Γλωσσικές απόψεις γιώτα χι;

Από τις απαρχές του δημοτικισμού μέχρι σήμερα, μια τεράστια σειρά επιστήμονες έσκυψαν με αφοσίωση στη μελέτη της γλώσσας, χωρίς ιδεογλωσσικές παλινωδίες ή επικοινωνιακά τερτίπια, και προπαντός με επιστημονική συνέπεια


«Ρε παιδιά, αυτόν τον Χάρη τι τον κρατάτε στην εφημερίδα; Ο άνθρωπος έχει εντελώς λανθασμένες απόψεις για τη γλώσσα, είναι εμπαθής και φανατισμένος και πάσχει από σοβαρές ιδεοληψίες παραληρηματικού τύπου. Αφιερώνει ένα σωρό επιφυλλίδες να τα “βάζει” με τον Μπαμπινιώτη με θέματα που δεν κατέχει επαρκώς, και το κάνει με μια θρασύτητα και μια αλαζονεία που δεν έχει προηγούμενο –λες και βρισκόμαστε στη δίνη ενός γλωσσικού εμφυλίου ένα πράμα. Απ’ το 1998 μέχρι τώρα πρέπει να έχει αφιερώσει κάπου 50 επιφυλλίδες που αφορούν τον καθηγητή Μπαμπινιώτη. Ε, καταντάει εκνευριστικό για τον αναγνώστη. Δεν συνάδει με το επίπεδο της εφημερίδας αυτός ο τύπος και είναι κρίμα να παρέχεται σε τέτοιους ανθρώπους (με τα χαρακτηριστικά που ανέφερα παραπάνω), δημόσιο βήμα, για να ασχολούνται με γλωσσικά θέματα, τα οποία γνωρίζουν μόνο εμπειρικά –κι αυτό πάλι είναι συζητήσιμο.»

Προφανώς και δεν μπορεί μια εφημερίδα να δημοσιεύει όλες τις επιστολές των αναγνωστών, δημοσιεύω όμως εγώ ένα ιμέιλ που με αφορά και έχει την υπογραφή "Στρατος Τουπαντζης" και τίτλο «Φανατικός-Εμπαθής-Ειρωνικός».

διαβάστε τη συνέχεια...

Γιατί θέλω να σταθώ σε ένα σημείο, πέρα από τα μη φανατικά, μη εμπαθή και μη ειρωνικά τού ιμέιλ: στις «εντελώς λανθασμένες απόψεις για τη γλώσσα», που μακάρι, θα ’λεγα τώρα στον υποθετικό αναγνώστη, να ήταν προσωπικές μου απόψεις, κι ας τις χαρακτήριζε όπως τον εξυπηρετεί.

Γιατί ο κανονικός αναγνώστης έχει δει πως μεταφέρω πάντοτε απόψεις ειδικών, φιλολόγων και γλωσσολόγων –με όσο πιο σχολαστική γίνεται, ειδικά για εφημερίδα, αναφορά στις πηγές. Αποδελτιώνω πρόχειρα, και μόνο από αυτούς στους οποίους έχω παραπέμψει:

Ελισαίος Γιανίδης, Αλέξανδρος Δελμούζος, Μανόλης Τριανταφυλλίδης, Ι. Θ. Κακριδής, Χριστόφορος Χρηστίδης, Λίνος Πολίτης, Β. Δ. Φόρης, Α.-Φ. Χριστίδης, Εμμ. Κριαράς, Μιχ. Σετάτος, Δ. Ν. Μαρωνίτης, Δ. Τομπαΐδης, Χρ. Τσολάκης, Ευάγγελος Πετρούνιας, Γιάννης Βελούδης, Άννα Αναστασιάδη-Συμεωνίδη, Πήτερ Μάκριτζ, Φάνης Κακριδής, Δημ. Λυπουρλής, Αλέξης Πολίτης, Μάρω Κακριδή-Φερράρι, Άννα Ιορδανίδου, Γιώργος Παπαναστασίου, Ελένη Καραντζόλα, Σπύρος Μοσχονάς, Φοίβος Παναγιωτίδης κ.ά.

Το γνωστό δηλαδή σχήμα: μια τεράστια γραμμή επιστημόνων, από τις απαρχές του δημοτικιστικού κινήματος ώς τη σύγχρονη γλωσσολογία, με κέντρο, αλλά όχι μόνο πια, τη σχολή της Θεσσαλονίκης, και απέναντι ο κ. Μπαμπινιώτης.

Ο οποίος όμως, πρέπει να ειπωθεί εδώ, βρίσκεται συχνά απέναντι και στον ίδιο του τον εαυτό. Πρώτα και γενικά απέναντι στον παλιό καθαρευουσιάνο και αντιδημοτικιστή, έπειτα στον κήρυκα του γλωσσικού μορφώματος «πέρα της καθαρευούσης και της δημοτικής» κτλ. Εξέλιξη θα το ονόμαζε αυτό κανείς. Μόνο που ο κ. Μπαμπινιώτης επιχειρεί να μας πείσει ότι αυτά πρέσβευε πάντοτε –έως και ομοϊδεάτης του Σεφέρη παρουσιάστηκε κάποτε. Αλλά ακόμα και σε ορθογραφικά θέματα βρίσκεται απέναντι στις δικές του απόψεις –προσωπικές ή, ακόμα χειρότερα, επιστημονικές, τις οποίες πάντως υπογράφει.

Ενδεικτικά, ενώ υποστηρίζει ότι το πολυτονικό δεν στέκει επιστημονικά στη νέα ελληνική, και τυπώνει σε μονοτονικό τα λεξικά και τη γραμματική του (με προφανή και σίγουρα θεμιτό στόχο να μπουν στα σχολεία), τα πιο «δικά του» έργα τα τυπώνει σε πολυτονικό: λ.χ. πιο παλιά την τριλογία του Η γλώσσα ως αξία κτλ., και τώρα το Διαλογισμοί γιά τή γλώσσα…* Στο οποίο προχώρησε ένα ακόμη βήμα, προς τα πίσω: γλώσσα, με περισπωμένη, τύπωσε τώρα, περισπωμένη που δικαιολογείται μόνο στο πολυτονικό της αρχαίας και όχι της δημοτικής, όπου η λ. γραφόταν με οξεία δεκαετίες τώρα, από Τριανταφυλλίδη ειδικότερα και εντεύθεν.

Να περιμένουμε το επόμενο βήμα; Προς τα πίσω;


* Αισθητικούς λόγους πρόβαλε η επιστημονικότητά του, κατά την παρουσίαση του βιβλίου! (Ας σημειωθεί ότι ακόμα και το διαφημιστικό κειμενάκι στο σάιτ των εκδόσεων Καστανιώτη τυπώνεται με πολυτονικό.)