Μετανάστες, ρατσισμός και προτεραιότητες
το κομμάτι αυτό, που αποτελεί και συνέχεια σε προηγούμενο, γράφτηκε την περασμένη Κυριακή, με τα πρώτα δακρυγόνα, γιατί το Βιβλιοδρόμιο με τα "βιβλία για τις γιορτές" θα τυπωνόταν πολύ νωρίτερα από άλλες φορές. Έτσι εμφανίζεται τώρα, σαν μ...ί που χτενίζεται. Με ντροπή αφιερώνεται καθυστερημένα στον μικρό Αλέξη πρώτα, κι έπειτα σ' όλα τα παιδιά στους δρόμους
Τα Νέα, 13 Δεκεμβρίου 2008
Όχι στην γκετοποίηση, οπωσδήποτε. Όχι όμως και στην "αμιγοποίηση": "Να φύγουν όλοι οι ξένοι, δεν τους θέλουμε, δεν τους χρειαζόμαστε", ακούμε συχνά από πολλούς, το φώναζε αλλόφρων στην κάμερα και ένας ηλικιωμένος στη συγκέντρωση στον Άγιο Παντελεήμονα: φαντάζομαι ότι δεν έβαλε ποτέ Αλβανό να του βάψει το σπίτι, ούτε και θα δεχτεί Βουλγάρα εσωτερική να τον γηροκομήσει
Τους μετανάστες βρόμικους δεν τους θέλουμε, γιατρούς στα νοσοκομεία δεν τους θέλουμε· πεινασμένους στα παγκάκια δεν τους θέλουμε, αριστούχους στα σχολεία δεν τους θέλουμε. Τι τάχα θέλουμε, οι Αμιγείς και Άριοι εμείς;
το πλήρες κείμενο:
Δεν νοείται να μαζεύεις πορτοκάλια σε ξένη χώρα και να ξεσκατίζεις κατάκοιτους γέρους χωρίς να ξέρεις το έργο του βυζαντινού ιστορικού Προκόπιου.
Κάπως έτσι σχολίασα στην προηγούμενη επιφυλλίδα τα θέματα των εξετάσεων και έμμεσα τις ίδιες τις εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκαν οι μετανάστες, για να τους δοθεί όχι υπηκοότητα αλλά άδεια «επί μακρόν διαμένοντος». Και κατέληγα ότι στις εξετάσεις αυτές ουσιαστικά κοπήκαμε εμείς, σαν κοινωνία.
Έτσι κι αλλιώς πρόκειται για «στιγμιότυπο» απλώς στον αμέθοδο έως απάνθρωπο τρόπο αντιμετώπισης των μεταναστών και των προβλημάτων τους, μία μόνο πτυχή, τριτεύουσας σημασίας, της επίσημης πολιτικής απέναντί τους.
Η οποία πολιτική εμφανίζεται σαν έλλειψη πολιτικής, μα δυστυχώς συνιστά μελετημένη, μπορεί πρόχειρα και τσαπατσούλικα, πάντως σχεδιασμένη πολιτική. Γιατί είναι πολιτική η μη χορήγηση ασύλου, ή ακριβέστερα το μηδέν κόμμα κάτι ποσοστό χορήγησης ασύλου, ο αριθμός των απελάσεων αλλά και ο τρόπος της απέλασης, οι συνθήκες κράτησης των υπό απέλαση, ο εξευτελισμός και τα βασανιστήρια –πολύ πριν φτάσουμε στη γενικότερη αντιμετώπιση, ακόμα και οικονομική εκμετάλλευσή τους, από εμάς, ατομικά πλέον.
«Είστε χώρα κολαστήριο» ήταν ο κόλαφος στο αναίσθητο μάγουλό μας από το διεθνές Παρατηρητήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, που τον χρησιμοποίησε σαν τίτλο εδώ τις προάλλες (Νέα, 27/11) η Νατάσα Μπαστέα, με συντριπτικά στοιχεία από την έκθεση της διεθνούς οργάνωσης. Και δεν ήταν η πρώτη έκθεση αυτή, ούτε το πρώτο σχετικό άρθρο.
