μας θα βάζουν γκολ και θα το ευχαριστιόμαστε και όσο νυχτώνει η πο..τσ@ μεγαλώνει και σαν κι εσάς έχω γ@..σει πολλούς!» Ή:

«Ο “κοντός” έχει πολύ μεγάλα γεννητικά όργανα και θα τα χρησιμοποιήσει για να τους κάνει αυτό που έκανε σε αυτούς και που στο παρελθόν τον εκβίαζαν και είναι τώρα κατηγορούμενοι…» κτλ.

Και με την απορία αν αυτός, μπαίγνιο τώρα των φιλάθλων, αυτός με τη βιοτεχνία μηνύσεων, υπέβαλε ποτέ μήνυση ή αγωγή για τα όσα του κρεμάνε σε κοινή θέα, βάλτε στο γκουγκλ «Κούγιας πανό», και δείτε φωτογραφίες και διαβάστε, έστω τα ολίγιστα:

«Κοντέ είσαι “χρυσό” παιδί / όλα τα λαμόγια βγάζεις απ’ τη στενή»· «Ξεφτίλα στην TV σε όλη την Ελλάδα / Ξεφτίλισες μουνόπανο την πιο ωραία ομάδα»· «Έλληνας γλοιώδης δικηγόρος, κερατάς και πούστης με 7 γράμματα / Κούγιας»· «Κοντέ πούλο», και πλήθος άλλα.

Όμως αλλού θα επιμείνω εγώ: ακαθαρσίες πάντα υπάρχουν, το θέμα είναι ποιος σου τις τρίβει στα μούτρα. Μιλάω βεβαίως για τον αποκλειστικό χορηγό. Και αποκλειστικά υπεύθυνο.

Θρησκεία της αγάπης, Εκκλησία του μίσους

 (Εφημερίδα των συντακτών 19 Μαρτίου 2022)

[η καταστροφή των Σοδόμων και των Γομόρρων]

 

* Αν ακούσεις ότι «άνθρωποι παράνομοι» «επλάνησαν τους κατοίκους της πόλεως», «λέγοντες, ας υπάγωμεν και ας λατρεύσωμεν άλλους θεούς», εάν «τοιούτον βδέλυγμα ενηργήθη», «εξάπαντος θέλεις πατάξει τους κατοίκους της πόλεως εκείνης εν στόματι μαχαίρας, εξολοθρεύων αυτήν, και πάντας τους εν αυτή, και τα κτήνη αυτής, εν στόματι μαχαίρας» (Δευτερονόμιον 13.12-16)!

Σαν πόση προσαρμογή θέλει το απόσπασμα αυτό για να φτάσει να εκφράσει έναν σημερινό πόλεμο; Με την ίδια βαρβαρότητα· ή μάλλον μεγαλύτερη; Μαχαίρι τους πάντες, ανεξαιρέτως: άντρες, γυναίκες, παιδιά· μαχαίρι και τα ζωντανά!

Πριν από λίγα χρόνια, το 2016, ένας Αμερικανός προγραμματιστής δημιούργησε ένα λογισμικό με το οποίο ανέλυσε Παλαιά Διαθήκη, Καινή Διαθήκη και Κοράνι, κατηγοριοποιώντας λέξεις που εξέφραζαν έννοιες και συναισθήματα όπως χαρά, αναμονή, θυμός, αηδία, θλίψη, έκπληξη, φόβος, άγχος, εμπιστοσύνη. Αποτέλεσμα, στα ύψη ο θυμός, στον πάτο η χαρά, η ευτυχία, σε σχέση μάλιστα με το Κοράνι. Στο θέμα μας, η βία, μέσα από την κατηγοριοποίηση λέξεων όπως καταστροφή, θάνατοι, εκδίκηση, εμφανίζεται με το υψηλότερο ποσοστό στην Παλαιά Διαθήκη (5,3%), αισθητά μικρότερο στην Καινή (2,8%) και ελάχιστα μικρότερο στο Κοράνι (2,1%).

Έναν μόλις χρόνο πιο πριν, το 2015, δύο νεαροί παρουσιαστές μιας σατιρικής εκπομπής στην Ολλανδία είχαν κάνει το εξής πείραμα: έντυσαν μια Βίβλο με εξώφυλλο του Κορανίου, επέλεξαν αποσπάσματα κυρίως από το Δευτερονόμιο και το Λευιτικό της Παλαιάς αλλά και από επιστολές του Παύλου, αναφορικά με την υποταγή της γυναίκας στον άντρα, τη θανάτωση αντρών που κοιμούνται μαζί, και γενικότερα πολεμόχαρα χωρία, με λιθοβολισμούς, σφαγές κτλ. Και βγήκαν στους δρόμους, και διάβαζαν σε περαστικούς τα τόσα βίαια και ανατριχιαστικά, και όλοι συμφωνούσαν πως, βεβαίως, τέτοια κηρύσσει το αιμοσταγές Κοράνι!

* Αυτά όμως τα βάρβαρα απαντούν, υποτίθεται, αποκλειστικά ή κυρίως στην Παλαιά Διαθήκη, ενώ ο Ιησούς ήρθε να θεμελιώσει τη θρησκεία της αγάπης, όπως αποτυπώνεται πλέον στην Καινή Διαθήκη: αυτός είναι ο σταθερός κοινός τόπος και με βάση αυτόν αναμετράται η Εκκλησία, οι λειτουργοί της αλλά και το πλήρωμα των πιστών.

