στις επάλξεις [5], το σάκχαρο, οι πυρκαΪές, και άλλη μία απ' τα ίδια

Καιρό είχε να πέσει τόση γκρίνια μαζεμένη, και πάλι μικρή μόνο δόση από τη στοίβα τα χαρτάκια και τα παραχαρτάκια:

1. Αφορμή, πρωινό ξύπνημα με το ΒΗΜagazino (κι αν δε με τρελαίνει αυτός ο τίτλος, που ξέρετε, ξεκίνησε ΒΗΜΑgazino, και πρόσφατα, με τη γενικότερη ανανέωση του περιοδικού έγινε ΒΗΜagazino, μας το επισήμαναν κιόλα, μπας και δεν την προσέξουμε τη βαθυνούστατη αλλαγή· προτείνω, απροπό, για την επόμενη ανακαίνιση: ΒηΜagazino, να ταιριάζει και με την ορθογραφική άποψη της εφημερίδας που γράφει «ΠαΣοΚ», όχι όμως και «ΛαΟΣ» και «ΥΠεΧωΔΕ», όπως σημείωνα πρόσφατα)·

διαβάστε τη συνέχεια...

πρωινό ξύπνημα λοιπόν με το οπωσδήποτε ενδιαφέρον περιοδικό, ώσπου έφτασα στις τελευταίες σελίδες, στήλη ΥΓΕΙΑ, δεν είμαι –ακόμα– υποχόνδριος να διαβάζω ιατρικά θέματα στις εφημερίδες, προτού γυρίσω όμως σελίδα έπεσε το μάτι μου στον τίτλο: «Γιατί πρέπει να μετράω το σάκχαρο»: ώστε το σάκχαρο λοιπόν; Γιά να δούμε, μήπως στον τίτλο μόνο; Μπα, σ’ ολόκληρο το άρθρο. Που αρχίζει μάλιστα με τα εξής σε εισαγωγικά: «“Αυτά κάνεις και θα του ανέβει πάλι το σάκχαρο του πατέρα σου” ήταν η μόνιμη φράση που συνόδευε τα εφηβικά σας χρόνια».

Ουδέν ψευδέστερον. Ακόμα κι αν η μητέρα ήταν γιατρός, και μάλιστα… στρατιωτικός γιατρός επί χούντας, «σάκχαρο» δε θα το έλεγε το ζάχαρο, σίγουρα δεν το είπε!

Το ’χα προσέξει τελευταία, «σάκχαρο» από δω, «σάκχαρο» από κει, είπα ωχ αμάν, αλλά δεν το αποδελτίωσα· τώρα όμως, σελίδα ολόκληρη, είπα να συνεχίσω έτσι ανάποδα την Κυριακή μου, έτσι στο ίδιο βιολί, υπάρχουν-δεν υπάρχουν αρχαϊστικές τάσεις, είναι απλώς η ανάγκη για μια νέα, επίσημη γλώσσα, η αυξανόμενη νοσταλγία για την καθαρεύουσα όσο απομακρυνόμαστε από αυτήν και το μαστίγιό της, το οποίο, σημειωτέον, δεν το γνώρισαν οι νεότεροι και χάφτουν ότι καθαρεύουσα ήταν μονάχα ο υψηλής πνοής Βιζυηνός και ο Ροΐδης, είναι αλλού η ειρωνική χρήση της καθαρεύουσας κτλ. κτλ.

