Καινούριο κοσκινάκι μου

Τα Νέα, 10 Ιουνίου 2006

Η τεχνική μπονσάι, ιδανική για την ανάπτυξη των οπτικοαντιληπτικών ικανοτήτων, άριστο προληπτικό λοιπόν της δυσλεξίας

Έρευνα που θέλει να αξιολογήσει τις επιδράσεις εξωσχολικών δραστηριοτήτων και συγκρίνει μαθητές που έχουν μια ορισμένη δραστηριότητα με μαθητές που δεν έχουν κάποια άλλη, ανάλογη ή μη, μόνο τις προκατατεθειμένες ιδέες του ερευνητή αξιολογεί

το πλήρες κείμενο:

Αρχίζω, ας πούμε, μια έρευνα με σκοπό την «αξιολόγηση, γενικά, των επιδράσεων των εξωσχολικών δραστηριοτήτων στην ψυχοεκπαιδευτική ανάπτυξη του παιδιού». Σχηματίζω έτσι δύο ομάδες με παιδιά ίσων δυνατοτήτων και ευκαιριών, τη μία με κάποια συγκεκριμένη εξωσχολική δραστηριότητα, την άλλη χωρίς. Και συγκρίνω. Τις δύο άνισες αυτομάτως ομάδες, αφού η μία, είπαμε, έχει εξωσχολική δραστηριότητα, κι η άλλη όχι. Και αξιολογώ.

Αξιολογήστε τώρα εσείς την έρευνα, μάλλον τη μέθοδό μου. Πώς; Αντιεπιστημονική; Σας παρακαλώ! Επιστήμονες εικοσιδυό, ψυχίατρος ο ένας και εμπνευστής, ψυχολόγοι όλοι οι άλλοι! Άραγε τότε έρευνα αφελή; Μακάρι! Φοβούμαι όμως ότι μας κοροϊδεύουν πάλι. Γιατί πιστεύω ότι έχουμε να κάνουμε με κλασική περίπτωση λήψης του ζητουμένου. Με έρευνα «στημένη» δηλαδή, έτσι όπως έχουν ομολογηθεί ρητά οι προθέσεις της. Έτσι όπως έχουν προπαντός κατατεθεί τα αυστηρώς ιδεολογικά δεσμά της, με ζήλο μάλιστα και φανατισμό ανοίκειο για επιστημονική έρευνα –ζήλο και φανατισμό που αποτυπώνεται ακόμα και στο λεξιλόγιο και το όλο ύφος, τουλάχιστον του εμπνευστή.

Αναφέρομαι στην πολυσυζητημένη ήδη έρευνα που κυκλοφόρησε και σε βιβλίο με το όνομα του εμπνευστή και επόπτη της έρευνας Ιωάννη Κ. Τσέγκου, του Θαλή Ν. Παπαδάκη και της Δήμητρας Βεκιάρη. Εύγλωττος ο τίτλος: Η εκδίκηση των τόνων: Η επίδραση των «Αρχαίων Ελληνικών» και του «Μονοτονικού» στην ψυχοεκπαιδευτική εξέλιξη του παιδιού, κι από κάτω: «Συγκριτική μελέτη», αφού, όπως είπαμε, συγκρίνει δύο ομάδες παιδιών ηλικίας 6-9 ετών, που κι οι δυο, με ίδιο οικογενειακό, κοινωνικό κτλ. επίπεδο, διδάσκονται στο σχολείο μονοτονικό, αλλά η μία διδάσκεται επιπλέον δύο ώρες τη βδομάδα αρχαία και πολυτονικό. Ας διδασκόταν όμως επιτέλους και η άλλη ίδιες ώρες κάτι, ανθοκομική, μαγειρική, χαρτοκολλητική. Εννοώ, πριν απ’ τα καθαυτό επιστημονικά και ιδεολογικά, ότι απαιτείται καταρχήν κοινή λογική.

Ψυχραιμία όμως, γιατί η επιστημονικών απαιτήσεων έρευνα έφτιαξε ήδη τον μικρό της μύθο και ενδέχεται να τη βρίσκουμε του λοιπού μπροστά μας. Ήδη ενέπνευσε τον μακαριότατο, που μυρίστηκε ψαχνό κι έσπευσε να χωθεί μπροστά, εκδίδοντας λίγους μήνες πριν διαμαρτυρία-πρόταση για την επαναφορά του πολυτονικού, που θα γιατρέψει τα παιδιά από τη δυσλεξία στην οποία τα ’ριξε το μονοτονικό, και οργανώνοντας τις προάλλες ημερίδα για την αξιολόγηση του μονοτονικού, με ομιλητή τη μακαριότητά του και μεταξύ άλλων και τον Ι. Τσέγκο –ο οποίος απένειμε τα εύσημα στην Εκκλησία, που βρέθηκε μπροστάρης στον αγώνα τον καλό, λες κι έλειψε ποτέ από τέτοιους ακριβώς αγώνες η Εκκλησία: άλλο όμως είναι αυτό εδώ, τι μπέρδεψε δηλαδή τώρα ο πάλαι ποτέ αντιεξουσιαστής ψυχίατρος, άλλο και τα γνωστά του μακαριοτάτου· ας γυρίσουμε στην έρευνα, που έφτιαξε ήδη, όπως είπα, τον δικό της μύθο. Ο οποίος είναι –με την ανεξάρτητη έστω πορεία πια των μύθων και τη δική τους δυναμική– η πρόληψη της δυσλεξίας διά του πολυτονικού, κι ας βγαίνει τώρα ο ίδιος ο εμπνευστής ή λίγο πιο παλιά (Καθημερινή 6.11.05) ο συνυπογράφων Θ. Παπαδάκης, να επιμένουν πως αυτοί δεν μίλησαν ειδικά για δυσλεξία. Ο καινούριος μύθος, ένα υπερσύγχρονο όπλο στο εξαντλημένο οπλοστάσιο του πολυτονικού, ήρθε να εμπλουτίσει τα στερεότυπα και αυτονόητα του τύπου «ο ήλιος κινείται, απ’ την Ανατολή ώς τη Δύση», πλάι σε νεότερους μύθους όπως η ψευδορήση του Κίσιγκερ για τον αφανισμό του γένους των Ελλήνων μέσω της καταστροφής της γλώσσας τους κτλ., ή η καθ’ ύπνους έρευνα της Ελληνικής Γλωσσικής Κληρονομιάς για τις 800 όλες κι όλες λέξεις τις οποίες χρησιμοποιεί ο μέσος Έλληνας, και άλλα, που τα ξανασημείωσα και σ’ αυτήν τη σειρά επιφυλλίδων.

Όμως, τάχα αλήθεια δεν μίλησαν για δυσλεξία οι υπεύθυνοι ερευνητές, και άρα τους αδικούμε όλοι οι άλλοι, και πρώτοι οι υποστηρικτές τους;

«Πρόθεσή μας [...] ήταν να διερευνήσουμε τα αποτελέσματα πολλών πανεπιστημιακών ερευνών που κατέγραψαν εντυπωσιακή αύξηση των κρουσμάτων μαθησιακών διαταραχών, και κυρίως της δυσλεξίας, ύστερα από την κατάργηση του πολυτονικού συστήματος» είχαμε διαβάσει τα λόγια του Ι. Τσέγκου, μέσα σε εισαγωγικά, στο ρεπορτάζ του Στ. Βραδέλη, εδώ στα Νέα (18.5.2004), μια μόλις μέρα μετά την παρουσίαση των πορισμάτων της έρευνας. Ότι με τα αρχαία και το πολυτονικό βελτιώνεται η «ψυχοεκπαιδευτική ανάπτυξη του παιδιού σε καίριους τομείς όπως είναι οι αντιληπτικές ικανότητες, λειτουργίες που συνδέονται άμεσα με την εμφάνιση της δυσλεξίας», πάλι εντός εισαγωγικών, σε ανάλογο ρεπορτάζ, λίγες μέρες μετά, της Αλεξάνδρας Κασσίμη στην Καθημερινή (29.5.04).