Έτσι, μάλλον με εξέπληξε ένα γράμμα που έλαβα, έπειτα από την προηγούμενη επιφυλλίδα μου, από καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου, τον κ. Γ. Φλέσσα. Θα το παραθέσω ολόκληρο, χωρίς περικοπές που θα μπορούσαν να αλλοιώσουν τις θέσεις του:
«(α) Το μεταναστευτικό πρόβλημα στην Ελλάδα έχει πάρει ήδη απίστευτα εκρηκτικές διαστάσεις, όπως ακόμα και το ΤΙΜΕ, 1.12.2008, σελ. 38, σε σχετικό άρθρο του επισημαίνει. Εμείς εδώ τηρούμε πλήρη σιωπή για την ουσία του θέματος και αναλισκόμεθα σε άρθρα ενδιαφέροντα μεν αλλά παντελώς άσχετα με την ουσία, όπως π.χ. το δικό σας ή άλλα σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εκατοντάδες χιλιάδες παράνομοι μετανάστες και οι κάτοικοι των περιοχών που ζούνε μαζί τους (π.χ. στον Α. Παντελεήμονα). Αυτά τα προβλήματα είναι απότοκα της ανικανότητάς μας να χειρισθούμε το θέμα.
»(β) Στην ΕΕ όλες οι σοβαρές χώρες (π.χ. Η. Βασίλειο, Ιταλία, Γαλλία κλπ. ) ήδη ορίζουν ποσόστωση επί του πληθυσμού τους. Επιπλέον δε καθορίζουν σε ποιες ειδικότητες και πόσους μετανάστες χρειάζονται. Εδώ φυσικά απολύτως τίποτα, όλα στην τύχη τους...
»(γ) Η πολιτεία είναι, λόγω του όγκου των μεταναστών, τελείως ανίκανη να τους περιθάλψει και έτσι βλέπουμε τις γνωστές εικόνες ντροπής.
»(δ) Η παραπληροφόρηση του κοινού για τον Ξένιο Δία είναι απαράδεκτη. Η φιλοξενία στην αρχαία Ελλάδα αφορούσε αποκλειστικά τους Έλληνες από όπου και αν προήρχοντο και σε αυτούς αναφέρεται η λέξη “ξένος”. Όλοι οι άλλοι ήταν “αλλοδαποί” (από άλλο τόπο μη ελληνικό). Πληροφορηθείτε την συμπεριφορά του Σόλωνα στον φίλο του φιλόσοφο Ανάχαρσι από την Σκυθία, ο οποίος μάλιστα ήταν και μισός Αθηναίος!
»(ε) Ας σοβαρευτούμε όμως τώρα και ας ακολουθήσουμε την ΕΕ πραγματικά και όχι μόνο στα λόγια. Αλλιώς πολύ γρήγορα θα δούμε να εκκολάπτεται και εδώ το αυγό του φιδιού. Πρώτα δείγματα ήδη εμφανίζονται. Και τότε θα είναι μάλλον αργά...»
Δεν θα σταθώ στο κάπως απαξιωτικό (δ)· ήταν, νομίζω, προφανής η ειρωνική χρήση του στερεότυπου περί απογόνων του Ξένιου Δία, αυτών που γενικότερα θέλουν να αγνοούν ότι δεν έλειψε από τον αρχαίο κόσμο καμία απ’ τις σημερινές μας «αρετές»: απ’ τον χρηματισμό, απ’ τη ρεμούλα, τη μηχανορραφία, έως αυτό που θα λέγαμε σήμερα εθνοπροδοσία.
Θα συμφωνήσω όμως στα περισσότερα από τ’ άλλα που συσχετίζονται με την έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού.