Είπα «υποτίθεται», γιατί στην πραγματικότητα βλέπουμε να λατρεύεται ακόμα ο πολεμόχαρος Θεός της Παλαιάς, βλέπουμε τους εκπροσώπους του Θεού επί της γης κι από κοντά το ποίμνιό τους να πλειοδοτούν σε μισαλλοδοξία, ακόμα και σε μισανθρωπία, οπωσδήποτε σε ξενοφοβία, ρατσισμό και ό,τι άλλο τυπικά «αντιχριστιανικό», αντίθετο εν πάση περιπτώσει με τη θρησκεία της αγάπης την οποία τύποις διακονούν και πιστεύουν.

Τα είδαμε και τα βλέπουμε και τα ζούμε ιδίως τα τελευταία χρόνια, με το προσφυγικό και το μεταναστευτικό, με την πανδημία, και ξάφνου και με τον πόλεμο.

* Χαρακτηριστικό αντιχριστιανικό παράδειγμα, ένας ήδη γνωστός από το αντάρτικο στην πανδημία, ο εφημέριος του Αγίου Νικολάου στα Πευκάκια, που δεν του φτάνει ο άμβωνας στην εκκλησία, έχει και διαδικτυακή εκπομπή. Λόγος υπέρ πολέμου τώρα (αντλώ από την «Ελληνοφρένεια»):

«Πώς να μη χαρούμε λοιπόν; Πώς να απελπισθούμε; Οι ακοές [!] των πολέμων και οι πόλεμοι δεν είναι κάτι κακό· θέλουμε να καθαρισθεί η ανθρωπότητα από αυτήν την αθεϊστική λαίλαπα. Γιατί να λυπηθούμε; Γιατί να στενοχωρηθούμε; Γιατί ίσως πεινάσουμε λίγο; Γιατί ίσως χάσουμε λίγο τη βολή μας; Ε λοιπόν; το Θεό μας να μη χάσουμε! [...]

»Αυτές οι ακοές του πολέμου και λίγο αργότερα αυτός ο ίδιος ο πόλεμος θα κάνει τους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν ότι ο Κύριος εγγύς, ο Κύριος αληθής, ότι δεν είναι λόγια, ότι δεν παίζουμε, θα καταλάβουν ότι δεν υπάρχουν ηγέτες κρατών, υπάρχουν υπηρέται των δαιμονίων, και ως εκλείπει καπνός θα εκλείψουν: είναι αδύνατον να διαψευσθούν οι πατέρες μας.»

Αυτά τα αντιχριστιανικά ο με πλήρη ασυλία ιερέας, ενσταλάζοντας μίσος στην ψυχή των πιστών, αν τάχα αυτόν περίμεναν οι τέτοιοι πιστοί:

«Αυτό που λέτε ότι οι χριστιανοί είναι υπέρ του πολέμου (αφήνετε τέτοια υπονοούμενα) είναι παντελώς λάθος! Απλά ελπίζουμε, διότι δεν μένει και τίποτε άλλο, ότι ίσως με έναν πόλεμο να ξεβρομίσει εδώ ο τόπος! Μήπως και ως Έλληνες αποκτήσουμε κι εμείς δικαιώματα!» έγραψε μια πιστή χριστιανή στον αρθρογράφο μιας εφημερίδας.

Και η πολιτεία; Η δικαιοσύνη; Εμείς; Άλλα λόγια, βρε παιδιά.

Αυτοί; Ειδικά γραφεία μηνύσεων μοιάζει να έχουν συστήσει στις μητροπόλεις τους κτλ., επανδρωμένα με επίδοξους Κούγιες, πρώτος και καλύτερος π.χ. ο άγιος Πειραιώς, φέιγ βολάν οι μηνύσεις και οι αγωγές. Τώρα η «Εκκλησία online», ο επίσημος, καταπώς φαίνεται, ιστότοπος της Εκκλησίας, μηνύει τον Τατσόπουλο που ξεστόμισε το λιγότερο, τη λέξη «αποβλάκωση» για το σίριαλ για τον Παΐσιο, και μήνυσε και την Εφημερίδα των συντακτών, όπου ο Τάσος Κωστόπουλος έγραψε (= μετέφερε από παμπάλαια κείμενα!) τα λιγότερα για παιδεραστία στο Άγιο Όρος.

Και επικαλούνται εσχάτως τον αντιρατσιστικό νόμο και εγκαλούν για ρητορική μίσους. Οι επαγγελματίες ρατσιστές και ρήτορες του μίσους!

Ψυχολογία απ’ τα καροτσάκια και ο παλίμπαις Μπόμπος

 (Εφημερίδα των συντακτών 4 Μαρτ. 2022)

* Τα ζευγάρια με τα χρόνια μοιάζουν, λένε, μεταξύ τους, το κατοικίδιο μοιάζει με τ’ αφεντικό του, ή και το αντίστροφο, κι ο δάσκαλος, μπορούμε να πούμε τώρα, μοιάζει καμιά φορά στους μαθητές του, αντί για το αντίστροφο.

Όταν διδάσκεις λοιπόν φιλοσοφία στις κυρίες της καλής κοινωνίας, παίρνεις με τον καιρό το πρόσωπό τους –διόλου παράδοξο, αφού προφανώς προσαρμόζεις την καλοπληρωμένη διδασκαλία σου στις απαιτήσεις, τις ανάγκες και τα όρια των υψηλών μαθητριών σου.

