Γιάννης Η. Χάρης: Πάει ο παλιός ο χρόνος, ας γελάσουμε, παιδιά!

(Εφημερίδα των συντακτών 30 Δεκ. 2016)

Πολλές πίκρες μάς έδωσε ο χρόνος που φεύγει, φοβάμαι πως δεν θα μας δώσει λιγότερες ο καινούριος, ας τον αποχαιρετήσουμε ωστόσο μ’ ένα γέλιο τον παλιό, να μας βρει να γελάμε ο καινούριος.

Το υλικό πλούσιο, μοιραία θα περιοριστούμε σε ελάχιστα από τα πιο πρόσφατα, σκόρπια κι αυτά. Κι ας προσπαθήσουμε κυρίως να μείνουμε όσο γίνεται στο κωμικό από το κωμικοτραγικό. Γιατί σκέτα κωμικό ουσιαστικά δεν υπάρχει.

* Δηλαδή, νά, είναι για να γελάς μέχρι δακρύων, όταν βλέπεις τον Καμμένο να σταυρώνει τους πιλότους των μαχητικών αεροπλάνων την ώρα που απογειώνονται για στρατιωτική επιχείρηση, ο Καμμένος Ελληνίδα μάνα που σταυρώνει τον κανακάρη της: «Και κοίτα να ντύνεσαι ζεστά!» Όμως, για να γελάσεις μόνο, πρέπει να ξεχάσεις πως είναι υπουργός, εταίρος σε κυβέρνηση αριστερής πάντως αφετηρίας κτλ. κτλ.

* Και δεν είναι σκέτα κωμική η υπέροχη ατάκα στο τουίτερ κάποιου «Τζονι Μνημονικ», που την κρατάω απ’ την υποδοχή του Ομπάμα: «Το ξέρει άραγε ο Ομπάμα ότι ίδια υποδοχή κάνουμε και σε ένα καντήλι κάθε Πάσχα;»

* Ή του ίδιου, ολόφρεσκο αυτό, για τον Άδωνη που κότσαρε φωτογραφία με το άγαλμα του Ρήγκαν στην Ουγγαρία, γράφοντας ότι «Όσο εμείς εδώ εκθειάζουμε τον Άρη Βελουχιώτη, στην υπόλοιπη Ευρώπη προοδεύουν με τα σωστά πρότυπα…» Και σχολιάζει ο Μνημονικ: «Ποιο άγαλμα του Ρήγκαν στην Ουγγαρία τώρα; Ο Άδωνης στο Άουσβιτς να πάει θα θαυμάσει τους γερμανικούς μεντεσέδες και την ορθογραφία στην πύλη».

* Κανονικό πορτρέτο Άδωνη φιλοτεχνεί στο φέισμπουκ ο Νίκος Σταματίνης: «“Σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου και αν πας”, ο Άδωνης θα ήταν χαρακτήρας από blooperάκι σε οντισιόν κάποιου talent show. Από αυτούς τους πρώτους, τους γελοίους που τους βάζουν απλά για τα και καλά αστεία σχόλια της επιτροπής. Θα έβγαινε πριν τον Σάκη Ρουβά του Πειραιά και μετά από αυτόν που τραγούδαγε το fear of the dark. Μετά θα χανόταν για πάντα. – Εδώ είναι αντιπρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης».

* Πάμε όμως σε κείμενα αξιώσεων στα μέρη τα δικά μας, της αριστεράς εννοώ, π.χ. στην εφημερίδα Εποχή, όπου στο χριστουγεννιάτικο φύλλο τιμάται η πρόσφατα χαμένη Μάρη Θεοδοσοπούλου: «Τέλος δεν άντεξε και γύρισε οίκαδε. Πέταξε στις καλένδες μια διεθνή καριέρα για χάρη της μικρής μας Ελλαδίτσας. Έγινε κριτικός λογοτεχνίας, από το πουθενά, σε μια εποχή τόσο χαλεπή! Ήταν άραγε νόστος ή ξαφνικά τρελάθηκε;» (όπου το τελευταίο που θα μέτραγε είναι το κοινότατο πλέον λάθος, ο «νόστος» με τη σημασία της νοσταλγίας).

