Mακάριος, μακαριότατος μέχρις αναισθησίας [β΄]
Τα Νέα, 27 Δεκεμβρίου 2003
O λόγος του Μακαριοτάτου προς τον Παττακό θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί εθνοπροδοτικός, καθώς απευθύνεται σε επίορκο αξιωματικό, καταδικασμένον αμετάκλητα από τη δικαιοσύνη της χώρας του.
το πλήρες κείμενο
«Χρόνια πολλά, χρόνια πολλά!» ήταν η στερεότυπη και χαμογελαστή απάντηση του Μακαριοτάτου στους δημοσιογράφους που τον ρωτούσαν αν είναι αυθεντική η επιστολή του στον Παττακό. Και με αυτή την τακτική, με το να μην απαντήσει δηλαδή τίποτα, απέτρεψε την ευρύτερη δημοσιότητα γύρω από το σκάνδαλο.
Όντως, σκανδαλωδώς λειψή ήταν η δημοσιότητα γύρω από το σκάνδαλο και σκανδαλωδώς πενιχρός ο σχολιασμός του, καθώς βοήθησε και η σύλληψη του Σαντάμ, που εύλογα κυριάρχησε στις ειδήσεις των ημερών.
Υπενθυμίζω το σκάνδαλο: στις 31 Μαΐου 2001 ο αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος έστειλε στον αρχιπραξικοπηματία Παττακό ευχαριστήρια και υμνητική επιστολή, που δημοσιεύτηκε τώρα στα Πολιτικά Θέματα, στο τεύχος της 12/12, με τη φωτογραφία μάλιστα του επιστολόχαρτου, στο οποίο εικονίζεται και η μορφή του Μακαριοτάτου! Η καθαρά προσωπικού μου ενδιαφέροντος σύμπτωση να αναδημοσιεύονται στις 13/12 αποσπάσματα της επιστολής μαζί με επιφυλλίδα μου για το πρόσωπο του Μακαριοτάτου και της Εκκλησίας με βοηθάει να επανέλθω –ή να συνεχίσω. Αναδημοσιεύω λοιπόν ολόκληρη την επιστολή, για να κρατούμε κι εμείς «άσβεστη την ιστορική μνήμη», κατά το παράδειγμα του Μακαριοτάτου, όπως μας το ερμήνευσε πρόσφατα ο εκπρόσωπός του, με αφορμή τις δηλώσεις περί «βαρβάρων» Τούρκων. Ιδού η επιστολή:
«Στρατηγέ,
»Με ιδιαίτερη χαρά έλαβα το πόνημα με τον τίτλο Οδοιπορικόν ενός στρατιώτου 90 ετών, το οποίον είχατε την ευγενή καλωσύνην να μου αποστείλετε και σας ευχαριστώ πολύ.
»Το αποσταλέν βιβλίον σας, στις σελίδες του οποίου εκθέτετε τις σκέψεις, τις επισημάνσεις, τις τοποθετήσεις σας σχετικά με περιστατικά, επεισόδια και γεγονότα από την μακρόχρονη διαδρομή και πορεία της ζωής σας, εντυπωσιάζει τον αναγνώστην με την απλότητα και την γλαφυρότητα του λόγου, το ανυπόκριτο πατριωτικό φρόνημα και την πηγαία ειλικρίνεια, τη συγκινητική εξιστόρηση και τη διάθεση αυτοκριτικής και αυτοσαρκασμού.
»Όπως προκύπτει από τα γραφόμενά σας και την αυτοβιογραφούμενη σταδιοδρομία σας, υπήρξατε εκφραστής ξεχωριστών προσόντων και αρετών και γράψατε ιστορία, την οποίαν ο ιστορικός του μέλλοντος καλείται να εκτιμήσει και να προσδιορίσει.
»Εύχομαι ο Δομήτωρ κύριος ημών Ιησούς Χριστός, ο δίκαιος Κριτής πάντων, να σας χαρίζει πλούσια την Χάριν και την ευλογίαν Του.
»Μετ’ ευχών διαπύρων
»Ο Αθηνών Χριστόδουλος».
