Γιάννης Η. Χάρης: Η «γενιά του Πολυτεχνείου» και η εθιμική μίρλα

(Εφημερίδα των συντακτών 3 Δεκ. 2016)

κηδεία Γεωργίου Παπανδρέου, 3 Νοεμ. 1968 (αρχείο ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ)

Άλλη μία επέτειος του Πολυτεχνείου και διέπρεψαν οι επίσης επετειακοί αποδομητές, από τους πληγωμένους αισθητές, που τους χαλάει η τσίκνα απ’ τα σουβλάκια και τα γκράφιτι, ώς τους επιστήμονες «πραγματιστές», που εξανίστανται, γιατί να καταλήγει η πορεία στην αμερικανική πρεσβεία, ασεβώντας «στο κτίριο του Γκρόπιους», και γιατί «το κεφάλι του Σβορώνου», και προπαντός τι σχέση έχει το Πολυτεχνείο με την πτώση της χούντας, αφού ίσα ίσα ακολούθησε η σκληρότερη χούντα του Ιωαννίδη και η προδοσία της Κύπρου: αντί δηλαδή να σκύβουμε όλο καταισχύνη το κεφάλι, που με το Πολυτεχνείο μας βάφτηκε στο αίμα η Κύπρος, γιορτάζουμε κι αποπάνω.

Εντάξει, δεν μας τα λένε έτσι χοντρά, τουλάχιστον όχι ακόμα, όμως το υψωμένο δάχτυλο κοντεύει να μας βγάλει μάτι: «Γιατί γιορτάζουμε το Πολυτεχνείο;» έρχεται και ξανάρχεται το ερώτημα, με μόνιμη μουσική υπόκρουση, πρώτα χαμηλότονη, τώρα πια εκκωφαντική, τον ηθικό στιγματισμό της «γενιάς του Πολυτεχνείου», που εξαγόρασε τη δράση της με υπουργικούς θώκους και αξιώματα, ενώ απ’ την άλλη έφτιαξε μια πλασματική εικόνα πως η αντίσταση στη χούντα ήταν μαζική, και όλοι τάχα στο Πολυτεχνείο ήταν –«μόνο εγώ έλειπα», καταλήγει ο σκανδαλισμένος σαρκασμός.

Αν είναι να ξεμπλέξουμε αυτό το κουβάρι, πρέπει να ξεκινήσουμε με την παραδοχή πως προφανώς και δεν ήταν μαζική η αντίσταση στη χούντα, χωρίς ωστόσο να καταλαβαίνω γιατί αυτό αποτελεί αντικείμενο χλεύης, επειδή κάποιοι διεκδίκησαν δάφνες που δεν τους ανήκουν. Τι νόημα έχει η θαρρείς χαιρέκακη εμμονή στη μη μαζικότητα της αντίστασης, που παραγνωρίζει αντικειμενικά δεδομένα, από τον αιφνιδιασμό της χούντας που μάντρωσε όλους τους πολιτικούς αρχηγούς και πρόλαβε κάθε άμεση αντίδραση, με τις αθρόες συλλήψεις κομματικών στελεχών και συνδικαλιστών, ώς τη διάσπαση του έτσι κι αλλιώς παράνομου ΚΚΕ κτλ.

Μαζική αντίσταση δεν υπήρξε· υπήρξε όμως μια διαθεσιμότητα που δεν μπόρεσε να βρει παραπέρα έκφραση και να μετατραπεί σε ριζοσπαστική δράση. Δεν γίνεται έτσι να μη σταθεί κανείς στην πάνδημη κηδεία-διαδήλωση του Γεωργίου Παπανδρέου κι αργότερα του Σεφέρη, στις 1.000 υπογραφές για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων, πρωτοχρονιά του ’70, αν δεν γελιέμαι (και όχι, δεν ήταν διόλου απλό και δίχως συνέπειες το να υπογράψει κανείς τότε), ή τις υπογραφές, ξανά, κατά της επιστράτευσης των φοιτητών μετά την κατάληψη της Νομικής, έως, φυσικά, το Πολυτεχνείο, όπου συγκεντρώθηκαν πλήθη πρωτόγνωρα, δεκάδες χιλιάδες.

