Καλύτερα πρεσβυωπία παρά μυωπία

Η Σεσίλ Ιγγλέση-Μαργέλλου, που μετέφρασε το απαιτητικότατο Ταξίδι στη άκρη της νύχτας του Σελίν, «είχε την ευαισθησία και το ταλέντο να αποδώσει στα ελληνικά όλη τη μουσική γκάμα του πρωτοτύπου. Όχι μόνο να βρει τα αντίστοιχα γλωσσικά επίπεδα –δόξα τω Θεώ, τα ελληνικά τα διαθέτουν αν δεν πάσχεις από δημοτικιστική πρεσβυωπία– αλλά και…» έγραψε ο Τάκης Θεοδωρόπουλος στα Νέα 24.11.07 (η υπογράμμιση δική μου).

διαβάστε τη συνέχεια...

Δεν την είδα τη μετάφραση, προφανώς δεν είναι αυτό το θέμα μου, ελπίζω πάντως να είναι καμωμένη με την πλουσιότατη γνώση και την οξυδέρκεια που έχει επιδείξει η μεταφράστρια σε κριτικές άλλων μεταφράσεων.

Στέκομαι μόνο στον εν παρόδω αφορισμό περί «δημοτικιστικής πρεσβυωπίας».

Όπου πρεσβυωπία, ως γνωστόν, είναι όταν δεν βλέπεις καλά μπροστά σου αλλά βλέπεις περίφημα μακριά, στον ορίζοντα. Το αντίθετο δηλαδή της μυωπίας, όπου βλέπεις μια χαρά τα κοντινά σου αλλά θολώνουν ή και γίνονται αδιόρατα τα μακρινά.

Ε, αν σώνει και καλά πρέπει να πάσχει κάποιος από κάτι, η πρεσβυωπία, όσον αφορά τη γλώσσα, μπορεί να αποβεί σωτήρια. Να σε γλιτώσει από την κοντόθωρη ματιά, που ολοφύρεται, αχ το «ντιμπέιτ» και η εισβολή των ξένων λέξεων, άχου η άγνοια της «ευδοκίμησης» και της «αρωγής», και σε εμποδίζει έτσι να δεις τη γλώσσα και την εξέλιξή της μακροπρόθεσμα και σφαιρικά, σε όλο της το εύρος. Μπορεί δηλαδή με την πρεσβυωπία να αποφύγεις τον κίνδυνο να στραβωθείς, κατά το κοινότοπον, από τα δέντρα, που δε σ’ αφήνουνε να δεις το δάσος. Και μπροστά, αλλά και πίσω, βαθιά στην ιστορία της γλώσσας, αυτήν που θα σου επιτρέψει δηλαδή να δεις και πιο μπροστά απ’ τη μύτη σου.

Που, στο χειμώνα μάλιστα της σκέψης, μύξα, με το συμπάθιο, μπορεί να στάζει, κι έτσι να σου λερώνει ακόμα κι ό,τι υποτίθεται ότι μπορείς να δεις ξεκάθαρα, ο μύωψ.


ΥΓ 1. Έχει ευδόκιμη θητεία στα «εν παρόδω» ο Τ.Θ., γνωστός για τις αρχαιόπληκτες απόψεις του, και πιστός στον κανόνα όσων αγωνίζονται αυτόν τον αγώνα τον καλό, πάντα με τσόντες και σποντούλες, με μικρές ή μεγάλες λαθροχειρίες. Όχι πολύ παλιά, μεταφέροντας τις εντυπώσεις του από συζητήσεις με μαθητές, στα σχολεία όπου τον καλούσαν να μιλήσει για το μυθιστόρημά του γύρω από τον Ξενοφώντα, κατέγραψε μια εύστοχη ερώτηση κάποιου μαθητή, για την αθηναϊκή δημοκρατία ενδεχομένως –δε θυμάμαι και ούτε και έχει σημασία. Και σημείωσε «εν παρόδω» ο Τ.Θ. πως δε θα του κάναν τέτοιες σοβαρές ερωτήσεις τα παιδιά, αν δεν διδάσκονταν αρχαία. Η λαθροχειρία εδώ, μεγάλη: συγχέεται η αρχαιογλωσσία με την αρχαιομάθεια, που αυτήν δεν την αρνήθηκε ποτέ κανένας από όσους αντιτίθενται στην υποχρεωτική διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στο γυμνάσιο. Ίσα ίσα, μακάρι οι άγονες και τελικά επιζήμιες ώρες αυτής της διδασκαλίας να παραχωρούνταν σε ουσιαστική αρχαιομάθεια.