Αποχαιρετήσαμε και την Έλλη Παππά σήμερα, πρώτη κρύα μέρα του φθινοπώρου

Αποχαιρετήσαμε και την Έλλη Παππά σήμερα, πρώτη κρύα μέρα του φθινοπώρου.

Στο Γ΄ νεκροταφείο, πολιτική κηδεία, κόσμος πολύς, διάφορες ομιλίες, αλλά χωρίς μικροφωνική, δεν ακούμε τίποτα, δεν ακούγεται τίποτα δηλαδή, σιωπή δηλαδή, ανυπόφορη, που τη διακόπτει κάθε τόσο το χειροκρότημα, χειροκροτούν οι μπροστά που ακούνε, απλώνεται το χειροκρότημα, χειροκροτούμε κι εμείς που δεν ακούμε: ελαφρώς σουρεαλιστικό: παρατεταμένη σιωπή και χειροκροτήματα.

Πλάι μου ακουμπισμένο το κόκκινο στεφάνι του ΚΚΕ, άλλη φορά θα έσκιζα τουλάχιστον τις κορδέλες, βαρύναμε πια, βάραινε κι αυτή η σιωπή… Δεν είναι, από μιαν άποψη μακάρι να ’ταν, αναγνώριση, οσοδήποτε όψιμη, απ’ τον εχθρό, τον αντίπαλο, τον διώκτη. Συνήθως, κατά κανόνα, είναι οικειοποίηση και καπέλωμα -άθλημα στο οποίο διαπρέπει ιδίως το ΚΚΕ.*

διαβάστε τη συνέχεια...

Ξεκινάμε για την ταφή, είμαι με την Κοραλία, βρίσκουμε και τον Νίκο Σ., βαδίζουμε μαζί, φτάνουμε, χειροκροτήματα και πάλι, πού και πού καμιά φωνή: «Αθάνατη», ή «Αθάνατοι», πάλι χειροκροτήματα, ξεδοντιασμένα θα ’λεγες, και σιωπή. Στεκόμαστε ώρα ακίνητοι, δε φεύγει κανένας. Σιωπή, «Αθάνατοι», αραιά χειροκροτήματα, σιωπή. «Περίεργο» γυρίζω και ψιθυρίζω στην Κοραλία, «άλλοτε θα το τρελαίναμε στο τραγούδι.» «Καθόλου περίεργο» μου λέει, και δυστυχώς το ξέρω, απλώς είναι περίεργο να το ζεις, και ακόμα χειρότερα να το καταλαβαίνεις.

Κάποια στιγμή ακούγεται μια γυναικεία φωνή: «Αφού κανείς μας δε φεύγει, ας τραγουδήσουμε. Το τραγούδι του Μπελογιάννη δεν το ξέρουμε, ας πούμε το “Ήρωες”». Ήρωες, άπαρτα βουνά…, ίσα που ακούγεται, αραιό μουρμουρητό, αρχίζει λίγο κι ο Νίκος πίσω μου, σχεδόν μέσ’ απ’ τα δόντια μου κι εγώ, χάνω πια και τα λόγια, είναι φανερό, οι περισσότεροι δεν τα καλοθυμόμαστε, κάπου ξεφεύγει κι η μελωδία… Άλλο αντάρτικο μετά, πάντα μουρμουριστά, απρόθυμα θαρρείς, να σέρνεται ο σκοπός, να σέρνονται τα λόγια… Σε κάποιο κενό πιάνει σιγανά ο Νίκος τον Μπελογιάννη, ακολουθώ με μισή φωνή, το λάτρευα και το λατρεύω αυτό το τραγούδι, ήταν το… φόρτε μου, πάντα ψιλοάγνωστο, οπότε τράβαγα το σόλο μου, το τότε στις ταβέρνες, αλλά γιά κοίτα τώρα, ψάχνω κι εδώ τα λόγια… Οι γυναίκες έχουν πιάσει στο μεταξύ άλλο πάλι αντάρτικο, μας σκεπάζουν, όμως με τα πολλά, κάποια στιγμή, το είπαμε, πολλοί μαζί, πάλι με λάθη, και πάντα με μισή φωνή, να σέρνεται κι αυτή, βαριά ασήκωτη, το ίδιο και με τ’ άλλα αντάρτικα, όλα ξένα πια, «Βροντάει ο Όλυμπος…», και μη χειρότερα, «Επέσατε θύματα, αδέρφια εσείς…», πιο αξιοθρήνητο κι από σουρεαλιστικό, να μη φτάνει η συγκίνηση να ξεπεράσει την αίσθηση του παράδοξου, του σχεδόν κωμικού…

