Εκ στόματος καπνιστών
Τα Νέα, 12 Μαΐου 2007
Άρχισα την περασμένη επιφυλλίδα για τον «Καημό του μη καπνιστή» και έμεινα στην επισήμανση πως η ελευθερία του καπνιστή έχει ήδη καταργήσει την ελευθερία του μη καπνιστή· άρα η συζήτηση περί ελευθερίας αρχίζει από ένα σημείο και πέρα, είναι δηλαδή ουσιαστικά υπονομευμένη.
διαβάστε τη συνέχεια...
Έμεινε δηλαδή ανολοκλήρωτη η επιφυλλίδα, έμεινε απέξω ο «καημός», ότι τον αποκλεισμό που –θα, ίσως, κάποτε αρχίσουν να– νιώθουν οι καπνιστές, ο μη καπνιστής τον βιώνει ήδη, μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά, αποκλεισμένος από διάφορους χώρους, π.χ. από τα φουαγιέ των θεάτρων ή τα μπαρ: στα εστιατόρια τουλάχιστον υπάρχει και το «διάλειμμα», οι στιγμές που όλοι τρώνε και δεν καπνίζουν. Εγώ, φερειπείν, έχω σχεδόν ξεχάσει πώς είναι τα μπαρ, χρόνια είχα να πατήσω και σε συναυλία στο «Ρόδον», προτού μας αφήσει χρόνους και αυτό, με τα χίλια ζόρια πάω σε κάνα στέκι όταν παίζουν μουσική τίποτα φίλοι, αποφεύγω πια και τα σπίτια φίλων καπνιστών: στα εστιατόρια υπάρχει τουλάχιστον κάποιος στοιχειώδης εξαερισμός, και επιπλέον εκεί, λίγο μετά το φαγητό, όταν πια αρχίζουν όλοι και καπνίζουν κι εσένα σου βγαίνει η απόλαυση του φαγητού και του ποτού από τη μύτη και αρχίζει και ο πονοκέφαλος, κάπου εκεί λοιπόν ζητάει η παρέα το λογαριασμό και φεύγετε, ενώ στο σπίτι λίγο δύσκολα να σηκωθείς να φύγεις «έτσι ξαφνικά», κάνεις συνδυασμούς φίλων για να βγεις, να μη σου πέσουνε μαζί πολλοί οι καπνιστές, και άλλα, υστερικά πάλι θα πουν.
Μήπως τα παραλέω; Πάντως, αυτό που πιο πολύ κι απ’ τον καπνό τον ίδιο με παραλύει είναι η αδυναμία να γίνουν καταρχήν αντιληπτά τα ωστόσο προφανή και απλά. Το πιο απλό απ’ όλα, με τα πιο απλά λόγια του κόσμου: μιλώ για το «δικαίωμα» εντέλει να ενοχλούμαι απ’ τον καπνό (χωρίς τη δυσφορία τού «αμάν κι εσύ, βρε παιδί μου», την απορία «μα καλά, και σ’ ανοιχτό χώρο;» ή κάποτε την απροκάλυπτη ειρωνεία και χλεύη), να ενοχλούμαι από αυτόν τον ίδιο καπνό που, ενώ σαν πράξη αποτελεί απόλαυση και ανάγκη, κατά κανόνα είναι και για τον καπνιστή, ομολογημένα, δυσάρεστος και ενοχλητικός!
Άλλο ωστόσο είναι το μείζον, το είχα αρχίσει από την προηγούμενη φορά, και σ’ αυτό θα επιμείνω: ο περί ελευθερίας λόγος, που μοιάζει να συναγείρει ακόμα και μη καπνιστές: στα αείμνηστα «Πρόσωπα» των Νέων είχε δημοσιευτεί ένα ενδιαφέρον άρθρο του μεγάλου Περουβιανού συγγραφέα Λιόσα, «Οι βλαβερές συνέπειες του να είσαι καπνιστής», 9.11.2000.
Ο Λιόσα, παλιός μανιώδης καπνιστής, που έπειτα έκοψε το κάπνισμα και μεταβλήθηκε σε «“ιεραπόστολο” του αντικαπνιστικού αγώνα», άρχισε να γίνεται σκεπτικιστής «όταν πια οι αντικαπνιστικές εκστρατείες έγιναν τόσο παρανοϊκές που κατάντησαν να μοιάζουν με κυνήγι μαγισσών»: κάποτε ξεσηκώνονται κι οι σκλάβοι, μου ’ρχεται να πω, ελαφρώς έστω παρατραβηγμένα, στο περί «κυνηγιού μαγισσών», ουσιαστικά για να τονίσω ότι πρόκειται επιτέλους για άμυνα, και όχι για επίθεση (αυτά και για τα περί «φασισμού των απαγορεύσεων», σαν να μην είναι τότε… φασισμός η επιβολή του καπνού στον μη καπνιστή). Και μέσα από την καταπίεση και τη λογική της άμυνας θα έπρεπε να «διαβαστούν» και οι όποιες υπερβολές του αντικαπνιστικού.
Νά λόγου χάρη μια «υπερβολή», όπως τη μετέφερε εδώ (Νέα 17.9.05) ο φίλος Λάκης Προγκίδης, με τίτλο «Καπνιστές εις θάνατον!», παρουσιάζοντας ένα βιβλίο του Ντυτέρτρ, «μια εφιαλτική φάρσα» για «μια μελλοντική κοινωνία όπου ο καπνιστής θεωρείται το ίδιο σχεδόν επικίνδυνος με έναν τρομοκράτη»· περιγράφει λοιπόν ο Λ.Π. ένα επεισόδιο στο εδώ αεροδρόμιο, όπου έφτασε με μερικούς Γάλλους συγγραφείς, κι ένας από αυτούς άναψε τσιγάρο, οπότε κάποιος φουκαράς άρχισε να ωρύεται ότι απαγορεύεται, και με τα πολλά, όταν είδε κι απόειδε, έτρεξε κι έφερε τον μπάτσο. «Είστε ένας κοινός καταδότης» του είπε ο Γάλλος. Εύκολα αποσπά κανείς τη συμφωνία του αναγνώστη απέναντι στον «ρουφιάνο», εύκολα γελοιοποιείται η –πώς τη λένε; ναι, υστερία τη λένε, η «υστερία» να θες να γλιτώσεις επιτέλους στο ένα μόλις εκατοστό «για μη καπνίζοντες» που σου έχει με τα χίλια ζόρια παραχωρηθεί.
Κι άλλη «υπερβολή»: διαβάζω ένα πιο πρόσφατο άρθρο εδώ, του πάντοτε καίριου Ρούσσου Βρανά: «Άλλη μια μικρή ελευθερία γίνεται “καπνός”» γράφει, μ’ αυτό το ωραίο λογοπαίγνιο, για την απαγόρευση του καπνού (Νέα 2.2.07)· αφορμή του, η απαγόρευση του καπνίσματος στο αυτοκίνητο, όταν είναι μέσα και ανήλικα παιδιά, μια απαγόρευση που σκέφτονται να επιβάλουν ορισμένες αμερικανικές πολιτείες.
Θεωρείται σχεδόν αυτονόητο ότι δεν επιτρέπεται π.χ. να κάνουν έρωτα οι γονείς μπροστά στα παιδιά τους, ενώ αμφιλεγόμενο είναι αν κάνει να κυκλοφορούν γυμνοί οι γονείς μέσα στο σπίτι, πολλοί πάντως θεωρούν ότι κι αυτό δεν επιτρέπεται. Κι ωστόσο θεωρείται απολύτως φυσικό να ντουμανιάζουν τα παιδιά τους μέσα στο σπίτι, ή στον πολύ πιο περιορισμένο χώρο του αυτοκινήτου: αμ δεν είναι κακοποίηση αυτό ανηλίκων;
Πίσω όμως στο άρθρο του Γιόσα, ένα άρθρο γραμμένο με αφορμή την απόφαση δικαστηρίου στο Μαϊάμι που επέβαλε πρόστιμο σε καπνοβιομηχανίες: η απόφαση αυτή, καταλήγει ο Γιόσα, «δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο περιορισμού των ατομικών ελευθεριών»: ορθόν, αλλά κι εδώ παραγνωρίζεται ότι το υπό δημιουργία προηγούμενο έχει πίσω του άλλο προηγούμενο, περιορισμού ακριβώς των ατομικών ελευθεριών –των ατομικών ελευθεριών του μη καπνιστή.
«Ελευθερία», «αυτοδιάθεση», «ελευθερία επιλογής» κτλ., ωραία, εντυπωσιακά λόγια, που εύκολα αποσπούν κι αυτά τη συμφωνία του αναγνώστη· στην ουσία, εκβιάζουν ιδεολογικά τον αναγνώστη –άλλος ένας δηλαδή εκβιασμός, πλάι στον καθημερινό, έστω και μόνο τον συναισθηματικό, που ασκείται, έμμεσα και οπωσδήποτε ασύνειδα, π.χ. από τους φίλους ή τους συναδέλφους στο γραφείο που καπνίζουν. Ωραία λοιπόν λόγια, που όλα αφήνουν απέξω τα ίδια ακριβώς που θα έπρεπε να ισχύουν αυτονόητα και για την άλλη πλευρά, των μη καπνιστών. «Αντιστεκόμενος κανείς στον διωγμό των καπνιστών δεν υποστηρίζει το κάπνισμα» καταλήγει σε ένα του άρθρο ο Χρ. Χωμενίδης (Lifo 14.9.2006). «Υπερασπίζεται την ανεκτίμητη προσωπική ελευθερία, η οποία περιλαμβάνει αδιαπραγμάτευτα την ελευθερία ακόμα και της αυτοκαταστροφής» Προσυπογράφω, φυσικά, την υπεράσπιση της «ανεκτίμητης προσωπικής ελευθερίας»: αλλά και τη δική μου, παρακαλώ! Προσυπογράφω ακόμα και την «ελευθερία της αυτοκαταστροφής»: προσοχή μόνο στο «αυτο-»: να είναι δηλαδή μόνο δική του, του καπνιστή, και όχι στανικά και δική μου!
«Φορέας –και όχι θύμα– ολοκληρωτισμού»
Κανένα αντικαπνιστικό άρθρο, λοιπόν; Που έγραψα τώρα κι εγώ, έπειτα από δισταγμό (=αυτολογοκρισία, καταπίεση) πολλών χρόνων, και με τεράστια αμηχανία, έως αισθήματα ενοχής απέναντι σε φίλους, και εισέπραξα είτε «επιδεικτική» (ωραία, υπερβάλλω) είτε πληγωμένη (χωρίς εισαγωγικά αυτό) σιωπή, ή πειράγματα από ελαφρώς πειραγμένους φίλους αναγνώστες, ή, το χειρότερο, κάτι σαν παράπονο από στενούς προσωπικούς φίλους… «Ο ολοκληρωτισμός του τσιγάρου» επιγράφεται μια παλαιότερη επιφυλλίδα του Μιχάλη Μητσού (Νέα 12.1.05), που αναφέρεται στην πρόσφατη τότε απαγόρευση του καπνίσματος στην Ιταλία (που περιέργως, για την Ιταλία, έγινε αμέσως αποδεκτή, και είχε και πλούσιους καρπούς: 500.000 Ιταλοί έκοψαν το κάπνισμα σε ένα μόλις χρόνο μέσα, ενώ «85% των Ιταλών αρνούνται να “χαλαρώσει” ο νόμος της απαγόρευσης», σύμφωνα με άρθρο της Monde, που μεταφράστηκε στα Νέα, 13.10.06).
Η επιφυλλίδα του Μ.Μ. άρχιζε με λόγια του διάσημου Ιταλού τροβαδούρου Πάολο Κόντε: «Καπνίζω εδώ και πολλά χρόνια, συχνά έχω την αίσθηση ότι κάπνιζα ανέκαθεν. Αλλά θεωρώ ότι αυτός ο νόμος είναι δίκαιος. Το κάπνισμα σε κλειστούς χώρους αποτελεί προσβολή του διπλανού μας». Σπουδαία λέξη, που την έψαχνα: προσβολή –και το πιο σπουδαίο, γραμμένη από καπνιστή.
Ενώ ο γνωστός Ιταλός σατιρικός συγγραφέας Μικέλε Σέρα, μανιώδης καπνιστής κι αυτός, γράφει στη Ρεπούμπλικα (και μεταφράζει στην επιφυλλίδα του ο Μ.Μ.): «Με ενοχλεί αυτός ο “μακαρθισμός της υγείας” [...]. Δεν θέλω να καθαρθώ, μ’ αρέσει να αισθάνομαι μετρίως μολυσμένος, γιατί πιστεύω ότι η ζωή και η μόλυνση είναι σχεδόν συνώνυμα. Το ίδιο κριτικό πνεύμα απέναντι στο κράτος-νοσοκόμα, όμως, πρέπει να χαρακτηρίζει και τη στάση μου απέναντι στις συνήθειές μου. Όταν φυσάω τον καπνό μου στα μούτρα του άλλου, αδιαφορώντας για το αν τον δηλητηριάζω, γίνομαι φορέας –και όχι θύμα– ενός ολοκληρωτισμού».
Χέρια να μου ’δινε ο Θεός, να προσυπογράφω!
Σημείωση: στη θέση αυτή είχε αναρτηθεί ποστ με εκτενείς σημειώσεις, κομμάτια ολόκληρα που δεν είχαν χωρέσει στην επιφυλλίδα "Ο καημός του μη καπνιστή". Είχα σκεφτεί ότι το θέμα δε σήκωνε δεύτερη επιφυλλίδα, κι είπα να βάλω εδώ τις σημειώσεις μου, για άλλη, μελλοντική ίσως χρήση. Αμτιγράφοντάς τες όμως, μοιραία τις επεξεργαζόμουν κάπως, οπότε προέκυψε ξαφνικά κείμενο ολόκληρο. Με νέα επεξεργασία, αρκετές περικοπές και διαφορετικό... μοντάζ, έστησα τελικά αυτήν τη δεύτερη επιφυλλίδα, που δημοσιεύτηκε κανονικά στην εφημερίδα και μεταφέρθηκε τώρα και εδώ. Πάντως, τα σχόλια που ακολουθούν (ώς την 1.6.07 τουλάχιστον -δεν ξέρω αν υπάρξει άλλο μελλοντικά) αναφέρονταν στο αρχικό ποστ με τις σημειώσεις.
Άρχισα την περασμένη επιφυλλίδα για τον «Καημό του μη καπνιστή» και έμεινα στην επισήμανση πως η ελευθερία του καπνιστή έχει ήδη καταργήσει την ελευθερία του μη καπνιστή· άρα η συζήτηση περί ελευθερίας αρχίζει από ένα σημείο και πέρα, είναι δηλαδή ουσιαστικά υπονομευμένη.
διαβάστε τη συνέχεια...
Έμεινε δηλαδή ανολοκλήρωτη η επιφυλλίδα, έμεινε απέξω ο «καημός», ότι τον αποκλεισμό που –θα, ίσως, κάποτε αρχίσουν να– νιώθουν οι καπνιστές, ο μη καπνιστής τον βιώνει ήδη, μεταφορικά αλλά και κυριολεκτικά, αποκλεισμένος από διάφορους χώρους, π.χ. από τα φουαγιέ των θεάτρων ή τα μπαρ: στα εστιατόρια τουλάχιστον υπάρχει και το «διάλειμμα», οι στιγμές που όλοι τρώνε και δεν καπνίζουν. Εγώ, φερειπείν, έχω σχεδόν ξεχάσει πώς είναι τα μπαρ, χρόνια είχα να πατήσω και σε συναυλία στο «Ρόδον», προτού μας αφήσει χρόνους και αυτό, με τα χίλια ζόρια πάω σε κάνα στέκι όταν παίζουν μουσική τίποτα φίλοι, αποφεύγω πια και τα σπίτια φίλων καπνιστών: στα εστιατόρια υπάρχει τουλάχιστον κάποιος στοιχειώδης εξαερισμός, και επιπλέον εκεί, λίγο μετά το φαγητό, όταν πια αρχίζουν όλοι και καπνίζουν κι εσένα σου βγαίνει η απόλαυση του φαγητού και του ποτού από τη μύτη και αρχίζει και ο πονοκέφαλος, κάπου εκεί λοιπόν ζητάει η παρέα το λογαριασμό και φεύγετε, ενώ στο σπίτι λίγο δύσκολα να σηκωθείς να φύγεις «έτσι ξαφνικά», κάνεις συνδυασμούς φίλων για να βγεις, να μη σου πέσουνε μαζί πολλοί οι καπνιστές, και άλλα, υστερικά πάλι θα πουν.
Μήπως τα παραλέω; Πάντως, αυτό που πιο πολύ κι απ’ τον καπνό τον ίδιο με παραλύει είναι η αδυναμία να γίνουν καταρχήν αντιληπτά τα ωστόσο προφανή και απλά. Το πιο απλό απ’ όλα, με τα πιο απλά λόγια του κόσμου: μιλώ για το «δικαίωμα» εντέλει να ενοχλούμαι απ’ τον καπνό (χωρίς τη δυσφορία τού «αμάν κι εσύ, βρε παιδί μου», την απορία «μα καλά, και σ’ ανοιχτό χώρο;» ή κάποτε την απροκάλυπτη ειρωνεία και χλεύη), να ενοχλούμαι από αυτόν τον ίδιο καπνό που, ενώ σαν πράξη αποτελεί απόλαυση και ανάγκη, κατά κανόνα είναι και για τον καπνιστή, ομολογημένα, δυσάρεστος και ενοχλητικός!
Άλλο ωστόσο είναι το μείζον, το είχα αρχίσει από την προηγούμενη φορά, και σ’ αυτό θα επιμείνω: ο περί ελευθερίας λόγος, που μοιάζει να συναγείρει ακόμα και μη καπνιστές: στα αείμνηστα «Πρόσωπα» των Νέων είχε δημοσιευτεί ένα ενδιαφέρον άρθρο του μεγάλου Περουβιανού συγγραφέα Λιόσα, «Οι βλαβερές συνέπειες του να είσαι καπνιστής», 9.11.2000.
Ο Λιόσα, παλιός μανιώδης καπνιστής, που έπειτα έκοψε το κάπνισμα και μεταβλήθηκε σε «“ιεραπόστολο” του αντικαπνιστικού αγώνα», άρχισε να γίνεται σκεπτικιστής «όταν πια οι αντικαπνιστικές εκστρατείες έγιναν τόσο παρανοϊκές που κατάντησαν να μοιάζουν με κυνήγι μαγισσών»: κάποτε ξεσηκώνονται κι οι σκλάβοι, μου ’ρχεται να πω, ελαφρώς έστω παρατραβηγμένα, στο περί «κυνηγιού μαγισσών», ουσιαστικά για να τονίσω ότι πρόκειται επιτέλους για άμυνα, και όχι για επίθεση (αυτά και για τα περί «φασισμού των απαγορεύσεων», σαν να μην είναι τότε… φασισμός η επιβολή του καπνού στον μη καπνιστή). Και μέσα από την καταπίεση και τη λογική της άμυνας θα έπρεπε να «διαβαστούν» και οι όποιες υπερβολές του αντικαπνιστικού.
Νά λόγου χάρη μια «υπερβολή», όπως τη μετέφερε εδώ (Νέα 17.9.05) ο φίλος Λάκης Προγκίδης, με τίτλο «Καπνιστές εις θάνατον!», παρουσιάζοντας ένα βιβλίο του Ντυτέρτρ, «μια εφιαλτική φάρσα» για «μια μελλοντική κοινωνία όπου ο καπνιστής θεωρείται το ίδιο σχεδόν επικίνδυνος με έναν τρομοκράτη»· περιγράφει λοιπόν ο Λ.Π. ένα επεισόδιο στο εδώ αεροδρόμιο, όπου έφτασε με μερικούς Γάλλους συγγραφείς, κι ένας από αυτούς άναψε τσιγάρο, οπότε κάποιος φουκαράς άρχισε να ωρύεται ότι απαγορεύεται, και με τα πολλά, όταν είδε κι απόειδε, έτρεξε κι έφερε τον μπάτσο. «Είστε ένας κοινός καταδότης» του είπε ο Γάλλος. Εύκολα αποσπά κανείς τη συμφωνία του αναγνώστη απέναντι στον «ρουφιάνο», εύκολα γελοιοποιείται η –πώς τη λένε; ναι, υστερία τη λένε, η «υστερία» να θες να γλιτώσεις επιτέλους στο ένα μόλις εκατοστό «για μη καπνίζοντες» που σου έχει με τα χίλια ζόρια παραχωρηθεί.
Κι άλλη «υπερβολή»: διαβάζω ένα πιο πρόσφατο άρθρο εδώ, του πάντοτε καίριου Ρούσσου Βρανά: «Άλλη μια μικρή ελευθερία γίνεται “καπνός”» γράφει, μ’ αυτό το ωραίο λογοπαίγνιο, για την απαγόρευση του καπνού (Νέα 2.2.07)· αφορμή του, η απαγόρευση του καπνίσματος στο αυτοκίνητο, όταν είναι μέσα και ανήλικα παιδιά, μια απαγόρευση που σκέφτονται να επιβάλουν ορισμένες αμερικανικές πολιτείες.
Θεωρείται σχεδόν αυτονόητο ότι δεν επιτρέπεται π.χ. να κάνουν έρωτα οι γονείς μπροστά στα παιδιά τους, ενώ αμφιλεγόμενο είναι αν κάνει να κυκλοφορούν γυμνοί οι γονείς μέσα στο σπίτι, πολλοί πάντως θεωρούν ότι κι αυτό δεν επιτρέπεται. Κι ωστόσο θεωρείται απολύτως φυσικό να ντουμανιάζουν τα παιδιά τους μέσα στο σπίτι, ή στον πολύ πιο περιορισμένο χώρο του αυτοκινήτου: αμ δεν είναι κακοποίηση αυτό ανηλίκων;
Πίσω όμως στο άρθρο του Γιόσα, ένα άρθρο γραμμένο με αφορμή την απόφαση δικαστηρίου στο Μαϊάμι που επέβαλε πρόστιμο σε καπνοβιομηχανίες: η απόφαση αυτή, καταλήγει ο Γιόσα, «δημιουργεί ένα επικίνδυνο προηγούμενο περιορισμού των ατομικών ελευθεριών»: ορθόν, αλλά κι εδώ παραγνωρίζεται ότι το υπό δημιουργία προηγούμενο έχει πίσω του άλλο προηγούμενο, περιορισμού ακριβώς των ατομικών ελευθεριών –των ατομικών ελευθεριών του μη καπνιστή.
«Ελευθερία», «αυτοδιάθεση», «ελευθερία επιλογής» κτλ., ωραία, εντυπωσιακά λόγια, που εύκολα αποσπούν κι αυτά τη συμφωνία του αναγνώστη· στην ουσία, εκβιάζουν ιδεολογικά τον αναγνώστη –άλλος ένας δηλαδή εκβιασμός, πλάι στον καθημερινό, έστω και μόνο τον συναισθηματικό, που ασκείται, έμμεσα και οπωσδήποτε ασύνειδα, π.χ. από τους φίλους ή τους συναδέλφους στο γραφείο που καπνίζουν. Ωραία λοιπόν λόγια, που όλα αφήνουν απέξω τα ίδια ακριβώς που θα έπρεπε να ισχύουν αυτονόητα και για την άλλη πλευρά, των μη καπνιστών. «Αντιστεκόμενος κανείς στον διωγμό των καπνιστών δεν υποστηρίζει το κάπνισμα» καταλήγει σε ένα του άρθρο ο Χρ. Χωμενίδης (Lifo 14.9.2006). «Υπερασπίζεται την ανεκτίμητη προσωπική ελευθερία, η οποία περιλαμβάνει αδιαπραγμάτευτα την ελευθερία ακόμα και της αυτοκαταστροφής» Προσυπογράφω, φυσικά, την υπεράσπιση της «ανεκτίμητης προσωπικής ελευθερίας»: αλλά και τη δική μου, παρακαλώ! Προσυπογράφω ακόμα και την «ελευθερία της αυτοκαταστροφής»: προσοχή μόνο στο «αυτο-»: να είναι δηλαδή μόνο δική του, του καπνιστή, και όχι στανικά και δική μου!
«Φορέας –και όχι θύμα– ολοκληρωτισμού»
Κανένα αντικαπνιστικό άρθρο, λοιπόν; Που έγραψα τώρα κι εγώ, έπειτα από δισταγμό (=αυτολογοκρισία, καταπίεση) πολλών χρόνων, και με τεράστια αμηχανία, έως αισθήματα ενοχής απέναντι σε φίλους, και εισέπραξα είτε «επιδεικτική» (ωραία, υπερβάλλω) είτε πληγωμένη (χωρίς εισαγωγικά αυτό) σιωπή, ή πειράγματα από ελαφρώς πειραγμένους φίλους αναγνώστες, ή, το χειρότερο, κάτι σαν παράπονο από στενούς προσωπικούς φίλους… «Ο ολοκληρωτισμός του τσιγάρου» επιγράφεται μια παλαιότερη επιφυλλίδα του Μιχάλη Μητσού (Νέα 12.1.05), που αναφέρεται στην πρόσφατη τότε απαγόρευση του καπνίσματος στην Ιταλία (που περιέργως, για την Ιταλία, έγινε αμέσως αποδεκτή, και είχε και πλούσιους καρπούς: 500.000 Ιταλοί έκοψαν το κάπνισμα σε ένα μόλις χρόνο μέσα, ενώ «85% των Ιταλών αρνούνται να “χαλαρώσει” ο νόμος της απαγόρευσης», σύμφωνα με άρθρο της Monde, που μεταφράστηκε στα Νέα, 13.10.06).
Η επιφυλλίδα του Μ.Μ. άρχιζε με λόγια του διάσημου Ιταλού τροβαδούρου Πάολο Κόντε: «Καπνίζω εδώ και πολλά χρόνια, συχνά έχω την αίσθηση ότι κάπνιζα ανέκαθεν. Αλλά θεωρώ ότι αυτός ο νόμος είναι δίκαιος. Το κάπνισμα σε κλειστούς χώρους αποτελεί προσβολή του διπλανού μας». Σπουδαία λέξη, που την έψαχνα: προσβολή –και το πιο σπουδαίο, γραμμένη από καπνιστή.
Ενώ ο γνωστός Ιταλός σατιρικός συγγραφέας Μικέλε Σέρα, μανιώδης καπνιστής κι αυτός, γράφει στη Ρεπούμπλικα (και μεταφράζει στην επιφυλλίδα του ο Μ.Μ.): «Με ενοχλεί αυτός ο “μακαρθισμός της υγείας” [...]. Δεν θέλω να καθαρθώ, μ’ αρέσει να αισθάνομαι μετρίως μολυσμένος, γιατί πιστεύω ότι η ζωή και η μόλυνση είναι σχεδόν συνώνυμα. Το ίδιο κριτικό πνεύμα απέναντι στο κράτος-νοσοκόμα, όμως, πρέπει να χαρακτηρίζει και τη στάση μου απέναντι στις συνήθειές μου. Όταν φυσάω τον καπνό μου στα μούτρα του άλλου, αδιαφορώντας για το αν τον δηλητηριάζω, γίνομαι φορέας –και όχι θύμα– ενός ολοκληρωτισμού».
Χέρια να μου ’δινε ο Θεός, να προσυπογράφω!
Σημείωση: στη θέση αυτή είχε αναρτηθεί ποστ με εκτενείς σημειώσεις, κομμάτια ολόκληρα που δεν είχαν χωρέσει στην επιφυλλίδα "Ο καημός του μη καπνιστή". Είχα σκεφτεί ότι το θέμα δε σήκωνε δεύτερη επιφυλλίδα, κι είπα να βάλω εδώ τις σημειώσεις μου, για άλλη, μελλοντική ίσως χρήση. Αμτιγράφοντάς τες όμως, μοιραία τις επεξεργαζόμουν κάπως, οπότε προέκυψε ξαφνικά κείμενο ολόκληρο. Με νέα επεξεργασία, αρκετές περικοπές και διαφορετικό... μοντάζ, έστησα τελικά αυτήν τη δεύτερη επιφυλλίδα, που δημοσιεύτηκε κανονικά στην εφημερίδα και μεταφέρθηκε τώρα και εδώ. Πάντως, τα σχόλια που ακολουθούν (ώς την 1.6.07 τουλάχιστον -δεν ξέρω αν υπάρξει άλλο μελλοντικά) αναφέρονταν στο αρχικό ποστ με τις σημειώσεις.
7 σχόλια:
Από τα καλύτερα αντικαπνιστικά κείμενα που έχω διαβάσει, κ. Χάρη. Υπάρχουν, λοιπόν, και θέματα που συμφωνούμε πλήρως. ;)
Περισσότερο από τη γνωστή αδιαφορία απέναντι στους μη καπνιστές, εκείνο που με εντυπωσιάζει είναι η ρητορική περί προσωπικής ελευθερίας. Να είσαι, δηλαδή, εξαρτημένο άτομο, να μην αντέχεις ούτε μία ώρα χωρίς τσιγάρο, να ξεμένεις και να ψάχνεις μες στη μαύρη νύχτα για ανοιχτό περίπτερο, και να έρχεσαι να μου λες ότι σου στερούν την ελευθερία σου οι αντικαπνιστές. Μα ελευθερία και εξάρτηση πώς συμβιβάζονται;
Μόλις έφτασα μπαφιασμένος στο σπίτι μετά από μια καπνισμένη έξοδο (ας όψεται η Λιβερπουλάρα) και δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω με τον προλαλήσαντα και με εσάς κ. Χάρη. Επιτέλους αυτά που σκεφτόμαστε πολλοί μη καπνιστές (ούτε καν αντικαπνιστές) διατυπώθηκαν με σαφήνεια και ενάργεια.
Θα ήθελα να προσθέσω και το εξής: συχνά σε φίλους ή σε γνωστούς μου που είναι καπνιστές και με φτάνουν στο αμήν κάνω την εξής ερώτηση: "Αν άρχιζα να ρεύομαι ή να κλάνω (με το συμπάθιο) μπροστά σας, πώς θα αντιδρούσατε;" Μπορείτε να φανταστείτε την απάντησή τους... Πού θα πάει κάποια στιγμή θα το εφαρμόσω κιόλας έχοντας φάει σκόρδο, φασόλια ή μελιτζάνες και τότε θα τα πούμε...
χμ, λες ν' αρχίσουμε ν' ανησυχούμε, hominid;
πολύ σωστή [ωχ, πληθαίνουν τα συμπτώματα!] για ελευθερία+εξάρτηση, αλλά ας δεχτούμε πως ο καθένας θα 'πρεπε να 'ναι ελεύθερος να έχει όσες και όποιες εξαρτήσεις θέλει: εμένα να με αφήσει όμως να διεκδικώ τη δική μου ελευθερία -να μην καπνίζω, εν προκειμένω- ή την ελευθερία να αναπνέω καυσαέριο κι ό,τι άλλο, εκτός απ' το τσιγάρο: γιατί έτσι κι εμένα μου αρέσει
σαν παλιός [και μανιώδης] καπνιστής είμαι περισσότερο ανεκτικός, καταλαβαίνω πόσο περίπλοκο μπορεί να είναι για κάποιον αυτό που είναι απλούστατο για κάποιον άλλο, πως άλλο δηλαδή είναι το εύκολο κι άλλο το δύσκολο για τον καθένα [αμάν, αμπελοφιλοσοφώ τώρα!], δεν αντέχω όμως τη συστατική, θα έλεγα, ανισότητα μεταξύ καπνιστών και μη καπνιστών, που κρύβεται πίσω από την απίστευτη αυτή σπέκουλα περί ελευθερίας. Κι εκεί που τραβάω πια... περίστροφο είναι στις όλο κατάπληξη ερωτήσεις: "μα καλά, τόσο πια σε πειράζει; και με ανοιχτό παράθυρο / και σε ανοιχτό χώρο; κι εσένα που κάπνιζες τόσο;"
καλή ιδέα, gazakas! επί το έργον!
Καλημέρα σας,
διαβάζω την έντυπη εκδοχή του παρόντος, κυριολεκτικά ρουφώντας την μέχρι να μην μείνει γόπα! Ναι, σας διαβάζω με ένα τσιγάρο στο χέρι!
Ακόμη κι αν γράφετε εναντίον των «συμφερόντων» μου, γράφετε τόσο καλά που ε, ας πάει και το παλιάμπελο, ή μάλλον το καπνοχώραφο, εν προκειμένω!
Αλλά κάνετε ένα λαθάκι:
Στην πρώτη κιόλας παράγραφο του άρθρου σας, διαμαρτύρεστε που ο μη καπνιστής είναι αποκλεισμένος από διάφορους χώρους, πχ από τα φουαγιέ των θεάτρων κλπ.
Αλλά το foyer δεν είναι ακριβώς το κπανιστήριο;
μετά από τέτοια φιλοφρόνηση, σκύλε της βάλια κάλντα, σας χαρίζω όλα τα φουαγέ [που, δίκιο έχετε, είναι κυρίως τα καπνιστήρια, αν και λίγο και χώροι υποδοχής], κι ας μη βγω ποτέ να πιω κάνα ποτό στο διάλειμμα ή, διάολε, να ξεμουδιάσω, ο έρμος, πόσο μάλλον να σας σφίξω από κοντά το χέρι και ειλικρινά να σας ευχαριστήσω :-)
Να ΄στε καλά!
Και πάντα να πίνετε το ποτάκι σας το δροσιστικό.
Για το τσιγάρο, δίκιο έχετε. Κι εγώ δεν καταλαβαίνω πότε βρίσκω ένα τέτοιο στο χέρι μου. Σαν ταχυδακτυλουργία της αυτοκαταστροφής...
Η εξάρτηση, και οι εξαρτημένοι, τείνουν να υπεραμύνονται των δικαιωμάτων τους και να ονομάζουν "φασίστες" όσους δεν θέλουν να μοιράζονται τις συνήθειές τους.
Η ψυχολογική διάσταση του προβλήματος είναι κάτι όμως που δεν αφορά τον μη καπνιστή. Το μόνο που τον αφορά είναι η νομική του διάσταση και το ελλιπές νομικό πλαίσιο (και η ελλιπής εφαρμογή του) στη χώρα μας.
Όσοι έχουν ζήσει εξωτερικό (Αγγλία, ΗΠΑ, κτλ) πραγματικά γελάνε με την κατάσταση εδώ όπου κυριαρχεί το δίκαιο του βαρβαροτέρου.
Είσαι βάρβαρος; Αψηφάς το δικαίωμα των άλλων για καθαρό αέρα; Είσαι και μάγκας φαίνεται...
Για να μη μιλήσουμε ακόμη και για το τι γίνεται σε νοσοκομεία...
Περισσότερα σχετικά εδώ:
http://www.nonsmokersclub.com
Ευχαριστώ,
Σπύρος
Δημοσίευση σχολίου