75. Και Φαραντούρη και Ημισκούμπρια ["μιλάμε αγγλικά"; γ΄]

Τα Νέα, 19 Ιανουαρίου 2002

Ώστε δεν μιλάμε αγγλικά, θα μπορούσε να είναι η απλουστευτική, σχηματική απάντηση στην εξίσου απλουστευτική, σχηματική επωδό ότι χάνουμε ή και χάσαμε τη γλώσσα μας και μιλάμε πλέον αγγλικά.

Πρώτη δόση στην πρόχειρη αυτή έρευνα ήταν οι κινηματογράφοι, τα κέντρα διασκέδασης και τα εστιατόρια, όπως καταγράφονται στο Αθηνόραμα, που μας έδειξαν, όπως έλεγα, πως όχι απλώς μιλάμε ελληνικά αλλά παραμιλάμε, με όλα αυτά τα χλαμυδάτα αρχαιόπληκτα ονόματα που κατακλύζουν τελευταία την αγορά.

διαβάστε τη συνέχεια...

Σήμερα θα σταθώ περισσότερο στη μουσική κουλτούρα των νέων, που αυτή ειδικά εγκαλείται συστηματικά για αγγλοφωνία, ενώ επιπλέον συνάπτεται με την επίσης συστηματική απαξίωση των νέων από τους μεγαλύτερούς τους. Σημείωνα, από την αρχή κιόλας αυτής της ενότητας, ότι εστιάζουμε την προσοχή μας στην εξ ορισμού αγγλόφωνη ροκ, ραπ κτλ., και δεν υπολογίζουμε ένα τεράστιο τμήμα της μουσικής κουλτούρας των νέων, που είναι βεβαίως ελληνόφωνο, άσχετα από την ποιότητά του.

Ίσως όμως το δεύτερο κλειδί να βρίσκεται εδώ ακριβώς, στην ποιότητα, στην αισθητική: δεν μας αρέσει η τάδε μουσική που ακούνε οι νέοι, δεν μας αρέσει το αγγλοαμερικάνικο ένδυμα της μουσικής, ο τρόπος της δηλαδή, ανεξάρτητα από τη γλώσσα της. Είπα για δεύτερο κλειδί· το πρώτο είναι αυτό που ανέφερα αμέσως πιο πριν: η πάγια απαξίωση των νέων, των εκάστοτε νέων από τους εκάστοτε μεγαλυτέρους.

Με ξεκάθαρους έτσι τους όρους της συζήτησης, ας αναλάβει όποιος θέλει να ταξινομήσει και να κρίνει από καθαρά αισθητική (και ιδεολογική λοιπόν) άποψη: το σκυλάδικο, το βαρύ λαϊκό, το λαϊκό, το ελαφρό λαϊκό, το έντεχνο λαϊκό και το έντεχνο ελαφρό, το ποπ, το έθνικ, το ροκ, το ηλεκτρονικό, και ό,τι άλλο. Εμείς εδώ θα σταθούμε, όσο γίνεται, στα όρια της σελίδας, των Μικρών Γλωσσικών, για να συζητήσουμε όχι με τον Χατζηφώτη, που ξινίζεται γιατί οι νέοι δεν χορεύουν κύκλιους χορούς, αλλά με φίλους δικούς μας, ακόμα και νεότερους, που ανησυχούν ότι η σημερινή μουσική κουλτούρα των νέων «μιλάει» αγγλικά.

Η μουσική κουλτούρα λοιπόν των νέων δεν μιλάει αγγλικά. Στις περισσότερες κατηγορίες από αυτές που αράδιασα πιο πάνω και σε άλλες τόσες η μουσική μιλάει κυρίως ελληνικά. Ελληνικά ακούει και εκστασιάζεται, λιποθυμάει και κόβει φλέβες η πιτσιρικαρία που ακούει Σάκη Ρουβά και χύνει «αίμα, δάκρυα κι ιδρώτα», ή «υποφέρει, υποφέρει, υποφέρει πολύ» με τη Δέσποινα Βανδή. Ελληνικά ακούει με τη Βίσση και με τον Καρβέλα. Με τον Λεμπέση και με τον Τσαλίκη. Με τη Γαρμπή και τη Θεοδωρίδου, τη Σαρρή και την Άντζυ Σαμίου. Με τον Πλούταρχο, τον Λιβιεράτο και τον Αντώνη Ρέμο, τον Σχοινά, τον Δάντη και τον Αλκαίο. Με τον Τριαντάφυλλο και τον Μαζωνάκη. Και με τον Νότη Σφακιανάκη –μ’ αυτόν ειδικά ακούει και θεωρίες για το θάνατο της γλώσσας, ολίγη από Γιανναρά και πρώην Μπαμπινιώτη. Τώρα μάλιστα, με τον Μαζωνάκη και τον Σφακιανάκη μάς πρόκοψες, σαν να ακούω. Η συζήτηση όμως περί αισθητικής, είπαμε, αλλού και με άλλους. Εμείς στο θέμα μας, στο αν είναι ελληνικά. Και συνεχίζω: Ελληνικά ακούει η νεολαία και με τον Χριστοδουλόπουλο, με τον Λε Πα και τον Βοσκόπουλο, με τη Δούκισσα, την Πόλυ Πάνου και με τη Λίτσα Διαμάντη: ελληνικά ακούει ή θα άκουγε, αν μπορούσε να πάει, στα διάφορα λαϊκά κέντρα ή στα σκυλάδικα: το ότι κατά κανόνα δεν βλέπουμε εκεί τους πιο νέους, για λόγους κυρίως οικονομικούς, δεν σημαίνει ότι ζούνε αποκομμένοι και από αυτό το μεγάλο τμήμα της μουσικής.