Άχρηστα ή και άτοπα διλήμματα
Ότι υπάρχει πρόβλημα με τον αριθμό των μεταναστών είναι σίγουρο. Ότι δεν υπάρχει σοβαρά σχεδιασμένη επίσημη πολιτική για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι κι αυτό σίγουρο. Μαζί όμως μ’ αυτά, ή μάλλον πριν από αυτά, είναι εξίσου σίγουρο ότι υπάρχει ξενοφοβία, ότι υπάρχει ρατσισμός, έστω λανθάνων, ρατσισμός που αφυπνίζεται, που ενεργοποιείται, από τις υπαρκτές δυσάρεστες πλευρές του υπαρκτού προβλήματος. Είναι ενδιάθετος λοιπόν ο ρατσισμός. Κι η αντιμετώπισή του πρέπει να είναι πάντοτε προτεραιότητά μας. Γιατί, αν κάποτε, ενδεχομένως και για πολύ, υπνώττει, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει· κι όταν λοιπόν ξυπνάει, δεν φταίει, οπωσδήποτε δεν φταίει μόνο, το ότι αφοδεύει δίπλα μας ο εξαθλιωμένος μετανάστης. Κι αν αύριο υπάρξει τάχα σωστά και σοφά σχεδιασμένη πολιτική, και πάλι τάχα ξαναπέσει σε λήθαργο ο ρατσισμός, πάλι αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα υπάρχει.
Ούτως ή άλλως φοβάμαι ότι υποβαθμίζουμε το πρόβλημα αν το δούμε με όρους μηχανιστικούς, οπότε και αφυδατωμένο ιδεολογικά, αν δηλαδή η τρέχουσα πραγματικότητα γέννησε τον ρατσισμό και τη βία απέναντι στον ξένο ή είναι ενδιάθετος ο ρατσισμός, και έρχεται να τον ξεγεννήσει η τρέχουσα πραγματικότητα. Όμως αυτό, η πραγματικότητα και η αντίδραση σ’ αυτήν, είναι πια κάτι σαν επιφαινόμενο· το φαινόμενο είναι ο ρατσισμός, έστω λανθάνων και ασύνειδος –για να μην πω, κυρίως τότε. Εκεί λοιπόν είναι η πολλή δουλειά. Αυτή είναι η προτεραιότητα.
Ή, άντε, πιο απλά και ρεαλιστικά: Ώσπου να υπάρξει σχεδιασμένη κτλ. πολιτική, ας κοιτάξουμε πώς δεν θα είμαστε «χώρα κολαστήριο», κόλαση για τον ξένο δηλαδή. Σε συλλογικό, κοινωνικό επίπεδο, αλλά και σε ατομικό –που είναι τελικά το ίδιο.
Τα Νέα, 13 Δεκεμβρίου 2008
Όχι στην γκετοποίηση, οπωσδήποτε. Όχι όμως και στην "αμιγοποίηση": "Να φύγουν όλοι οι ξένοι, δεν τους θέλουμε, δεν τους χρειαζόμαστε", ακούμε συχνά από πολλούς, το φώναζε αλλόφρων στην κάμερα και ένας ηλικιωμένος στη συγκέντρωση στον Άγιο Παντελεήμονα: φαντάζομαι ότι δεν έβαλε ποτέ Αλβανό να του βάψει το σπίτι, ούτε και θα δεχτεί Βουλγάρα εσωτερική να τον γηροκομήσειΤους μετανάστες βρόμικους δεν τους θέλουμε, γιατρούς στα νοσοκομεία δεν τους θέλουμε· πεινασμένους στα παγκάκια δεν τους θέλουμε, αριστούχους στα σχολεία δεν τους θέλουμε. Τι τάχα θέλουμε, οι Αμιγείς και Άριοι εμείς;
το πλήρες κείμενο:
Δεν νοείται να μαζεύεις πορτοκάλια σε ξένη χώρα και να ξεσκατίζεις κατάκοιτους γέρους χωρίς να ξέρεις το έργο του βυζαντινού ιστορικού Προκόπιου.
Κάπως έτσι σχολίασα στην προηγούμενη επιφυλλίδα τα θέματα των εξετάσεων και έμμεσα τις ίδιες τις εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκαν οι μετανάστες, για να τους δοθεί όχι υπηκοότητα αλλά άδεια «επί μακρόν διαμένοντος». Και κατέληγα ότι στις εξετάσεις αυτές ουσιαστικά κοπήκαμε εμείς, σαν κοινωνία.