Φιλοσοφία της σαλόνος, όπως θα έλεγε ο μεγάλος Μποστ, φιλοσοφία Λουί Βυϊτόν και Πράντα, του ανάκλιντρου και των σβαρόφσκι. Φιλοσοφία με στοιχεία ψυχολογίας, καθώς απευθύνεσαι πια σ’ ένα κατά το δυνατόν ευρύτερο κοινό, διεκδικώντας τον τίτλο του εθνικού φιλοσόφου.

Ψυχολογία, εννοείται, από εγχειρίδια απ’ τα καροτσάκια, κάτι «Ερωτάτε και σας απαντούμε» απ’ τα παλιά λαϊκά περιοδικά, κι έτσι μιλάς εμβριθώς για τη γραβάτα-φαλλικό σύμβολο και τον «ελλειμματικό ανδρισμό» των αγραβάτωτων, την εποχή ανόδου των άπλυτων Τσιπραίων, καίτοι αγραβάτωτος κι εσύ.

Τελευταίος καρπός αυτής της αμπελοφιλοσοφίας, για να την πούμε πια με τ’ όνομά της, η ανάλυση των αιτίων του τωρινού πολέμου, παναπεί η ψυχανάλυση της Ρωσίας και του Πούτιν.

Έτσι, ο Στέλιος Ράμφος, καλεσμένος της ΕΡΤ, έβαλε στο ψυχαναλυτικό ντιβάνι τη Ρωσία: «χώρα ανασφαλής», ήταν η διάγνωση, που «δεν έχει άλλο τρόπο να συζητεί και να επικοινωνεί με τους ανθρώπους παρά κάνοντας [!] άσκηση βίας». Και ο «νέος τσάρος», ο Πούτιν:

«Δεν είναι τυχαίο ότι ο τρόπος με τον οποίο ζει στο παρελθόν, είναι κάνοντας λίφτινγκ στο πρόσωπό του. Έχει πολύ μεγάλη σημασία το να τον προσέχει κανείς. Έχει μια τέτοια νεανικότητα και είναι τόσο τσιτωμένο το πρόσωπο, ώστε κάτι έχει κάνει και το διατηρεί μ’ αυτό τον τρόπο. Έχει ανάγκη να νεάζει. Και ξέρετε, όταν έχεις ανάγκη να νεάζεις, έχεις και την ανάγκη να δέρνεις κιόλας, εάν δεν μπορείς να μιλήσεις και να πείσεις. Δεν ήταν διαφορετική η Ρωσία ποτέ. Έτσι ήτανε, έτσι θα είναι».

Ώστε ο Πούτιν νεάζει, κάνοντας λίφτινγκ. «Έχει πολύ μεγάλη σημασία το να τον προσέχει κανείς»: κι αν ξέρει απ’ αυτό ο κ. Ράμφος! Άλλο κλειδί: η επιθυμία να είσαι νέος, άρα να τσαμπουκαλεύεσαι, να πουλάς νταηλίκι –σε άλλες περιπτώσεις, να πουλάς ψυχοφιλοσοφία. Κι ενώ όλα μοιάζει να ερμηνεύτηκαν, τι φταίει δηλαδή για την επιθετικότητα της Ρωσίας, το λίφτινγκ κάποιου και η επιθυμία να δείχνει με κάθε τρόπο τα «νιάτα» του, ξεπηδά ο αντικομμουνισμός του δασκάλου: πάντα έτσι ήταν η Ρωσία –και έτσι θα είναι: εδώ μιλά το μέντιουμ. Αλλ’ ω διδάσκαλε, αν πάντα έτσι ήταν, δύο τινά: (α) ή όλοι οι ηγέτες της έκαναν λίφτινγκ, και προ λίφτινγκ, ο Στάλιν προπαντός, (β) ή δεν έχει την παραμικρή σημασία το όποιο λίφτινγκ του Πούτιν. Αυτά, αν αναλάβουμε το ρίσκο της γελοιότητας, απαντώντας σοβαρά σε παιδαριώδη φληναφήματα.

Φευ, κάποιος χρειάζεται επειγόντως λίφτινγκ –σκέψης, εάν υπάρχει.

* Ο άντρας ο πολλά βαρύς ο αντικορεκτίλας. Που διάβασε την είδηση πως «Η Σκωτία εξετάζει βαγόνια τρένου μόνο για γυναίκες για να αποφεύγουν την παρενόχληση». Και εξανέστη:

«Αυτή η μαλακία με τις πατριαρχίες και τους σεξισμούς πρέπει να σταματήσει χθες. Βαδίζουμε ολοταχώς προς έναν νέο μεσαίωνα»! «Αηδία έχει καταντήσει πλέον. Όποια θεωρεί πως μόλις βγει έξω θα τη βιάσουν, ας βάλει μια ζώνη αγνότητας και ας μείνει για πάντα σπίτι της».

Είναι ο Θανάσης Χειμωνάς, τέως τομεάρχης πολιτισμού του ΠΑΣΟΚ, καθότι και συγγραφέας: πολιτισμός ο ίδιος· επίδοξος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ· επίδοξος ευρωβουλευτής του Ποταμιού· επίδοξος ιδρυτής νέου κόμματος, όπως ανάγγειλε το καλοκαίρι του ’20, κάτι που όμως δεν το προχώρησε, ατυχώς για όλους.

Ο ίδιος που είχε πάει στην αρμόδια Αννίτα Πάνια, να κλαφτεί για τη δικτατορία της πολιτικής ορθότητας, που, έτσι και ξεφύγεις ένα κόμμα, σου κολλάν την ταμπέλα, άπαπα, του ρατσιστή, του σεξιστή!