Ποιο το σκάνδαλο όμως; Ο γλοιωδώς φιλοχουντικός λόγος του Μακαριοτάτου, λόγος ακριβέστερα εθνοπροδοτικός, καθώς απευθύνεται σε επίορκο αξιωματικό, καταδικασμένον τελεσίδικα από τη δικαιοσύνη της χώρας του; Γιατί; Δεν είναι τάχα γνωστή η διακριτική έστω συμμετοχή του Μακαριοτάτου στα πράγματα της επίσημης χουντικής Εκκλησίας επί Ιερωνύμου (κι ας ψεύδεται θρασύτατα εκ των υστέρων πως την περίοδο εκείνη μελετούσε και δεν ήξερε τι γινόταν στον τόπο αυτό –κάτι που από μιαν άποψη είναι ακόμα χειρότερο για δημόσιο άνδρα, για εκκλησιαστικό ηγέτη, πόσο μάλλον «ηγέτη του λαού», όπως ψευδεπίγραφα αυτοτιτλοφορείται); Δεν είναι γνωστή η αλληλογραφία του με τον απροκάλυπτα φιλοχουντικό Στόχο, ο οποίος γι’ αυτό και του ανταποδίδει, με τους χαρακτηρισμούς «ελληνόψυχος» και «αρχιεπίσκοπος-κεραυνός»; Και δεν είναι όλα αυτά –δηλαδή η ακροδεξιά ιδεολογία του– σύμφυτα με τις ακόμα γνωστότερες εθνικιστικές και ρατσιστικές θέσεις του, που από αυτές πια έχουμε υποστεί όντως υπερσιτισμό όλα τα χρόνια της αρχιεπισκοπίας του;
Όχι, το σκάνδαλο δεν είναι εντέλει η φιλοχουντική ιδεολογία και πολιτεία του Μακαριοτάτου. Το σκάνδαλο είναι ότι αυτά που τα είπα μόλις πριν γνωστά δεν είναι ευρύτερα γνωστά, συνήθως παρουσιάζονται στις «παραμέσα» σελίδες του Τύπου. Στα μεγάλα σαλόνια και στις βιτρίνες της επικαιρότητας η κριτική στον Μακαριότατο παραμένει εγκλωβισμένη, αναπόφευκτα ώς ένα βαθμό, στα όρια της ειδησεογραφίας και κατά κανόνα εξαντλείται στο πλαίσιο μιας στενότερα κομματικής-πολιτικής αντιπαράθεσης. Συχνά περιορίζεται σε μια ανεκδοτολογική προσέγγιση της πληθωρικής σε γραφικότητα παρουσίας του Μακαριοτάτου και σπάνια κεφαλαιοποιείται, σπάνια οδηγείται στη βάση της απολύτως συγκεκριμένης και συγκροτημένης ιδεολογίας του. Και ακόμα σπανιότερα συνδέει τον ίδιο τον Μακαριότατο και την ιδεολογία του με την Εκκλησία της οποίας προΐσταται, την Εκκλησία με την επίσης συγκεκριμένη ιδεολογία και πρακτική. Εστιάζει δηλαδή στο πρόσωπο του Προκαθημένου και δεν βλέπει ότι δεν πρόκειται για θέσεις και απόψεις προσωπικές, παρά για το πρόσωπο –όπως σημείωνα την προηγούμενη φορά– της Εκκλησίας, αυτής που ταυτίστηκε με κάθε τυραννικό καθεστώς, από την Τουρκοκρατία ώς την πιο πρόσφατη δικτατορία. Οπότε, δεν φτάνουμε καν στο πιο στοιχειώδες, στο χωρισμό Εκκλησίας-κράτους, που θα απέβαινε σωτήριος και για την ίδια την Εκκλησία από πνευματική άποψη, εάν την ενδιαφέρει ακόμα η άποψη αυτή.
Το σκάνδαλο είμαστε λοιπόν εμείς, προοδευτικοί, κεντρώοι, αριστεροί, κομμουνιστές (έως και βουλευτές του κομμουνιστικού κόμματος!), που, ακόμα και μ’ αυτήν τη χωλή και προσωποποιημένη κριτική τοποθέτηση, δεχόμαστε ομοτράπεζο, τι λέω, ανώτατο ρυθμιστή της ζωής μας τον γι’ αυτό ακριβώς μακάριο Μακαριότατό μας.