Έτσι κι αλλιώς πρόκειται για «στιγμιότυπο» απλώς στον αμέθοδο έως απάνθρωπο τρόπο αντιμετώπισης των μεταναστών και των προβλημάτων τους, μία μόνο πτυχή, τριτεύουσας σημασίας, της επίσημης πολιτικής απέναντί τους.
Η οποία πολιτική εμφανίζεται σαν έλλειψη πολιτικής, μα δυστυχώς συνιστά μελετημένη, μπορεί πρόχειρα και τσαπατσούλικα, πάντως σχεδιασμένη πολιτική. Γιατί είναι πολιτική η μη χορήγηση ασύλου, ή ακριβέστερα το μηδέν κόμμα κάτι ποσοστό χορήγησης ασύλου, ο αριθμός των απελάσεων αλλά και ο τρόπος της απέλασης, οι συνθήκες κράτησης των υπό απέλαση, ο εξευτελισμός και τα βασανιστήρια –πολύ πριν φτάσουμε στη γενικότερη αντιμετώπιση, ακόμα και οικονομική εκμετάλλευσή τους, από εμάς, ατομικά πλέον.
«Είστε χώρα κολαστήριο» ήταν ο κόλαφος στο αναίσθητο μάγουλό μας από το διεθνές Παρατηρητήριο Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, που τον χρησιμοποίησε σαν τίτλο εδώ τις προάλλες (Νέα, 27/11) η Νατάσα Μπαστέα, με συντριπτικά στοιχεία από την έκθεση της διεθνούς οργάνωσης. Και δεν ήταν η πρώτη έκθεση αυτή, ούτε το πρώτο σχετικό άρθρο.
Έτσι, μάλλον με εξέπληξε ένα γράμμα που έλαβα, έπειτα από την προηγούμενη επιφυλλίδα μου, από καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Αιγαίου, τον κ. Γ. Φλέσσα. Θα το παραθέσω ολόκληρο, χωρίς περικοπές που θα μπορούσαν να αλλοιώσουν τις θέσεις του:
«(α) Το μεταναστευτικό πρόβλημα στην Ελλάδα έχει πάρει ήδη απίστευτα εκρηκτικές διαστάσεις, όπως ακόμα και το ΤΙΜΕ, 1.12.2008, σελ. 38, σε σχετικό άρθρο του επισημαίνει. Εμείς εδώ τηρούμε πλήρη σιωπή για την ουσία του θέματος και αναλισκόμεθα σε άρθρα ενδιαφέροντα μεν αλλά παντελώς άσχετα με την ουσία, όπως π.χ. το δικό σας ή άλλα σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εκατοντάδες χιλιάδες παράνομοι μετανάστες και οι κάτοικοι των περιοχών που ζούνε μαζί τους (π.χ. στον Α. Παντελεήμονα). Αυτά τα προβλήματα είναι απότοκα της ανικανότητάς μας να χειρισθούμε το θέμα.
»(β) Στην ΕΕ όλες οι σοβαρές χώρες (π.χ. Η. Βασίλειο, Ιταλία, Γαλλία κλπ. ) ήδη ορίζουν ποσόστωση επί του πληθυσμού τους. Επιπλέον δε καθορίζουν σε ποιες ειδικότητες και πόσους μετανάστες χρειάζονται. Εδώ φυσικά απολύτως τίποτα, όλα στην τύχη τους...
»(γ) Η πολιτεία είναι, λόγω του όγκου των μεταναστών, τελείως ανίκανη να τους περιθάλψει και έτσι βλέπουμε τις γνωστές εικόνες ντροπής.
»(δ) Η παραπληροφόρηση του κοινού για τον Ξένιο Δία είναι απαράδεκτη. Η φιλοξενία στην αρχαία Ελλάδα αφορούσε αποκλειστικά τους Έλληνες από όπου και αν προήρχοντο και σε αυτούς αναφέρεται η λέξη “ξένος”. Όλοι οι άλλοι ήταν “αλλοδαποί” (από άλλο τόπο μη ελληνικό). Πληροφορηθείτε την συμπεριφορά του Σόλωνα στον φίλο του φιλόσοφο Ανάχαρσι από την Σκυθία, ο οποίος μάλιστα ήταν και μισός Αθηναίος!