Άρα δεν ήταν η ας πούμε υπερβολή των χωριστών βαγονιών (την εποχή πάντως που βλέπουμε βιασμούς μέσα σε βαγόνι, με άλλους επιβάτες κιόλας), αλλά η εν γένει δικτατορία που καταπιέζει τον machismo τού εν λόγω, επίλεκτου μέλους του Κόμματος των Κοπρολόγων, με πλούσιο ρεπερτόριο –ασκήσεις μνήμης, είπαμε:

«σάλτα γαμήσου, ρε μουνόπανο», ή «σάλτα γαμήσου, σκατόμπαζο», σε απλή διαφωνία, «καργιόλη», «πούτσες μπλε» κ.ά. Και το ευωδέστερον: όταν στο φέισμπουκ λέει σκαιά σε κάποια: «Μόκο!», κι εκείνη του απαντάει: «Μόκο να πείτε στη μανούλα σας που σας έμαθε τρόπους», και ο πολιτισμός ανταπαντάει: «Το λέω στη δικιά σου μάνα, όταν τη γαμάω από τον κώλο και τραγουδάει Πάριο»! (Κι όταν διαμαρτυρήθηκαν άλλοι αναγνώστες, «επανόρθωσε»: «Δεν ξέρω από εγχώρια μουσική – Οι μανάδες σας, αντί για Πάριο, τραγουδάν Πουλόπουλο»).

Ένας παλίμπαις Μπόμπος, ένα αξιοδάκρυτο συμπλεγματικό χαμαντράκι. Το μέλλον των γραμμάτων μας και της πολιτικής μας. Άξιος.

Ποιος διακωμωδεί ποιον, ή τι;

 (Εφημερίδα των συντακτών 26 Φεβρ. 2022)

* Πολλά ντουφέκια πέσαν τούτες τις μέρες, πως διακωμωδείται ο άγιος Παΐσιος και η θρησκεία, χλευάζεται η πίστη των χριστιανών, πλήττεται η ελευθερία του λόγου και «δεν τιμάται η ετερότητα» –απ’ τα πιο σύντομα ανέκδοτα αυτό.

Αφορμή, μια σύντομη ανάρτηση σε χιουμοριστικό τόνο του Πέτρου Τατσόπουλου, για την αποβλάκωση στην οποία οδηγεί ένα σίριαλ για τον Παΐσιο στο θεοσεβές Μέγκα του θεοσεβέστερου Μαρινάκη.

Βγήκε ο άγιος Μεσσηνίας και μίλησε για «λαϊκίστικη ρητορεία», παραβλέποντας τι πρώτου μεγέθους λαϊκισμό προασπίζει –εν προκειμένω του καναλιού και του ιδιοκτήτη του, αλλά γενικότερα μεγάλου, τεράστιου μέρους της Εκκλησίας.

Ακολούθησε ο άγιος Πειραιώς, που επιχείρησε να κερδίσει την κούρσα μ’ έναν «αβόλιστο ωκεανό», με τον «Άφθιτο Δημιουργό», με τα «ζώπυρα της πίστεως…» κ.ά. (ενώ γελούσαν πίσω από την πλάτη του ο «δεικτικός σχολιασμός», έτσι με -ει, ο «απέριτος», με ένα -τ, κι άλλα μικρολαθάκια, μεγάλα όμως για άγιο τιμητή). Και κατηγορεί τον Τατσόπουλο ότι «προβάλλει [sic] φονταμενταλισμό», ποιος, ο κατεξοχήν φονταμενταλιστής άγιος· και είπε και το ανέκδοτο που σημείωσα στην αρχή, πως ο Τατσόπουλος «δεν τιμά την ετερότητα», ποιος, ο άγιος με τα μεταπτυχιακά σε ξενοφοβία, ομοφοβία κ.τ.ό., και γενικότερα διδακτορικό στη μισαλλοδοξία.

Τι να πουν άλλο πια οι άλλοι άγιοι που πήρανε σειρά, κι από κοντά θεοσεβούμενοι εθνοπατέρες, κόπι-πέιστ όλοι για την ασέβεια και τη διακωμώδηση.

Εδώ προβάλλει επιτακτικό και αμείλικτο το ερώτημα: Ποιος διακωμωδεί εντέλει ποιον, ή τι;

Μεταφέρω άλλη μια φορά ψήγματα από τις διδαχές του Παϊσίου, εμπλουτίζοντάς τα με όσα χωρούσε ακόμα η έρμη η στήλη. Από το Γέροντος Παΐσίου Αγιορείτου Λόγοι (Α΄-Ε΄), ελεύθερο στο διαδίκτυο, και σε Word και σε PDF, και σε πολυτονικό και σε μονοτονικό, διαλέξτε κόσμε.

* Για τα θεϊκά σχέδια εν γένει: «Γιατί επιτρέπει ο Θεός να συμβεί μία συμφορά; –Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις. Άλλοτε επιτρέπει ο Θεός κάτι, για να βγει κάτι το καλύτερο, και άλλοτε επιτρέπει κάτι για παιδαγωγία. Άλλοι ανταμείβονται και άλλοι εξοφλούν, δεν πάει τίποτε χαμένο. Να ξέρετε πως ό,τι επιτρέπει ο Θεός, ακόμη και να εξοντωθούν π.χ. άνθρωποι, είναι φιλάνθρωπο, γιατί ο Θεός έχει “σπλάγχνα”» (σ. 60).