Δευτερεύουσες σκέψεις παρατηρήσεις: το άρθρο υπογράφεται από συντάκτρια που την είχα αποδελτιώσει πρόσφατα, κι είπα πως θα ’χει φαίνεται και γλωσσικές ανησυχίες, στη στήλη «Μ’ αρέσει – Δε μ’ αρέσει», 1.7.07, όπου δεν της άρεσαν «τα βαρβαρικά σύ-d-αγμα, πα-d-ού, Αμύ-d-αιο, που εξακολουθούν να εκφέρουν οι αγράμματοι», αλλά το αποδελτίωσα απλώς για προσωπική χρήση: η παρατήρηση αυτή είναι κοινή, κοινότατη, και καταρχήν σωστή· λέω καταρχήν, γιατί υπάρχουν και ιδιώματα όπου έτσι, με d, και αντίστοιχα με b: α-b-έλι δηλαδή κτλ., προφέρονται αυτά –και ούτε βάρβαροι ούτε αγράμματοι είναι όσοι μιλούν κάποιο τοπικό ιδίωμα, διάλεκτο κτλ. Αυτά όμως είναι λεπτές παρατηρήσεις, γι’ αυτό και δε θα έδινα ποτέ έμφαση σε τέτοιο σχόλιο. Απλώς κάνω τη σύνδεση τώρα.

Μπορεί όμως και να είναι χειρότερα τα πράγματα: οι διορθωτές, όπως έχω κατά κόρον γράψει, αυτοί που όντως μπορούν να «συστήσουν» τάσεις, ή μεμονωμένα κάποιος εγκέφαλος-σύμβουλος σε μια εφημερίδα. Κι αυτή είναι τώρα η περίπτωσή μας, όπως έμαθα απ’ το δικό μου… ρεπορτάζ. Το Βήμα δηλαδή διαθέτει σύμβουλο, κάποιον παλιό του συνεργάτη δηλαδή, που βγάζει κάθε τόσο ένα φετφά. Νά πώς ξεκίνησα το ρεπορτάζ μου:

2. Στο κυριακάτικο Βήμα της 15/7 ο Γιάννης Μαρίνος στην επιφυλλίδα του όλο για «πυρκαϊές» και κόντρα «πυρκαϊές» έγραφε. Μαρίνος είπα, λογικόν. Επειδή και στο επόμενο κυριακάτικο της 22/7, σε σχολιογραφική τώρα στήλη, πάλι για «αντίκτυπο των πυρκαϊών» διάβασα, αναρωτήθηκα μήπως είναι κάποια επίσημη γραμμή. Γύρισα δυο σελίδες ακόμα, «πυρκαϊές» είδα και στον υπεράνω υποψίας Διόδωρο, και βεβαιώθηκα πως έτσι θα ’ναι. Πήγα και στα σχετικά ολοσέλιδα ρεπορτάζ, εποχή πυρκαΓιών βλέπεις, κι εκεί παντού «-ϊές»: δεν είχα πια την παραμικρή αμφιβολία. Ε, έτσι ρώτησα και έμαθα. Σύμβουλος, όπως μου είπαν, ο εκλεκτός παλιός μεταφραστής και δημοσιογράφος Λεωνίδας Ζενάκος.

Τι να πω… Λυπηρό, από τη μια, αν ο Λεωνίδας Ζενάκος μάς βγήκε όψιμος λογιότατος· από την άλλη όμως είναι εξωφρενικό που η εξουσία ενός ανθρώπου εδώ, περισσότερων αλλού –μιλάω πάντοτε για τους διαμεσολαβητές διορθωτές, περισσότερο κι από τους δημοσιογράφους– μπορεί να επιβάλει τύπους άλλοτε προ πολλού νεκρούς, άλλοτε κραυγαλέα λάθος κτλ., χωρίς ν’ ανοίγουν όλοι αυτοί ένα λεξικό, έστω του Μπαμπινιώτη τους –βαρέθηκα να το λέω.

Το ακόμα χειρότερο είναι ότι στο φύλλο της 29/7 σχολιάζεται ότι το ΠΑΣΟΚ (φυσικά και το γράφει «ΠαΣοΚ»: η άλλη απρέπεια, ξαναματαλέω, να γράφεις το όνομα του αλλουνού κατά τα κέφια τα δικά σου) συνέστησε αυγουστιάτικα δύο επιτροπές για τις πυρκαγιές: «Η πρώτη με τίτλο “Επιτροπή Κινητοποιήσεων κατά των ΠυρκαΪών” [...] και η δεύτερη με τίτλο “Επιτροπή Κινητοποιήσεων Εθελοντών και Διαδικτύου για την πρόληψη των ΠυρκαΪών”…»