Παραταύτα, ας σημειώσουμε και τ’ άλλο εδώ: για «πολλές πανεπιστημιακές έρευνες» μας λέει ο κ. Τσέγκος στη μια εφημερίδα, για καμία στην άλλη: «Εδώ και 22 χρόνια δεν έχει πραγματοποιηθεί από κανέναν φορέα έρευνα που να αξιολογεί τις επιπτώσεις της απλοποίησης της γλώσσας» (sic· εδώ περί «απλοποίησης της γλώσσας» ο λόγος). Και στο βιβλίο μέσα δηλώνεται επίσημα πως, φευ, καμία έρευνα: η δική τους είναι η πρώτη, και μάλιστα τρόμαξαν να την προχωρήσουν και να τη φέρουν στη δημοσιότητα: π.χ. σε συνέδριο για τη δυσλεξία τούς ζήτησαν πρώτα να δουν αν «στέκει επιστημονικά», και τη βρήκαν αντιεπιστημονική, αλλά έμαθαν πως ο οργανωτής του συνεδρίου, που την απέρριψε, «επιτηδεύεται στη θεραπεία της δυσλεξίας!… Από καιρό γνωρίζαμε για φυγόπονους διορθωτές [...], τώρα έχουμε, φαίνεται, και πελατοθήρες θεραπευτές…» –με άλλα λόγια, ο απορρίψας δεν ήθελε να γνωστοποιηθεί η έρευνα, άρα και το φάρμακο κατά της δυσλεξίας, μη χάσει του λοιπού πελάτες! Το παράθεμα είναι από τον πρόλογο του εμπνευστή στο βιβλίο, δείγμα γραφής για το ύφος που έλεγα πιο πάνω. Και με τη λεξούλα «φυγόπονοι» προοικονομήσαμε άλλο δείγμα, για την ιδεολογική γραμμή που υπαγορεύει και καθοδηγεί την έρευνα (επιτρέψτε μου μόνο ένα τόσο δα ερωτηματικό εδώ, για τους δόλιους τους διορθωτές: ίσα ίσα, μούρη και ειδικότητα πουλάγαμε με το πολυτονικό, με τη βαρεία μάλιστα και κάποιες εξαιρέσεις στους κανόνες της, που κοκορευόμασταν πως μόνο καναδυό από μας και άλλοι τόσοι τυπογράφοι τις γνωρίζαμε!).

Πρέπει λοιπόν να δούμε, πρώτα, πόθεν τα πληθυνθέντα δυσλεξικά παιδιά, γιατί χαρακτηρίζουμε «στημένη» την έρευνα και αντιεπιστημονική, ποια δηλαδή τα ιδεολογικά δεσμά, που κατατίθενται, όπως είπα, όχι απλώς ρητά αλλά ιδιαιτέρως επιθετικά –για να μην πω ολίγον καλτ, κάτι από Κακαουνάκη, Ανευλαβή, Λιάνα Κανέλλη, καταπώς είδαμε, γιά κοίτα σύμπτωση, στο προηγούμενο.

Δυσλεξικά και μετρήσεις της AGB

Πόθεν λοιπόν η στρατιά των δυσλεξικών; Όχι από πού και γιατί έγιναν δυσλεξικά τα παιδιά, αλλά πού βρέθηκαν τόσο πολλά και τόσο ανησύχησαν τον ψυχίατρό μας; Πάντως όχι από «πολλές πανεπιστημιακές έρευνες που κατέγραψαν εντυπωσιακή αύξηση των κρουσμάτων μαθησιακών διαταραχών, και κυρίως της δυσλεξίας»: το ’παμε έτσι, μια φορά αυτό, μα στην πορεία το ξεχάσαμε. Πόθεν λοιπόν; Νά, ουρές περίπου κάναν από τις αρχές της δεκαετίας τού ’90 έξω από το Παιδοψυχιατρικό Τμήμα του ΑΨΚ, του υπό τον κ. Τσέγκο Ανοιχτού Ψυχοθεραπευτικού Κέντρου, μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες και γονείς που γύρευαν βεβαίωση πως τα παιδιά τους είναι δυσλεξικά, ώστε να απαλλαγούν από τις εξετάσεις. Αυτά μας λένε οι ερευνητές, κατάπληκτοι απ’ τη μια μπρος στην «παράδοξη αύξηση» του αριθμού των προβληματικών μαθητών, με κάποια ίσως καχυποψία, από την άλλη, απέναντι στην ευκολία των γονιών, που έμοιαζε να θέλουν να εκμεταλλευτούν το ευεργέτημα του νόμου.

Έστω ότι μεγάλωσε περίεργα η ουρά έξω απ’ το ΑΨΚ, κι ας μοιάζει τώρα σ’ εμάς αυτό σαν μέτρηση της AGB.

Αλλά καταρχήν «αυξήθηκε πράγματι η δυσλεξία;» αναρωτιέται ο Παντελής Μπουκάλας (Καθημερινή 6.11.05) «ή απλώς άλλαξαν με τον καιρό οι αντιλήψεις και η στάση μας απέναντί της, η ιατρική στάση, η οικογενειακή, η εκπαιδευτική, η κοινωνική», κι αναγνωρίζουμε πλέον μια διαταραχή εκεί που έπεφτε άλλοτε η βίτσα στον ανεπίδεκτο τον «στούρνο», όπως πιστευόταν, μαθητή; «Μα με την ίδια λογική» σκοτώνει πάντα με το χιούμορ του ο Μπουκάλας «θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι αυξήθηκε η αριστεροχειρία λόγω του μονοτονικού, αφού σήμερα οι αριστερόχειρες δεν ντρέπονται, δεν κρύβονται, δεν τιμωρούνται για το “κουσούρι” τους…»

Θα συνεχίσω.