Και αν επιτρέπει συμφορές και αλληλοεξοντώσεις, εννοείται πως η αρρώστια «είναι πολύ μεγάλη ευεργεσία, πολύ μεγάλη! Καθαρίζει τον άνθρωπο από την αμαρτία, και μερικές φορές του εξασφαλίζει και μισθό» (722)· πως «ο άνθρωπος, όταν είναι τελείως καλά στην υγεία του, δεν είναι καλά. Καλύτερα να έχει κάτι» (723)· πως «η αναπηρία είναι ευλογία από τον Θεό» (735), «Γιατί όλοι οι ανάπηροι αποταμιεύουν. Ένας κουφός έχει τσέκ στο Ταμιευτήριο του Θεού από το κουφό αυτί, ένας τυφλός από το τυφλό μάτι, ένας κουτσός από το κουτσό πόδι!» (736).

* Για τους πρόωρους θανάτους: «Ο Θεός τον κάθε άνθρωπο τον παίρνει στην καλύτερη στιγμή της ζωής του, με έναν ειδικό τρόπο, για να σώσει την ψυχή του. Εάν δει ότι κάποιος θα γίνει καλύτερος, τον αφήνει να ζήσει. Εάν δει όμως ότι θα γίνει χειρότερος, τον παίρνει, για να τον σώσει. Μερικούς πάλι, που έχουν αμαρτωλή ζωή, αλλά έχουν την διάθεση να κάνουν το καλό, τους παίρνει κοντά Του, πριν προλάβουν να το κάνουν, επειδή ξέρει ότι θα έκαναν το καλό, μόλις τους δινόταν η ευκαιρία. Είναι δηλαδή σαν να τους λέει: “Μην κουράζεσθε· αρκεί η καλή διάθεση που έχετε”. Άλλον, επειδή είναι πολύ καλός, τον διαλέγει και τον παίρνει κοντά Του, γιατί ο Παράδεισος χρειάζεται μπουμπούκια.

»Φυσικά, οι γονείς και οι συγγενείς είναι λίγο δύσκολο να το καταλάβουν αυτό. Βλέπεις, πεθαίνει ένα παιδάκι, το παίρνει αγγελούδι ο Χριστός, και κλαίνε και οδύρονται οι γονείς, ενώ έπρεπε να χαίρονται, γιατί πού ξέρουν τι θα γινόταν, αν μεγάλωνε;» [σ.σ. μας θυμίζει Κούγια για τη δολοφονία του Γρηγορόπουλου;]

»[...] Αλλά και τους γονείς βοηθάει ο θάνατος των παιδιών. Πρέπει να ξέρουν ότι από εκείνη τη στιγμή έχουν έναν πρεσβευτή στον Παράδεισο. Όταν πεθάνουν, θα ’ρθούν τα παιδιά τους με εξαπτέρυγα στην πόρτα του Παραδείσου να υποδεχθούν την ψυχή τους. Δεν είναι μικρό πράγμα αυτό! Στα παιδάκια πάλι που ταλαιπωρήθηκαν εδώ από αρρώστιες ή από κάποια αναπηρία ο Χριστός θα πει: “Ελάτε στον Παράδεισο και διαλέξτε το καλύτερο μέρος”. Και τότε εκείνα θα Του πουν: “Ωραία είναι εδώ, Χριστέ μας, αλλά θέλουμε και την μανούλα μας κοντά μας”. Και ο Χριστός θα τα ακούσει και θα σώσει με κάποιον τρόπο και την μητέρα» (752 κ.ε.).

* Για τη θεωρία της εξέλιξης: «Τι ανοησίες λένε τώρα στα σχολεία με την θεωρία του Δαρβίνου κ.λπ.! […] Πόσα χρόνια έχει που οι άνθρωποι ανέβηκαν στο φεγγάρι; Οι πίθηκοι τόσα χρόνια δεν εξελίχθηκαν να κάνουν αν όχι ένα ποδήλατο τουλάχιστον ένα πατίνι. Είδες κανέναν πίθηκο με πατίνι; Άλλο, αν πάρεις έναν πίθηκο και του μάθεις να κάνει πατίνι!... [σ.σ. μας θυμίζει τον Μιχαλολιάκο για τον Αντετοκούμπο;] Ο πίθηκος, άμα τον ταΐσεις, άμα τον περιποιηθείς, θα γίνει καλύτερος πίθηκος∙ δεν μπορεί να γίνει άνθρωπος. Αν ένας μαύρος είναι σε ψυχρό κλίμα και δεν βγαίνει στον ήλιο, λιγάκι θα διορθωθεί το δέρμα του∙ δεν θα πάψει όμως να είναι μαύρος» (162 κ.ε., επισήμανση του γείτονα εδώ Κ. Γρηγοριάδη).

Προφανώς ρητορικό το ερώτημα του τίτλου, ποιος διακωμωδεί ποιον, ή τι –τη θρησκεία δηλαδή.

Και επειδή τον σεβασμό τον κερδίζεις, δεν τον απαιτείς, δοσμένον τάχα εκ Θεού, και οχυρωμένον από την κοσμική εξουσία.