Γελοίο από τη μια, απρεπέστατο από την άλλη να κόβεις και να ράβεις στα μέτρα σου τα ονόματα των άλλων (ΠαΣοΚ και οι ονομασίες τώρα των Επιτροπών του)· βλ. και παρακάτω, στο 4), τα λόγια των άλλων (βλ. 6) -αλλά εδώ θα μου πεις, όπως έχουμε χιλιοματαπεί, διορθώνουμε Εγγονόπουλο και Καβάφη… ή και λαϊκές, παροιμιακές εκφράσεις· νά ένα καινούριο:

3. Στου κωφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα (On off της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας 1.7.07)

4. Κατά τα άλλα, τα γνωστά-πασίγνωστά μας: θα είδατε πως η υπουργός Παιδείας έλυσε το πρόβλημα με το περιλάλητο βιβλίο της Ιστορίας μίλησε μοιράζοντας συμπληρωματικά τα Ματωμένα Χώματα της «ΔιδΟΥΣ Σωτηρίου». Σου λέει, εδώ πια λέμε της «Γωγούς» Μαστροκώστα, δε θα πούμε «Διδούς» για κοτζάμ συγγραφέα; Ψιλά γράμματα τώρα αν η συγγραφέας αυτή, δημοτικίστρια και αριστερή, ετελεύτησε της μέρες της σαν Διδώ – της Διδώς, όπως π.χ. η αξέχαστη κωμικός Σαπφώ – της Σαπφώς Νοταρά. Δηλαδή, για χιλιοστή φορά το λέω, αν είναι δικαίωμα του καθενός να λογιοτατίζει και να γράφει, όπως στο χτεσινό ntv, το ένθετο των Νέων, «της Μυρτούς Κοντοβά», δεν μπορεί να μεταποιεί ανάλογα και ονόματα άλλων, παλαιότερων μάλιστα (αυτό κι αν είν’ το φαιδρό, αφού η γενική σε –ώς επικρατούσε ήδη σε εποχή υπερκαθαρεύουσας!). Άντε να κάνουμε και τον Κωστή Παλαμά, εθνικός ποιητής γαρ, Κωνσταντίνο: άκου «Κωστής», ντροπής –μαλλιαρά– πράματα!

5. Κι άλλα από τα γνωστά μας, που εγώ επιμένω πως αυξάνονται και πληθύνονται, το εύμορφον ρήμα εξέρχομαι:

– πρώτος εξήλθε από τα αποδυτήρια ο Δέλλας (Νέα 5.7.07), και
– ο Σαρκοζί εξήλθε από το προεδρικό μέγαρο με αθλητική περιβολή (πάλι Νέα 5.7.07, δηλ. δύο «εξήλθε» στο ίδιο φύλλο, σ’ ένα τελείως πρόχειρο ξεφύλλισμα)
– θα εξέλθει από το νοσοκομείο· αλλά και: θα εξέλθει του νοσοκομείου (μέσα στο ίδιο άρθρο, Βήμα 22.7.07, όπου, παρεμπιπτόντως και: «εις εκ των θεραπόντων ιατρών»)
– ο Γούντι Άλλεν εξήλθε του αυτοκινήτου που τον μετέφερε… (Βημαγκαζίνο 22.7.07, κι εδώ δικαίως θα μου πείτε ότι κι εγώ γράφω το όνομα του άλλου, του περιοδικού εν προκειμένω, κατά τα γούστα μου!)
– ένας ακοντιστής λάθεψε [...], με αποτέλεσμα το ακόντιο [...] να εξέλθει της καθορισμένης περιοχής (Κ. Παπαγιώργης, Αθηνόραμα 19-26.7.07)

6. Όταν όμως κάποιος εξέρχεται, π.χ. του νοσοκομείου, σημαίνει ότι κάποτε εισήχθη:

– «Τη Δευτέρα το πρωί, όταν ο αδελφός μου εισήχθη στο νοσοκομείο για να χειρουργηθεί, τα κλιματιστικά δεν λειτουργούσαν καθόλου [...]» λέει στα Νέα η κ. τάδε: έτσι γράφτηκε στα Νέα 23.6.07, πως έτσι ακριβώς το είπε, εξού και τα εισαγωγικά, η αδελφή του αδελφού. Καμιά αμφιβολία; Πως κι ο χειρουργημένος αδελφός, όταν με το καλό εξέλθει (αν και μάλλον ήδη θα εξήλθε) του νοσοκομείου, θα αφηγείται την περιπέτειά του, πως «όταν εισήχθην στο νοσοκομείο…»; (Καλά που δεν ήταν άρρωστη π.χ. κι η αδελφή του, να «εισήρχοντο» μαζί στο νοσοκομείο και να αφηγούνταν έπειτα: «όταν εισήχθημεν…»

Ή γενικώς εισέρχεται –πού; Δεν έχει σημασία, αρκεί να πούμε την ελληνικούρα μας εμείς:
– [οι αστυνομικοί] έριχναν βλοσυρά βλέμματα [...] σε όποιον εισερχόταν στη συγκέντρωση («Ε» της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας 1.7.07): βεβαίως ούτε εισέρχεται ούτε και μπαίνει κανείς στη συγκέντρωση: πρόκειται για τη χρήση πασπαρτού (από τις πιο ανώδυνες πάντως εδώ) που επιφυλάσσεται σ’ όλα τα νεολογιοτατίστικα, όπως έγραφα με αφορμή τη χρήση τού λαμβάνω ("Λαμβάνω, ένα ρήμα πασπαρτού", Νέα 27.10.2006).

7. Είπα λαμβάνω; Νά το, στο καλυτερότερό του, το λαμβάνω χώρα:

– Δεν υπάρχει κάποια προειδοποίηση ότι λαμβάνει χώρα δολοφονία ή βιασμός επάνω στη σκηνή (Βημαγκαζίνο 17.6.07)

8. Κι άλλο ωραίο λόγιο, που θα ’θελα να το δω και σε άλλα πρόσωπα ή χρόνους του, όπως με το εισήχθη κτλ. παραπάνω (στο 6):

– Χαμόγελα από τον Ραούλ Μπράβο και τη σύζυγό του που αφίχθησαν μετά τα μεσάνυχτα στην Αθήνα (Νέα 17.7.07): να ’τανε, λέω, «ζωντανή» μετάδοση απ’ το αεροδρόμιο, να τον ακούσω τον ερίφη τον ρεπόρτερ να λέει: «αυτή τη στιγμή αφικνούνται ο Ραούλ Μπράβο και η σύζυγός του…»

9. Πεθυμήσαμε και λίγες γενικές;

– Οι πολιτικοί μετείχαν της πνευματικής ζωής (Σωτ. Κακίσης, Βημαγκαζίνο 24.6.07)· μαζί με την εξαπανέκαθεν λάθος βεβαίως:
– έχοντας διαφύγει των διώξεων (Νέα 12.7.07)· και με εσάνς καθαρευούσης γενικότερα:
– «Υπάρχει θεός για σας πέραν του Απόλλωνος; Ο Χριστός ομοιάζει του Απόλλωνος;» (ερώτηση του Γ. Χρονά στον Μ. Θεοδωράκη, Lifo 7.6.06)

9. και άκλιτα:

– τα συνεχή φιάσκο (Νέα 17.7.07)

10. να στρογγυλέψει για σήμερα ο αριθμός, πάλι με Βημαγκαζίνο 17.6.07, όπου σε μια συντάκτρια δεν της αρέσει που είδε «τα περιστέρια της πλατείας Κοτζιά να δηλητηριάζονται μαζικά με ψωμί εμποτισμένο με μυοκτόνο»: είναι άραγε αυτό που επί καθαρευούσης το λέγαμε ποντικοφάρμακο;

Καλή Κυριακή να 'χετε –τη δικιά μου, μ’ αυτά και μ’ αυτά, την… εσυνουσίασα. Ας πρόσεχα.