Ώστε όλοι ένα είμαστε, εντέλει;
Και ιδού, τρεις μόλις μέρες από τη γνωστοποίηση της προς Παττακόν επιστολής, όχι δηλαδή με τα περσινά, τάχα, ξινά σταφύλια τής επί χούντας πολιτείας του αλλά με την πιο κραυγαλέα, μόλις προπέρσινη χειρονομία του, ο Μακαριότατος καταφτάνει στην παρουσίαση του βιβλίου με τη ζωή του Μίκη Θεοδωράκη και χαριεντίζεται με τους ομιλητές. Κανένα κεραμίδι δεν έπεσε, καμία φωνή δεν ακούστηκε. Και καλά, οι υπάλληλοι της πολιτικής, τώρα μάλιστα που κυνηγούν την ψήφο του φονταμενταλίζοντος λαού. Αλλά από τον μεγάλο τροφό των ονείρων μας, τον χορτασμένο από τόση δόξα πια, θα περιμέναμε μια λέξη, τόση δα, με την ωραία του τόσες φορές αποκοτιά, ας ήταν και σε χιουμοριστικό επίπεδο.
Μπα, δε βαριέσαι. Το σκάνδαλο βρισκόταν ήδη εκεί, έτοιμο να αγκαλιάσει και τη συνέχεια, τις συνέπειές του: αναφέρομαι άλλη μια φορά, τέλος και τούτης της χρονιάς, και έτσι όπως συνηθίζεται ένας απολογισμός, μια αναδρομή στα προσωπικά μας έστω πεπραγμένα, στα γραψίματά μας, αναφέρομαι λοιπόν στον ιδεολογικό χυλό που, όπως ξανάγραφα, προτείνεται σαν γιατρικό για τη μισαλλοδοξία, και εννοώ την απονευρωμένη και γι’ αυτό παραχαραγμένη Ιστορία, εννοώ την
ανιστόρητη πολιτική «των ίσων αποστάσεων» που φέρει την παραπλανητική ονομασία «εθνική ενότητα και συμφιλίωση». Σ’ εκείνη λοιπόν την πανηγυρική εκδήλωση τον αριστερό Μίκη τον τίμησε και ο σημερινός ηγέτης της παράταξης της Δεξιάς, κάνοντας «υπέρβαση» κι αυτός, αλλά με τους μισούς χουνταίους στο κόμμα και στα ψηφοδέλτιά του –και χωρίς να ’χει ποτέ ξεκαθαρίσει τη θέση του απέναντι στους άλλους μισούς.
Γιατί να μη χωρέσει λοιπόν στη μεγάλη μας πια οικογένεια και ο Μακαριότατος; Μακάριος, όπως είπα, μέχρις αναισθησίας. Ή μάλλον να το διορθώσω: μέχρις αναισχυντίας.
O λόγος του Μακαριοτάτου προς τον Παττακό θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί εθνοπροδοτικός, καθώς απευθύνεται σε επίορκο αξιωματικό, καταδικασμένον αμετάκλητα από τη δικαιοσύνη της χώρας του.
το πλήρες κείμενο
«Χρόνια πολλά, χρόνια πολλά!» ήταν η στερεότυπη και χαμογελαστή απάντηση του Μακαριοτάτου στους δημοσιογράφους που τον ρωτούσαν αν είναι αυθεντική η επιστολή του στον Παττακό. Και με αυτή την τακτική, με το να μην απαντήσει δηλαδή τίποτα, απέτρεψε την ευρύτερη δημοσιότητα γύρω από το σκάνδαλο.
Όντως, σκανδαλωδώς λειψή ήταν η δημοσιότητα γύρω από το σκάνδαλο και σκανδαλωδώς πενιχρός ο σχολιασμός του, καθώς βοήθησε και η σύλληψη του Σαντάμ, που εύλογα κυριάρχησε στις ειδήσεις των ημερών.
Υπενθυμίζω το σκάνδαλο: στις 31 Μαΐου 2001 ο αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος έστειλε στον αρχιπραξικοπηματία Παττακό ευχαριστήρια και υμνητική επιστολή, που δημοσιεύτηκε τώρα στα Πολιτικά Θέματα, στο τεύχος της 12/12, με τη φωτογραφία μάλιστα του επιστολόχαρτου, στο οποίο εικονίζεται και η μορφή του Μακαριοτάτου! Η καθαρά προσωπικού μου ενδιαφέροντος σύμπτωση να αναδημοσιεύονται στις 13/12 αποσπάσματα της επιστολής μαζί με επιφυλλίδα μου για το πρόσωπο του Μακαριοτάτου και της Εκκλησίας με βοηθάει να επανέλθω –ή να συνεχίσω. Αναδημοσιεύω λοιπόν ολόκληρη την επιστολή, για να κρατούμε κι εμείς «άσβεστη την ιστορική μνήμη», κατά το παράδειγμα του Μακαριοτάτου, όπως μας το ερμήνευσε πρόσφατα ο εκπρόσωπός του, με αφορμή τις δηλώσεις περί «βαρβάρων» Τούρκων. Ιδού η επιστολή:
«Στρατηγέ,
»Με ιδιαίτερη χαρά έλαβα το πόνημα με τον τίτλο Οδοιπορικόν ενός στρατιώτου 90 ετών, το οποίον είχατε την ευγενή καλωσύνην να μου αποστείλετε και σας ευχαριστώ πολύ.