Τα δικαιώματα των αναγνωστών

 (Εφημερίδα των συντακτών 19 Φεβρ. 2022)

* Υπάρχει ένα πρόβλημα, ηθικό από μιαν άποψη, για κάθε γραφιά σε εφημερίδα. Γράφει τις απόψεις του από θέση προνομιακή, κρίνει, επικρίνει, ιδίως ένας επιφυλλιδογράφος, με τη σχετική ελευθερία που του παρέχει ο προσωπικός χαρακτήρας του είδους κ.ο.κ. Ο κρινόμενος, ο θιγόμενος, όχι μόνο ο εκάστοτε στόχος της κριτικής αλλά κι ο απλός αναγνώστης, έχει εξ αντικειμένου τον δεύτερο λόγο: στέλνει ένα γράμμα, δημοσιεύεται ή και όχι, λαβαίνει απάντηση ή και όχι. Ειδικότερα τα σχόλια στη διαδικτυακή έκδοση μένουν κατά κανόνα αναπάντητα: αναπόφευκτο ώς έναν μεγάλο βαθμό (πώς να απαντάς κάθε φορά σε ένα ή και σε πολλά σχόλια –που συχνά δεν τα παρακολουθείς καν), όμως άλλο τόσο άδικο για τον αναγνώστη. Σε κάθε περίπτωση το μαχαίρι το έχει ο δημοσιογράφος, ο αρθρογράφος, η ίδια η εφημερίδα, που μπορεί ειδικότερα να έχει και τον τελευταίο λόγο.

Υπάρχουν βέβαια και τα εξώδικα, οι αγωγές, ή απλώς τα γράμματα που συνοδεύονται με απειλές για αγωγές και άλλους τσαμπουκάδες. Τότε κάθεσαι κι απαντάς, χωρίζοντας εκ των πραγμάτων τους σχολιαστές σου σε άλφα και βήτα κατηγορίας.

Τα σχόλια/επιστολές άλλοτε στέλνονται με ιμέιλ ή ταχυδρομικά και άλλοτε δημοσιεύονται κατευθείαν στη διαδικτυακή έκδοση. Δεν ξέρω πόσοι είναι οι αναγνώστες της τυπωμένης εφημερίδας και πόσοι της διαδικτυακής. Το σίγουρο είναι πως όσοι διαβάζουν την τυπωμένη δεν διαβάζουν και τη διαδικτυακή. Έτσι, δεν είναι ενήμεροι για τον όποιο αντίλογο εκφράζεται εκεί. Αυτήν τη φορά, έπειτα από δύο επιφυλλίδες μου (α και β) για τον Χρ. Γιανναρά και τα πιστοποιητικά θανάτου που εκδίδει κάθε τόσο για τη χώρα, τη γλώσσα κτλ., υπήρξε ανταλλαγή σχολίων, που καλό θα ήταν να την πληροφορηθούν και οι εδώ αναγνώστες, πόσο μάλλον που ξεκίνησε από συνηγορία υπέρ Γιανναρά, άρα υπάρχουν και ηθικοί λόγοι γι’ αυτή την παρέκβαση.

* Υπερ Γιανναρά, λοιπόν, έγραψε τα εξής ένας αναγνώστης με το ψευδώνυμο kierkegaard, συστηματικός σχολιογράφος, απ’ ό,τι διαπίστωσα (αναδημοσιεύω προσθέτοντας μόνο τόνους και ενώνοντας ορισμένες παραγράφους):

«Έγραψε κάτι σχετικά ο Π. Μπουκάλας για την “επιθετικότητα” του Γιανναρά στο “Ελλαδικό” κρατίδιο και ξεθηκαρικώσατε [sic] όλοι σας. Μπορεί κανείς να κάνει κριτική στον υπερήλικα πια Γιανναρά, αλλά με τον τρόπο που γίνονταν κάποτε στα σχόλια της “Κ” που έκλεισαν διότι έγραφαν και αντι- μητσοτακιστές.

»Για όσα προσάπτει για τον πιο κοπρολαό της Ευρώπης, τον πιο αστοιχείωτο, τον πιο αμόρφωτο και θρασύτατο, τον πιο νάρκισσο και βδελυρό, δεν χρειάζεται περγαμηνές και αποδείξεις. Το αποδεικνύει η καθημερινότητα και συμπεριφορά της πλεμπάγιας. ( Για να χρησιμοποιήσω και όρους Γιανναρά). Γελάει κάθε παρδαλό κατσίκι με τις θλιβερότητες της πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής ζωής, κάθε χώρα της Ευρώπης που σέβεται τους πολίτες της. Εκτός από Βουλγαρία, Αλβανία, Ρουμανία κτλ... Βαλκάνια.

»Και εδώ δημιουργείται το ερώτημα: Μήπως εσείς κύριε Χάρη, έχετε “ειδικούς” λόγους να μη τα βλέπετε αυτά ?? Ποιο ακριβώς είναι αυτό που σας προσβάλλει ??

»Ο Μπουκάλας θεώρησε ότι τον προσβάλλει προσωπικά [σ.σ. η ονομασία Ελλαδιστάν κτλ.]. Κι εγώ λέω ότι κακώς θεωρεί ότι προσβάλλεται, διότι θα έπρεπε να μπει στη γη και μόνο ότι δουλεύει στον Αλαφούζο. Αλλά αυτό τι σημασία έχει για ένα κοπρολαό που δεν αντιλαμβάνεται τη διαφορά ??

»ΥΓ. Ας είχαν καμμιά εκατοστή παν/μιακοί το ήθος του Γιανναρά και τότε θα έβλεπες τη διαφορά. Προς το παρόν βολευτείτε με τον αρχιβολευτάκια Μπαμπινιώτη, κάτι παιδεραστές, διάφορα λαμόγια προγραμμάτων, μαρκουτσαδόρους του ΣΚΑΙ και του ΜΕΓΑ, βολευτείτε επίσης με τα ελληνικά του Άδωνη και του Μητσοτάκη/Τσίπρα, καθώς και του παπα...παπαρα...Κουτσούμπα. – O tempora o mores».