«Η Έλλη κι ο Μπελογιάννης αγωνίστηκαν για μια καλύτερη Ελλάδα· να μην πούμε τον εθνικό ύμνο;» φώναξε κάποιος, άρχισαν ψιλοδιαμαρτυρίες, «την Τρίτη Διεθνή» αντιπρότεινε άλλος, «ώρα να πηγαίνουμε» είπε η Κοραλία, «πάντως, για έναν καλύτερο κόσμο αγωνίστηκαν» είπα εγώ μέσα μου, «και μες στον κόσμο μόνο, μόνο εκεί και η Ελλάδα». Άρχισε ο εθνικός ύμνος, δεν άνοιξα το στόμα μου, όχι από καμιά φοβερή άρνηση δα, αλλά η αίσθηση του μάταιου είχε πάρει προ πολλού το πάνω χέρι, παρατράβαγε όλο αυτό, μαζί με τη φωνή θαρρείς και σέρνονταν κι οι σάρκες μας, κι οι ψυχές μας, πρόσεξα πως ούτε ο Νίκος πίσω μου άνοιξε το στόμα του, κάπως μ’ άρεσε αυτό, μετά η Διεθνής, ψιλόβροχο, κρύο, ο κόσμος άρχισε ν’ αραιώνει… Τελικά, πιο βαρύ κι απ’ το θάνατο, οι εποχές που φεύγουν, ή εμείς που φεύγουμε απ’ τις εποχές, ώστε αυτό είναι λοιπόν, εμείς φεύγουμε, από τις εποχές, από μέσα μας, κι αυτό είναι, φαίνεται, το πιο βαρύ. Το ασήκωτο.




Νά και το τραγούδι του Μπελογιάννη, από τη Μαρία Δημητριάδη –πιο δικαιωματικά δε γίνεται…


* Παραμονές των εκλογών, Πέμπτη 1/10, η πολυαγαπημένη αλλά αφόρητα κνίτικη "Ελληνοφρένεια" φιλοξενούσε τον Μπογιόπουλο, υποψήφιο του ΚΚΕ, ο οποίος απαντούσε σε διάφορες ερωτήσεις των ακροατών. Η τελευταία ήταν: "Αξίζει να ανταλλάξουμε την ελευθερία μας με παιδεία, υγεία και όλα αυτά που είπατε [για τις σοσιαλιστικές χώρες];" Η απάντηση ήρθε ποιητικότατη, την παραθέτω αυτούσια (ευχαριστώντας θερμά τους διαδικτυακούς φίλους που μου έστειλαν το λινκ της εκπομπής): "Όταν μιλάμε για σοσιαλιστικές χώρες κι όταν μιλάμε για Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, μιλάμε για τους 200 της Καισαριανής, μιλάμε για τον Άρη το Βελουχιώτη και την Ηλέκτρα την Αποστόλου, μιλάμε για την Κοκκινιά και την Καλογρέζα, μιλάμε για την Αλαμάνα και τον περήφανο χαιρετισμό της στο Γοργοπόταμο [σ.σ. ανάποδα τα 'πε εδώ, κι αυτό σηκώνει διαγραφή], μιλάμε για τον ΕΛΑΣ και το Δημοκρατικό Στρατό της Ελλάδας, μιλάμε για τον Μπελογιάννη, μιλάμε για τον Πλουμπίδη, μιλάμε για το Ρίτσο και για το Χαρίλαο". Ώστε μιλάει το ΚΚΕ για τον Βελουχιώτη, για τον Μπελογιάννη, για τον Πλουμπίδη... Πάρτε όμως και τη συνέχεια του ποιήματος, για την ιστορία (μια και την Ιστορία τη γράφει πάντοτε το ΚΚΕ με τους Μπογιόπουλούς του): "Όταν μιλάμε για κάπα κάπα έψιλον, μιλάμε για το κόκκινο του αίματος, μιλάμε για το κόκκινο της σημαίας με το σφυροδρέπανο, μιλάμε για το κόκκινο αστέρι στον μπερέ του Τσε Γκεβάρα, μιλάμε για το κόκκινο της Μακρονήσου, της Γυάρου και του Αναπλιού, κι αν όλα αυτά δε σημαίνουν ελευθερία, τότε δεν υπάρχει τίποτα που να σηματοδοτεί την ελευθερία". Όλα τα κόκκινα τα 'δε ο Μπογιόπουλος, μόνο το κόκκινο της ντροπής ούτε που το 'χει ακουστά...