»Το αποσταλέν βιβλίον σας, στις σελίδες του οποίου εκθέτετε τις σκέψεις, τις επισημάνσεις, τις τοποθετήσεις σας σχετικά με περιστατικά, επεισόδια και γεγονότα από την μακρόχρονη διαδρομή και πορεία της ζωής σας, εντυπωσιάζει τον αναγνώστην με την απλότητα και την γλαφυρότητα του λόγου, το ανυπόκριτο πατριωτικό φρόνημα και την πηγαία ειλικρίνεια, τη συγκινητική εξιστόρηση και τη διάθεση αυτοκριτικής και αυτοσαρκασμού.
»Όπως προκύπτει από τα γραφόμενά σας και την αυτοβιογραφούμενη σταδιοδρομία σας, υπήρξατε εκφραστής ξεχωριστών προσόντων και αρετών και γράψατε ιστορία, την οποίαν ο ιστορικός του μέλλοντος καλείται να εκτιμήσει και να προσδιορίσει.
»Εύχομαι ο Δομήτωρ κύριος ημών Ιησούς Χριστός, ο δίκαιος Κριτής πάντων, να σας χαρίζει πλούσια την Χάριν και την ευλογίαν Του.
»Μετ’ ευχών διαπύρων
»Ο Αθηνών Χριστόδουλος».
Ποιο το σκάνδαλο όμως; Ο γλοιωδώς φιλοχουντικός λόγος του Μακαριοτάτου, λόγος ακριβέστερα εθνοπροδοτικός, καθώς απευθύνεται σε επίορκο αξιωματικό, καταδικασμένον τελεσίδικα από τη δικαιοσύνη της χώρας του; Γιατί; Δεν είναι τάχα γνωστή η διακριτική έστω συμμετοχή του Μακαριοτάτου στα πράγματα της επίσημης χουντικής Εκκλησίας επί Ιερωνύμου (κι ας ψεύδεται θρασύτατα εκ των υστέρων πως την περίοδο εκείνη μελετούσε και δεν ήξερε τι γινόταν στον τόπο αυτό –κάτι που από μιαν άποψη είναι ακόμα χειρότερο για δημόσιο άνδρα, για εκκλησιαστικό ηγέτη, πόσο μάλλον «ηγέτη του λαού», όπως ψευδεπίγραφα αυτοτιτλοφορείται); Δεν είναι γνωστή η αλληλογραφία του με τον απροκάλυπτα φιλοχουντικό Στόχο, ο οποίος γι’ αυτό και του ανταποδίδει, με τους χαρακτηρισμούς «ελληνόψυχος» και «αρχιεπίσκοπος-κεραυνός»; Και δεν είναι όλα αυτά –δηλαδή η ακροδεξιά ιδεολογία του– σύμφυτα με τις ακόμα γνωστότερες εθνικιστικές και ρατσιστικές θέσεις του, που από αυτές πια έχουμε υποστεί όντως υπερσιτισμό όλα τα χρόνια της αρχιεπισκοπίας του;
Όχι, το σκάνδαλο δεν είναι εντέλει η φιλοχουντική ιδεολογία και πολιτεία του Μακαριοτάτου. Το σκάνδαλο είναι ότι αυτά που τα είπα μόλις πριν γνωστά δεν είναι ευρύτερα γνωστά, συνήθως παρουσιάζονται στις «παραμέσα» σελίδες του Τύπου. Στα μεγάλα σαλόνια και στις βιτρίνες της επικαιρότητας η κριτική στον Μακαριότατο παραμένει εγκλωβισμένη, αναπόφευκτα ώς ένα βαθμό, στα όρια της ειδησεογραφίας και κατά κανόνα εξαντλείται στο πλαίσιο μιας στενότερα κομματικής-πολιτικής αντιπαράθεσης. Συχνά περιορίζεται σε μια ανεκδοτολογική προσέγγιση της πληθωρικής σε γραφικότητα παρουσίας του Μακαριοτάτου και σπάνια κεφαλαιοποιείται, σπάνια οδηγείται στη βάση της απολύτως συγκεκριμένης και συγκροτημένης ιδεολογίας του. Και ακόμα σπανιότερα συνδέει τον ίδιο τον Μακαριότατο και την ιδεολογία του με την Εκκλησία της οποίας προΐσταται, την Εκκλησία με την επίσης συγκεκριμένη ιδεολογία και πρακτική. Εστιάζει δηλαδή στο πρόσωπο του Προκαθημένου και δεν βλέπει ότι δεν πρόκειται για θέσεις και απόψεις προσωπικές, παρά για το πρόσωπο –όπως σημείωνα την προηγούμενη φορά– της Εκκλησίας, αυτής που ταυτίστηκε με κάθε τυραννικό καθεστώς, από την Τουρκοκρατία ώς την πιο πρόσφατη δικτατορία. Οπότε, δεν φτάνουμε καν στο πιο στοιχειώδες, στο χωρισμό Εκκλησίας-κράτους, που θα απέβαινε σωτήριος και για την ίδια την Εκκλησία από πνευματική άποψη, εάν την ενδιαφέρει ακόμα η άποψη αυτή.