* Και απάντησα:

«Δεν ξέρω πόσο θα άρεσε στον κ. Γιανναρά η υπεράσπισή του με το (ρατσιστικό) “υπερήλικος”, σας διαφεύγει πάντως ότι αυτά τα γράφαμε πολλοί από παλιά, ή και πολύ παλιά, όταν δεν ήταν δηλαδή υπερήλικος ο κ. Γιανναράς. – Όσο για το ποιοι βολευόμαστε με τον Μπαμπινιώτη κτλ., πάλι λάθος πόρτα χτυπήσατε».

* Ανταπάντηση του kierkegaard:

«Κι εγώ περασμένα τα εξήντα έχω κι ο Γιανναράς τα ογδονταέξι, και δεν υπάρχει τίποτα “ρατσιστικό” στη πραγματική ηλικία του καθενός. Εκτός κι αν τα κριτήρια λειτουργούν με βάση τη τρέχουσα ηθική των πρωινάδικων και του μπότοξ. – Όσο για τον Μπαμπινιώτη, ναι είναι λάθος η αναφορά σ’ αυτόν συγκεκριμένα, διότι ξέχασα για μια στιγμή ότι είστε “ανεδιάβαστος”...»

* Τελευταίο μου σχόλιο εδώ, κι ας μείνει στο διαδίκτυο τελευταίος ο δικός του λόγος: Όταν έγραφα πως λάθος πόρτα χτύπησε για τον Μπαμπινιώτη κτλ., αναφερόμουν στις πάμπολλες σχετικές επιφυλλίδες μου, κάτι που δεν ήταν σώνει και καλά υποχρεωμένος να γνωρίζει ο ψευδώνυμος αναγνώστης. Όμως, στην ανταπάντησή του, με την αναφορά του στον «ανεδιάβαστο», αναφορά συγκεκριμένα σε κείμενό μου, στο φέισμπουκ κιόλας, ότι εδώ και χρόνια έχω πάψει γενικώς να διαβάζω, δείχνει πως μόνο ανενημέρωτος δεν είναι· παραταύτα, αντί να αποσύρει την αρχική άστοχη παρατήρησή του, να βολευτούμε κτλ., πίστεψε πως μπορεί να την ξαναπουλήσει, τώρα για χαριτωμενιά.

Αήθεια λέγεται αυτό, νέτα σκέτα.

Μια φορά κι έναν καιρό… ένας Γιανναράς… (β’)

 (Εφημερίδα των συντακτών 12 Φεβρ. 2022)

* Επιστημονική νομιμοποίηση το πολυτονικό δεν έχει, όπως είδαμε στην προηγούμενη επιφυλλίδα, το διαβεβαιώνουν όλες οι γλωσσολογικές σχολές, προοδευτικές και συντηρητικές· μένουν μόνο οι ακροδεξιές παρασχολές, το Τσαρλατανείο του Άδωνη, κτλ. Που εννοούν να αρνούνται την από αιώνων (από τους ελληνιστικούς χρόνους!) ισοχρονία, όταν δηλαδή έπαψαν να προφέρονται μακρά και βραχέα, άρνηση που στη γλωσσική επιστήμη και την ίδια την Ιστορία ισούται με θεωρίες περί επίπεδης γης. Κι όμως, αυτή η σύγχυση, η σύγχυση ανάμεσα στη διαφορετική κατά περίπτωση εκφορά της ίδιας λέξης ή φράσης (ο επιτονισμός) και στην αρχαία προσωδία, τα μακρά και τα βραχέα (το φιάσκο του Σαββόπουλου, για όσους θυμούνται), οδηγεί σκηνοθέτες και σκηνοθέτριες να διδάσκουν τάχα διαφορετική εκφορά του -ο από το -ω, συνθέτες να «περισπούν» τη μουσική τους, όταν η λέξη περισπάται κ.ο.κ. Υπάρχουν φυσικά και όσοι διεκδικούν συναισθηματικούς δεσμούς με το πολυτονικό, θεωρώντας πως υπερασπίζουν κάποια συνέχεια και παράδοση, την οποία όμως έτσι αντιλαμβάνονται κομμένη σε φέτες, κατά το δοκούν.

Άλλη τεράστια σύγχυση είναι η ταύτιση της γλώσσας (σημασιολογία, φωνολογία, μορφολογία, δομή και τυπικό γενικότερα) με τη γραφή, την καθαρή σύμβαση, το «είδωλο του λόγου», όπως μας λέει από παλιά ο Πλάτωνας.

Θύμα και έπειτα προαγωγός και των δύο αυτών κρίσιμων συγχύσεων ο κ. Γιανναράς, ταυτισμένος με τις παρασχολές και τις απόψεις τους, περιφέρει έναν ανεπιστημονικό και ανιστορικό λόγο κοντά 40 χρόνια, άλλοτε προφητεύοντας κι άλλοτε πιστοποιώντας τη χρεοκοπία, τον θάνατο του έθνους, της γλώσσας, του ελληνισμού.

* Έναρξη της θλιβερής παράστασης, με το πιστοποιητικό θανάτου: «Finis Graeciae», όπως τιτλοφορεί ένα άρθρο του (Το Βήμα 6.7.1986): όπου δηλαδή δεν προείκαζε απλώς το τέλος παρά διαβεβαίωνε ρητά πως έχει ήδη επέλθει –και παραταύτα εξακολούθησε ο ίδιος να απευθύνεται σε ανύπαρκτους αναγνώστες ανύπαρκτου πλέον έθνους. Και δεν περιορίστηκε στο άρθρο αυτό, παρά έδωσε τον «ευρηματικό» του τίτλο σε συλλογή άρθρων του το 1987, ενώ το ίδιο άρθρο το αναδημοσίευε έκτοτε σε διαφορετικές συλλογές κειμένων του, με τελευταία που έχω υπόψη μου το Ανθολόγημα τεχνημάτων, β΄ έκδ., Καστανιώτης, 1991 (αντιγράφω πια από παλιά μου άρθρα, ώσπου να γράψει κάτι καινούριο και ο κ. Γιανναράς).

Το 1999, περίπου 15 χρόνια από το πρώτο Finis Graeciae, ο κ. Γιανναράς διαπίστωσε πως εξακολουθεί να έχει ακροατήριο, να διδάσκει όχι σε κρυφό σχολειό αλλά σε κεντρικό πανεπιστήμιο, που μάλιστα του είχε εμπιστευτεί (άλλη μεγάλη ιστορία) την έδρα της φιλοσοφίας, να αρθρογραφεί όχι σε σαμιζ¬ντάτ ή σε περιθωριακό έντυπο αλλά σε έγκριτη τότε εφημερίδα, πλάι σε συνεργάτες δόκιμους χειριστές της ίδιας γλώσσας, κι άρα δεν ένιωθε τόση μοναξιά, ούτε πια πίστευε πως αποτελεί εξαίρεση ή πως ανήκει σε κάποια ολιγομελή αίρεση, και πρόσθεσε ένα ερωτηματικό: «Απέσβετο και λάλον ύδωρ;» (Καθημερινή, απ’ όπου πια όλες οι παραπομπές, 3.10.99).

Μπα, το περιεχόμενο ήταν πάλι εσχατολογικό. Εξού και η πρόταση: «Τίμια λύση θα ήταν να θεσπίσουμε ως επίσημη γλώσσα του κράτους μας τα αγγλικά. [...] Με τα αγγλικά θα γίνουμε μια συνεπής Σιγκαπούρη, αφού αυτό θέλουμε και δεν το μολογάμε 170 χρόνια τώρα» (από την ίδρυση δηλαδή του ελληνικού κράτους!).

* Αθλιότητες! Η μία μετά την άλλη… Από τις θλιβερές ιερεμιάδες του κ. Γιανναρά εξαφανίζεται το όνομα της νεκρής πια Ελλάδας, άρα και των Ελλήνων, και έχουμε: «θλιβερό» ή «φαιδρό» «ελλαδικό κρατίδιο», «Ελλαδέξ», «Ελλαδιστάν», έτσι ρατσιστικά (όπως πρόσφατα με τους κωφούς!), «φαιδρό Ελλαδέξ», «ελληνώνυμο κρατίδιο του βαλκανικού Νότου», «τρισάθλιο κρατίδιο των Eλληνωνύμων» κ.ά.

Έλα όμως που δεν συμφέρει να ’ναι πεθαμένο το γελοίο κρατίδιο. Τι ρόλο θα ’χε τότε ο προφητάναξ; Εκπτώσεις λοιπόν. Δεν πέθανε τελείως, λίγο μόνο· ψυχορραγεί. Υπάρχει ελπίδα να σωθεί; «“Μαγιά” μόνο η γλώσσα» (17.1.16). Κι έπειτα: «Δύσκολες μέρες έρχονται για τον Ελληνισμό (τον όποιο απομένει), πιο δύσκολες και από αυτές του 1922 ή και του 1453»! Κι αυτά λίγον καιρό αφότου ο ίδιος αποφαινόταν πως «η γκαγκστερική επιβολή του μονοτονικού» υπήρξε καταστροφή «ολεθριότερη» κι από τη Μικρασιατική (23.11.14). Και προτείνει, έσχατη ελπίδα σωτηρίας, να σχηματιστεί μια «ανεξάρτητη αρχή γλωσσικής προστασίας».

«Μέσα σε πενήντα χρόνια» μετράει στο τεφτέρι του ο Διδάσκαλος «οι Έλληνες ξεριζώθηκαν μεθοδικά από τη συνέχεια της γλώσσας τους, από την κοινή σάρκα και κοινωνούμενη πράξη του αυτοκαθορισμού τους, της ετερότητάς τους. Αυτή η απώλεια φαίνεται πως πρέπει να μετρηθεί και με εδαφική συρρίκνωση. Το ιστορικό τέλος ιστορικών λαών πάντοτε εντοπίζεται και χαρτογραφικά» (27.9.09). Πάλι στην εναγώνια αναμονή. Ή μήπως στα ξεκαρδιστικά γέλια πλέον;

Και δεν υπάρχει τελειωμός: «Πότε τελειώνει ιστορικά ένας λαός που σημάδεψε με την παρουσία του την πορεία της ανθρωπότητας; Προφανώς, όταν πάψει να παράγει ή να συντηρεί καινοτόμο ιδιαιτερότητα»! Και η κατακλείδα: «Σε κάθε παραμικρή πτυχή του το σημερινό ελληνώνυμο κρατίδιο είναι μια ύβρις της ελληνικότητας» (19.7.09)!

Άλλη όμως η ύβρις, κύριε Γιανναρά. Ύβρις της ηθικής, του επιστημονικού και όχι μόνο ήθους, της κοινής λογικής επιτέλους.