* Και άλλο κείμενο, στο ίδιο αφιέρωμα, που αρχίζει: «Έφυγε από τη ζωή το καλοκαίρι που μας πέρασε. Αισθάνθηκα έωλη…» –και σταματάς να διαβάζεις.

* Έτσι είναι, όταν οι πνευματικοί και πολιτικοί πατέρες σε ταΐζουν λέξεις από λεξικό που το άνοιξαν στην τύχη, όμως δεν διάβασαν πλάι τη σημασία, σαν το «εναύλως» που είδαμε την περασμένη φορά από τον άγιο Πειραιώς, και το σημερινό ζουράρειο «άμυδις»:

* Εδώ όμως θα γελάσω γέλιο τρανό, όχι τόσο με το «άμυδις», τους «άμυδις γλωσσοκοπανατζήδες», που γράφει ο Υφυπουργός δίχως νόημα κανένα, σε επίκληση μάλιστα προς τον Σολωμό, σε κείμενο (εδώ, 19/2) που το τιτλοφορεί με το σολωμικό: «Μήγαρις έχω άλλο στο νου μου πάρεξ ελευθερία και γλώσσα», και μ’ αυτό επίσης κλείνει, σαν να μην ξέρει πώς την εννοούσε τη γλώσσα ο ποιητής (χώρια την άποψη που είχε ειδικότερα για πνεύματα και τόνους) και πώς τους περιποιήθηκε τους Ζουράριδες στο πρόσωπο του Σοφολογιότατου στον Διάλογό του.[1]

Όχι, δεν θα γελάσω, λέω, μ’ αυτό, αλλά με το τάχαμου πολυτονικό κείμενο του Υφυπουργού, πιθανότατα προϊόν αυτόματου πολυτονιστή[2] –το οποίο δεν κάθισε να διαβάσει έπειτα μισή φορά: πάνω από είκοσι ορθογραφικά-τονικά λάθη κοσμούν ένα κείμενο με λιγότερες από 500 λέξεις: πρώτα πρώτα, ο πολυτονιστής του Υφυπουργού έχει μόνο τον μισό κανόνα για τη βαρεία, ότι μπαίνει στη λήγουσα· τον άλλο μισό, πως μετατρέπεται σε οξεία, όταν ακολουθεί στίξη (κόμμα, τελεία…) ή εγκλιτικό («τα νησιά μας»), δεν τον έχει, κι έτσι, σ’ όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι λάθος. Έπειτα είναι το «εγώ» με περισπωμένη, δύο φορές, προφανώς επειδή ο πολυτονιστής το πέρασε για ρήμα· το «εξήντα», τη μία με δασεία και οξεία, την άλλη με ψιλή και περισπωμένη· «της ξενιτείας», τη μία με βαρεία, λάθος, την άλλη με περισπωμένη, λάθος· «του υπουργείου» με περισπωμένη· «ίνα τι» με ψιλή, «Τούρκοι» με οξεία, «ιστοσελίδα» με ψιλή κ.ά. Εν πάση περιπτώσει, από πολυτονιστή ή –ακόμα χειρότερα– από το ίδιο του το χέρι, η παντελής άγνοια του πολυτονικού επιβεβαιώνεται με τον πανηγυρικότερο τρόπο.

Για γέλια λοιπόν. Που είναι συχνά λυτρωτικά.

Καλή, καλύτερη χρονιά να ’χουμε. Δύναμη να γελάμε.

[1] Σχετικά βλ. επιστολή του Μιχαήλ Πασχάλη, «Ο Διονύσιος Σολωμός και ένας υφυπουργός», Καθημερινή 29.12.16.

[2] Όπως εικάζει και ο Ν. Σαραντάκος, στο ιστολόγιό του, 24.12.16.