Τώρα πόσοι ισχυρίζονται πως ήταν εκεί δίχως να είναι, και προπαντός πόσοι απ’ τη γενιά του Πολυτεχνείου εξαγόρασαν κτλ., είναι μια αριθμητική αβάσταχτης γελοιότητας και, όσον αφορά ειδικότερα τους «βολεμένους», απλώς, απλούστατα, αβάσιμη. Και μόνο τα ονόματα της Συντονιστικής να βρει κανείς στο διαδίκτυο και μαζί των επικεφαλής φοιτητικών και άλλων συλλόγων, θα εκπλαγεί με τα τόσα άγνωστά του τώρα πρόσωπα. Γιατί, ωραία (και λες και ήταν παράδοξο να ακολουθήσουν πολιτική καριέρα όσοι από τότε συνδικαλίζονταν), είδαμε στα ψηλά Λαλιώτη, Ανδρουλάκη, Τζουμάκα, Δαμανάκη, τη «φωνή του Πολυτεχνείου», αλλά πού τον είδε κανείς τον άλλο εκφωνητή, τον Δημήτρη Παπαχρήστο, ή κι έναν τρίτο, που κι εγώ μόλις τώρα διάβασα το όνομά του, τον Μίλτο Χαραλαμπίδη; Και σε τι υπουργεία είδαν τον Ψαρρά, τον Μαυρογένη, τον Νίκο Σιδέρη, την Κωστή, την Καρυστιάνη και πόσους ακόμα; για να περιοριστώ σε ελάχιστους γνώριμους από τον μη πολιτικό επαγγελματικό τους χώρο, και πάντα από τους ήδη «επώνυμους» που ήταν μέσα, ελάχιστους κι αυτούς σε σχέση με τους εκατοντάδες άλλους «έγκλειστους» και ελαχιστότατους σε σχέση με τους χιλιάδες έξω.

Κι όμως, πρωτοστατούν οι επαγγελματίες αντιλαϊκιστές στο πιο λαϊκίστικο ανάθεμα στη γενιά του Πολυτεχνείου, που καταδυνάστευσε, λέει, την πολιτική ζωή του τόπου, που μας κατάστρεψε και μας οδήγησε στην κρίση, όπως ολοσούμπιτη η Μεταπολίτευση, άλλη ανιστόρητη μεταφυσική έννοια, που επίσης συγκεντρώνει τα πυρά όλων των νεοφιλελεύθερων δημοσιολογούντων –με πρώτο τον πλανόδιο φιλόσοφο Στέλιο Ράμφο, που απεφθέγξατο πως η δικτατορία είναι υπεύθυνη για πολλά πράγματα, με σπουδαιότερο τη μεταπολίτευση!

Μένουν για άλλη φορά τα μείζονα κι όμως ψιλά γράμματα για τους αναθεωρητές της ίδιας τους της ιστορίας, ότι τη χούντα δεν την έριξε το Πολυτεχνείο κτλ., ενώ το Πολυτεχνείο ανέδειξε πρώτον τις εσωτερικές αντιφάσεις του καθεστώτος, που με τη σκλήρυνσή του οδηγήθηκε γρηγορότερα στην αποσύνθεση, και δεύτερον και κυριότατον, κάτι που δεν αναφέρεται πάντα, τορπίλισε τη λεγόμενη φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος, που με τη λύση Μαρκεζίνη θα εδραίωνε τη θέση του, παγιδεύοντας και φιλελεύθερες δημοκρατικές δυνάμεις.

Όμως ποτέ δεν είναι αθώα και άμοιρη ιδεολογίας η κάθε μίρλα.

ΥΓ. Από το φέισμπουκ, σχόλιο του άγνωστού μου Χρήστου Τριανταφύλλου (17/11): «Έχει σταματήσει να είναι αστείο πια ρε παιδιά. Αν δεν τον μαζέψουν οι δικοί του άνθρωποι σε ένα μήνα θα κάθεται στο Σύνταγμα δίπλα από τον Χριστοπιστία και θα φωνάζει “