»(ε) Ας σοβαρευτούμε όμως τώρα και ας ακολουθήσουμε την ΕΕ πραγματικά και όχι μόνο στα λόγια. Αλλιώς πολύ γρήγορα θα δούμε να εκκολάπτεται και εδώ το αυγό του φιδιού. Πρώτα δείγματα ήδη εμφανίζονται. Και τότε θα είναι μάλλον αργά...»
Δεν θα σταθώ στο κάπως απαξιωτικό (δ)· ήταν, νομίζω, προφανής η ειρωνική χρήση του στερεότυπου περί απογόνων του Ξένιου Δία, αυτών που γενικότερα θέλουν να αγνοούν ότι δεν έλειψε από τον αρχαίο κόσμο καμία απ’ τις σημερινές μας «αρετές»: απ’ τον χρηματισμό, απ’ τη ρεμούλα, τη μηχανορραφία, έως αυτό που θα λέγαμε σήμερα εθνοπροδοσία.
Θα συμφωνήσω όμως στα περισσότερα από τ’ άλλα που συσχετίζονται με την έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού.
Άχρηστα ή και άτοπα διλήμματα
Ότι υπάρχει πρόβλημα με τον αριθμό των μεταναστών είναι σίγουρο. Ότι δεν υπάρχει σοβαρά σχεδιασμένη επίσημη πολιτική για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι κι αυτό σίγουρο. Μαζί όμως μ’ αυτά, ή μάλλον πριν από αυτά, είναι εξίσου σίγουρο ότι υπάρχει ξενοφοβία, ότι υπάρχει ρατσισμός, έστω λανθάνων, ρατσισμός που αφυπνίζεται, που ενεργοποιείται, από τις υπαρκτές δυσάρεστες πλευρές του υπαρκτού προβλήματος. Είναι ενδιάθετος λοιπόν ο ρατσισμός. Κι η αντιμετώπισή του πρέπει να είναι πάντοτε προτεραιότητά μας. Γιατί, αν κάποτε, ενδεχομένως και για πολύ, υπνώττει, δεν σημαίνει πως δεν υπάρχει· κι όταν λοιπόν ξυπνάει, δεν φταίει, οπωσδήποτε δεν φταίει μόνο, το ότι αφοδεύει δίπλα μας ο εξαθλιωμένος μετανάστης. Κι αν αύριο υπάρξει τάχα σωστά και σοφά σχεδιασμένη πολιτική, και πάλι τάχα ξαναπέσει σε λήθαργο ο ρατσισμός, πάλι αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα υπάρχει.
Ούτως ή άλλως φοβάμαι ότι υποβαθμίζουμε το πρόβλημα αν το δούμε με όρους μηχανιστικούς, οπότε και αφυδατωμένο ιδεολογικά, αν δηλαδή η τρέχουσα πραγματικότητα γέννησε τον ρατσισμό και τη βία απέναντι στον ξένο ή είναι ενδιάθετος ο ρατσισμός, και έρχεται να τον ξεγεννήσει η τρέχουσα πραγματικότητα. Όμως αυτό, η πραγματικότητα και η αντίδραση σ’ αυτήν, είναι πια κάτι σαν επιφαινόμενο· το φαινόμενο είναι ο ρατσισμός, έστω λανθάνων και ασύνειδος –για να μην πω, κυρίως τότε. Εκεί λοιπόν είναι η πολλή δουλειά. Αυτή είναι η προτεραιότητα.
Ή, άντε, πιο απλά και ρεαλιστικά: Ώσπου να υπάρξει σχεδιασμένη κτλ. πολιτική, ας κοιτάξουμε πώς δεν θα είμαστε «χώρα κολαστήριο», κόλαση για τον ξένο δηλαδή. Σε συλλογικό, κοινωνικό επίπεδο, αλλά και σε ατομικό –που είναι τελικά το ίδιο.
