ο Κλούνι, ο Πρίσλι και οι Χαρλήδες

Αν πούμε "Χάρλι" Ντάβιντσον τη θρυλική Χάρλεϊ Ντάβιντσον, οι Χαρλεάδες θα γίνουνε Χαρλήδες!









Ώστε Τζορτζ Κλούνι, όπως γράφουν όλο και περισσότεροι αυτόν που γράφαμε ώς τώρα Κλούνεϊ; Και Ρούνι ο Γουέιν Ρούνεϊ της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ; Ή Ρόμνι ο ρεπουμπλικανός υποψήφιος Μιτ Ρόμνεϊ;

Πάσο. Πάμε λοιπόν κι εμείς, μη μείνουμε έξω απ’ το ρεύμα, την Ορθοδοξία:

Από του νυν, Πρίσλι ο Έλβις Πρίσλεϊ, Σέλλι ο Άγγλος ρομαντικός ποιητής Σέλλεϊ (Percy Bysshe Shelley), Σίντνι ή Σίδνι το Σίδνεϊ της Αυστραλίας, Χάρλι Ντάβιντσον (Ντέιβιντσον) η θρυλική Χάρλεϊ Ντάβιντσον, και τότε ο Χαρλεάς θα 'ναι Χαρλής, πληθυντικός Χαρλήδες!

Παλαιοημερολογιτισμό μού θυμίζει η ίσα ίσα λαϊφσταϊλάτη συχνά εμμονή, ο κρυφός αλεξηκωσταλισμός, στη «σωστή» απόδοση των ξένων ονομάτων, είτε πρόκειται για τον Κλούνι, σύμφωνα με νεότατη μόδα για τον Κλούνεϊ, είτε για τον Πόου, σύμφωνα με παλαιότερη μόδα για τον Έντγκαρ Άλλαν Πόε.

Όντως, το –ey στα Clooney, Shelley, Harley κτλ. δεν είναι –έι «καθαρό», δύο αυστηρά διακριτοί φθόγγοι (ε και ι), όπως θα το απέδιδε ένας μη αγγλομαθής· άλλο τόσο όμως δεν είναι και ένα «καθαρό», κοφτό -ι. Έχουμε λοιπόν δύο εναλλακτικές αποδόσεις, που απέχουν και οι δύο από το ξένο πρότυπο. Το ίδιο; Πιστεύω, όχι. Δοκιμάστε να πείτε το –έι κάπως γρήγορα, όχι σε δύο χρόνους: θα είναι πολύ πιο «πιστό» απ’ ό,τι ένα σκέτο –ι. (Και διόλου μην υποτιμούμε ότι το –έι, στο Κλούνεϊ, είναι πολύ κοντά στην εικόνα της ξένης λέξης, το Clooney.)*

Είναι γενικότερο όμως το θέμα. Ή οφείλει τότε κανείς να το αντιμετωπίσει γενικότερα.

Και τότε να πει και να γράψει: Σέρα ή και Ζέρα τη Σάρα. Και Έντζελα ή Έιντζελα την Άντζελα. Και Κέρον την Κάρεν. Και Σίμορ την Τζέιν Σέυμουρ του Ερρίκου του 8ου, ή την περίφημη νουβέλα Σέυμουρ του Σάλιντζερ. (Που Σίμορ την έδωσε ο καινούριος μεταφραστής του Σάλιντζερ --μακάρι να βρίσκατε σε καμιά βιβλιοθήκη τη μετάφραση του Σεραφείμ Βελέντζα στις εκδόσεις Γράμματα.)

Τέλος, Έντι τον Άντι. Όπου ο Έντι (Andy) Γουόρχολ πια θα είναι ίδιος με τον Έντι (Eddie) Μέρφι!

Ξέρω, εδώ έστησαν χορό τρανό οι υπέρμαχοι της λατινικής γραφής.

Που θα τους παρακαλέσω, για να μη λέμε τα ίδια και τα ίδια (π.χ. εδώ, εδώ κ.ά.), να μου πούνε πώς προφέρεται ο Grae Cleugh, o συγγραφέας του θεατρικού έργου Fucking games, που ούτε οι ηθοποιοί που το έπαιζαν δεν ήξεραν να με φωτίσουν! Με λατινικά στοιχεία γραφόταν το όνομά του και έξω απ’ το θέατρο, και στο πρόγραμμα της παράστασης, και σε εκτενή συνέντευξη του σκηνοθέτη της παράστασης, και σε κριτική που ακολούθησε (Καθημερινή 30.4.11), και σε δελτίο τύπου που αναπαραγόταν σε διάφορα έντυπα ή μπλογκ. Αντιγράφω: «Όπως έγραψε ο Μάικλ Μπίλινκτον του The Guardian: “Η δράση στο έργο του Cleugh είναι όσο απερίφραστη όσο κι ο τίτλος [...]. Όπως κι ο Μαρκ Ρέιβενχιλ, ο νεαρός Σκωτσέζος συγγραφέας υπαινίσσεται ότι … ”» κτλ. Θα το προσέξατε: Μάικλ Μπίλινκτον και Μαρκ Ρέιβενχιλ στα ελληνικά, αλλά με λατινικά στοιχεία ο συγγραφέας του έργου που ίσα ίσα έπρεπε να διαφημιστεί! (Πέρασαν μήνες, σπάνια έβρισκες ελληνική γραφή, και τότε σε κάθε δυνατή εκδοχή, με επικρατέστερη την Γκράε Κλεγκ· ώσπου ήρθε ο συγγραφέας στη χώρα μας, τον ρώτησαν και είπε «Κλυ», με κλειστό –υ…)

Αλλά στο θέμα μας, μην ξεχνάμε: Πρίσλι, Σέλλι και Χαρλήδες!


* Βλ. και σε παλαιότερο κείμενό μου: «Η τάση να αποδοθεί πιστά η προφορά, αναμορφώνοντας τον Γκράχαμ Σουίφτ σε Γκρέιαμ Σουίφτ, ή και τον Πόε σε Πόου, μας απομακρύνει εξίσου από την εικόνα του ονόματος, και πάντως έχει, ας δεχτούμε, νόημα μόνο αν μιλάει κανείς με ξενική προφορά. Γιατί αν μιλήσει ελληνικά, ακολουθώντας τη φωνητική της ελληνικής γλώσσας, τότε το Γκρέιαμ, αντί για το ελαφρώς συμβατικό Γκράχαμ, είναι, νομίζω, τερατώδες. Και σκεφτείτε τώρα ξαφνικά να διορθώσουμε σε Ρόοζβελτ τον Ρούζβελτ, Τζιμπρώλταρ το Γιβραλτάρ, Βα(γ)ουένσα τον Λεχ Βαλέσα».