Όμως εμάς άλλα ποθεί η ψυχή μας; Πάμε στο πιο ελαφρό: Μακεδόνας και Αρβανιτάκη, Τσαλιγοπούλου, Ανδρεάτος και Μπάσης και Θαλασσινός. Και η Κατερίνα Κούκα. Ή είναι πιο λαϊκή αυτή; Πάντως σαν να συνήλθαμε. Και πάμε και πιο έντεχνο: Μάλαμας, Κότσιρας και Αλκίνοος Ιωαννίδης, Λουδοβίκος των Ανωγείων, Ορφέας Περίδης, Πορτοκάλογλου, και Πασπαλά και Μαχαιρίτσας, Υπόγεια Ρεύματα και Άνεμος, Θανάσης Παπακωνσταντίνου, και γεια σου ωραία της γενιάς μας Αφροδίτη Μάνου. Και η Σαβίνα Γιαννάτου, έθνικ τώρα, ή η Λένα Πλάτωνος. Και η Πρωτοψάλτη. Και η Αρλέτα, με την πολλοστή πια καριέρα της, πάντα και σε πιο νέους. Ή μήπως δεν συρρέουν νέοι στην Αλεξίου, ή στη Γαλάνη, την παντός καιρού; Ή με τι γεμίζει στάδια ο Μητροπάνος κι ο Νταλάρας;

Μ’ έπιασε άγχος, γέμισα τη σελίδα ονόματα, και πόσα θα ξεχνάω ακόμα –και πού είναι πια αυτά τα αγγλικά; Στην ξένη ροκ; Εμ τι να την κάνουμε τη ροκ δηλαδή; Αγγλικά θα μιλάει, φυσικά, όπως μιλάει λόγου χάρη ιταλικά και γερμανικά η όπερα, και ποτέ δεν φοβήθηκε κανείς πως θ’ αρχίσουμε να μιλάμε ιταλογερμανικά, ίσως γιατί δεν πολυτραγουδάμε άριες, το πολύ πολύ καμιά Κάρμεν κάτω απ’ το ντους. Πρέπει λοιπόν κι εδώ να ξεκαθαρίσουμε αν μας φταίει σήμερα η ροκ, έτσι γενικά –και πόσο αστείο θα ’ταν πια αυτό, πώς θα ακουγόταν από εμάς, την κατεξοχήν γενιά της ροκ, τη γενιά, λέει, των Μπητλς και δεν συμμαζεύεται, τους χίππηδες και τους μαλλιάδες.

Κι ωστόσο, συμβαίνει το άκρως εντυπωσιακό, να ανθεί ελληνικά το κατεξοχήν αγγλικό αυτό είδος· υπάρχει δηλαδή –γνωστόν τοις πάσι– και ροκ αμιγώς ελληνική, με στίχο ελληνικό, από τους παλαιότερους, από τον Παπακωνσταντίνου, τα Ξύλινα Σπαθιά και τις Τρύπες, ώς τα Διάφανα Κρίνα, που μελοποίησαν και τον φίλο μου τον Διονύση Καψάλη. Και πόσοι άλλοι: Πυξ Λαξ, Τα φώτα που σβήνουν, Κινούμενα Σχέδια, Έρεβος, Κίτρινα Ποδήλατα, Όναρ, Σύννεφα με Παντελόνια, Ονειροπαγίδα, Ενδελέχεια, και, μολονότι με ξένη ονομασία, Pax Romana και Domenica. Υπάρχουν και οι ηλεκτρονικοί Στέρεο Νόβα και ο Κωνσταντίνος Βήτα, ο Μιχάλης Δέλτα, οι Αλλού και ο Γιώργος Χριστιανάκης. Αλλά ακόμα και πανκ ελληνικό: οι Ex-Humans. Και χιπ χοπ ελληνικό:* Άκρα, Άγνωστοι Γνωστοί, Active Member, Sadahzinia, Terror X Crew, Το Παιδί Θαύμα, Βαβυλώνα, Ζωντανοί Νεκροί, ή τα Ημισκούμπρια που δαιμονίζουν την κυρία Λουκά, κ.ά.

Έχουμε όμως κι άλλα πολλά να πούμε: στο επόμενο.

* Σχεδόν πάντα πολιτικοποιημένο, κατά κανόνα στο χώρο της αριστεράς, με εξαίρεση τους Terror X Crew, που άρχισαν να προβάλλουν εθνικιστικές ανησυχίες: «προσπαθώ να μη χάσω την εθνική μου ταυτότητα μέσα σ’ αυτό το πλήθος…»