Το σκάνδαλο είμαστε λοιπόν εμείς, προοδευτικοί, κεντρώοι, αριστεροί, κομμουνιστές (έως και βουλευτές του κομμουνιστικού κόμματος!), που, ακόμα και μ’ αυτήν τη χωλή και προσωποποιημένη κριτική τοποθέτηση, δεχόμαστε ομοτράπεζο, τι λέω, ανώτατο ρυθμιστή της ζωής μας τον γι’ αυτό ακριβώς μακάριο Μακαριότατό μας.
Ώστε όλοι ένα είμαστε, εντέλει;
Και ιδού, τρεις μόλις μέρες από τη γνωστοποίηση της προς Παττακόν επιστολής, όχι δηλαδή με τα περσινά, τάχα, ξινά σταφύλια τής επί χούντας πολιτείας του αλλά με την πιο κραυγαλέα, μόλις προπέρσινη χειρονομία του, ο Μακαριότατος καταφτάνει στην παρουσίαση του βιβλίου με τη ζωή του Μίκη Θεοδωράκη και χαριεντίζεται με τους ομιλητές. Κανένα κεραμίδι δεν έπεσε, καμία φωνή δεν ακούστηκε. Και καλά, οι υπάλληλοι της πολιτικής, τώρα μάλιστα που κυνηγούν την ψήφο του φονταμενταλίζοντος λαού. Αλλά από τον μεγάλο τροφό των ονείρων μας, τον χορτασμένο από τόση δόξα πια, θα περιμέναμε μια λέξη, τόση δα, με την ωραία του τόσες φορές αποκοτιά, ας ήταν και σε χιουμοριστικό επίπεδο.
Μπα, δε βαριέσαι. Το σκάνδαλο βρισκόταν ήδη εκεί, έτοιμο να αγκαλιάσει και τη συνέχεια, τις συνέπειές του: αναφέρομαι άλλη μια φορά, τέλος και τούτης της χρονιάς, και έτσι όπως συνηθίζεται ένας απολογισμός, μια αναδρομή στα προσωπικά μας έστω πεπραγμένα, στα γραψίματά μας, αναφέρομαι λοιπόν στον ιδεολογικό χυλό που, όπως ξανάγραφα, προτείνεται σαν γιατρικό για τη μισαλλοδοξία, και εννοώ την απονευρωμένη και γι’ αυτό παραχαραγμένη Ιστορία, εννοώ την
ανιστόρητη πολιτική «των ίσων αποστάσεων» που φέρει την παραπλανητική ονομασία «εθνική ενότητα και συμφιλίωση». Σ’ εκείνη λοιπόν την πανηγυρική εκδήλωση τον αριστερό Μίκη τον τίμησε και ο σημερινός ηγέτης της παράταξης της Δεξιάς, κάνοντας «υπέρβαση» κι αυτός, αλλά με τους μισούς χουνταίους στο κόμμα και στα ψηφοδέλτιά του –και χωρίς να ’χει ποτέ ξεκαθαρίσει τη θέση του απέναντι στους άλλους μισούς.
Γιατί να μη χωρέσει λοιπόν στη μεγάλη μας πια οικογένεια και ο Μακαριότατος; Μακάριος, όπως είπα, μέχρις αναισθησίας. Ή μάλλον να το διορθώσω: μέχρις αναισχυντίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου