Η ιδεολογία του χαβαλέ
Τα Νέα, 26 Ιανουαρίου 2008
Το θέμα δεν είναι η τυχόν ποινικά κολάσιμη πολιτεία του Θέμου, αλλά ο ιδεολογικός χυλός, που εξαλλάσσεται σε βαθιά αντιδραστική ιδεολογία –αν δεν ισοδυναμεί ευθέως με αντιδραστική ιδεολογία
το πλήρες κείμενο:
Δεν έχει τόσο σημασία αν έδωσε ή δεν έδωσε ο Θέμος το ντιβιντί στο Μαξίμου όσο ότι ο κόσμος, πολύ πριν από την επώνυμη καταγγελία του Κουρή και έπειτα του Μάκη, πίστεψε απ’ την αρχή πως όντως ήταν αυτός ο ταχυδρόμος.
Ώστε δηλαδή, σε νον ε βέρο ε μπεν τροβάτο: αυτή ήταν η αντίδραση του κόσμου. Να δούμε εδώ κάποιο παρήγορο σημάδι; Ή να δούμε απλώς την πρωτόγονη παρόρμηση να συμμετάσχουμε στην αποκαθήλωση, στο λιθοβολισμό κάποιου; ίσως μια κάποια χαιρεκακία μπροστά στην πτώση κάποιου;
Προσωπικά θα προτιμήσω, ή θα ήθελα, να δω εδώ πιο περίπλοκους μηχανισμούς, το μισοξύπνημα ίσως από ’ναν εφιάλτη, όπου αν πάντως δε βρεθήκαμε «αυτοβούλως», κατά το επίρρημα των ημερών, δεν ήμασταν δα και αθώες, ανυποψίαστες παιδούλες, που παρασύρθηκαν μ’ ένα μικράκι γλειφιτζούρι. Ωστόσο, λίγο η ανοχή, λίγο ο χαβαλές, σταθήκαμε στην καλύτερη περίπτωση παθητικοί μάρτυρες του ίδιου μας του ευτελισμού. Και τώρα αναζητούμε καθαρτήρια ανάσα, ηρωική έξοδο από τις αναθυμιάσεις.
Και αναθυμιάσεις δεν είναι οι όποιες τυχόν λερές συναλλαγές του Θέμου Αναστασιάδη, η «σκοτεινή», ας πούμε, πλευρά της προσωπικότητάς του, με όσα τυχόν έρθουν στο φως, τώρα ή αργότερα. Το θέμα με τον Θέμο είναι η συστηματική καλλιέργεια της ιδεολογίας του χαβαλέ, παρέα με τον κυνισμό και τον αμοραλισμό, το θέμα με τον Θέμο είναι ο ιδεολογικός χυλός, που εξαλλάσσεται σε βαθιά αντιδραστική ιδεολογία –αν δεν ισοδυναμεί ευθέως, εξ ορισμού, με αντιδραστική ιδεολογία.
Διότι είναι αντιδραστική ιδεολογία ο οδοστρωτήρας που ισοπεδώνει τα πάντα, μέσα από το χαβαλέ, ή εν ονόματι του χαβαλέ, κόντρα τάχα στη σοβαροφάνεια, είναι αντιδραστική ιδεολογία ο λαϊκισμός που απευθύνεται αποκλειστικά στο θυμικό και υποβάλλει την ιδεολογία, στάση πλέον ζωής, πως όλοι ίδιοι είναι, πως όλα ίδια είναι.
Στη θεόρατη χύτρα του χαβαλέ, αν ξεκινήσουμε από το τέλος, από την τηλεοπτική επιτυχία «Όλα», μέσα από αξιοθρήνητες σκηνές ξελιγωμένου στριπτίζ περασμένων δεκαετιών, όταν χαίρονταν μάτια και χέρια με ολίγη από γυμνό, που έβγαινε πια από τα απαγορευμένα περιοδικά της Ομόνοιας και περνούσε και στα καθωσπρέπει, με διάκοσμο τέτοιες σκηνές παρωχημένων εποχών και μέσα από τόνους σάλια χλευάζεται η Ρεπούση και ασκείται κριτική στο βιβλίο της Ιστορίας της Στ΄ δημοτικού, παραδίδονται εν γένει μαθήματα ιστορίας και ασκείται κριτική στην εξωτερική πολιτική, π.χ. στο Μακεδονικό, από θέσεις εννοείται συντηρητικές έως ακροδεξιές.
Η συνέχεια γράφτηκε στην εφημερίδα Πρώτο Θέμα, όπου μάλιστα ξεφύτρωσε τελευταία και στήλη γλωσσική, με τον ευρηματικά σεξουλιάρικο τίτλο, αντάξιο της εφημερίδας, «Γλώσσα με γλώσσα», υπογραμμένη από την Καλλίστη ντε λα Γραμμάτικα και τυπωμένη, μόνη αυτή σ’ όλη την εφημερίδα, σε πολυτονικό, με βαρείες, και μάλιστα πολυτονικό αρχαΐζουσας: περισπωμένη στη γλώσσα, στον πυρήνα, στο τραγούδι, δασεία στο γράμμα ρο (και στο διπλό ρο: ψιλή στο πρώτο και δασεία στο δεύτερο), κορωνίδα στο τουτέστιν, το δηλαδή με περισπωμένη στο δήλα και βαρεία στο δη, υπογεγραμμένη στην παρωδία, στο πρώην, στα συνιστά, αντανακλά κτλ. Και απόψεις; οι γνωστές: διάφορα για «το ημέτερον σκέπτεσθαι», την «προσπάθεια ένταξης στανικώ τω τρόπω ενός οθνείου συλλογισμού [...] στην ελληνική γλωσσική δομή», για τα «λεκτικά υβρίδια [που] προκαλούν αφόρητη δυσαρμονία στην γάργαρη ροή των ελληνικών».
Μην ξεστρατίσω όμως με τα γλωσσικά μου: σημασία έχει ο καλός ο μύλος που όλα τα αλέθει, η κρεατομηχανή που βγάζει κιμά, ο τεράστιος καταπιόνας που όλα τα κατεβάζει και τα κάνει πολτό, μάλλον δεν τα μασάει καν παρά τα βγάζει σκατά, με τα οποία (καθόμαστε και) μας λούζει.
Γιατί δεν υπάρχει ιδεολογία στην περίπτωση που μας απασχολεί, ούτε καν η αντιδραστική που έλεγα, να πεις χαλάλι, έστω, μαγκιά του: ιδεολογία εδώ είναι η έλλειψη ιδεολογίας, ιδεολογία είναι τα φράγκα σαν μόνη και ύψιστη αξία, ιδεολογία είναι ο λαϊκισμός, ο κυνισμός και ο αμοραλισμός, όλα αυτά που εξαλλάσσονται, θα το ξαναπώ, σε αντιδραστική ιδεολογία –κι αυτό είναι το χειρότερο.
Έτσι, στην εκπομπή του ο Θ.Α. προσκαλεί και δεξιώνεται φιλοφρόνως, με τις ίδιες συνθήκες και τους ίδιους ακριβώς όρους, τους πάντες, ανάκατα, ακόμα και μες στην ίδια βραδιά: σοβαρούς, όντως ή κατά τεκμήριο σοβαρούς καλλιτέχνες, μαζί με πάσης φύσεως νούμερα, και με ιντερμέτζα από ημίγυμνα χορευτικά, σοβαρούς, λέω, καλλιτέχνες μαζί με τους τηλεπλασιέδες βιβλίων: τον γόνο των Ελλήνων του Σείριου και τον άλλον, τον νυν εθνοπατέρα, με τον καλόγερο προφήτη της συντέλειας του κόσμου, με Καρατζαφέρη, Ψωμιάδη κι ό,τι άλλο φύεται στον μπαξέ της άκρας εθνικοφροσύνης.
Και επιπλέον, στο απόγειο του κυνισμού και του αμοραλισμού που είπα, καλεί όσους υπήρξαν στόχος της «σάτιράς» του –και σπεύδουν πρόθυμα, πασιχαρείς εκείνοι! (Αλλά, θα μου πείτε, ο Λαζόπουλος δεν κάλεσε την Άντζελα Δημητρίου, να τραγουδήσει κιόλας, και τι παρακαλώ; Μάνο Χατζιδάκι!) «Ο εξευτελισμός σου να γίνει τέλειος», λέει ένα από τα όχι και τόσο πετυχημένα Τραγούδια του Αντρέα του Θεοδωράκη. Ο εξευτελισμός ΜΑΣ λοιπόν, να γίνει τέλειος.
Καινούριος ο χαβάς; Κάθε άλλο. Σαν «Μαύρη τρύπα» έγινε γνωστός ο Θέμος Αναστασιάδης τη δεκαετία του ’90, μέσα από την Ελευθεροτυπία, λανσάροντας ουσιαστικά μια σελίδα σχολιογραφικού περιεχομένου, με καταρχήν ασεβές, «ανατρεπτικό», αλλά εντέλει ισοπεδωτικό χιούμορ, που έμελλε να αποτελέσει πρότυπο για πλήθος ανάλογες σελίδες και στήλες, μια μαύρη τρύπα όπου έπεσαν ευχαρίστως μέσα τότε: η μεγάλη δημοκρατική (και κάτι παραπάνω) εφημερίδα που του έδωσε στέγη, αλλά ώς ένα βαθμό και οι δικές μας αντιστάσεις.
Κι όμως: τότε ανακαλύπταμε, θαρρείς πάνω στο πετσί μας, καθότι πλάι μας, μέσα στο ίδιο μας το σπίτι, τι σημαίνει αμοραλισμός, μισαλλοδοξία, σεξισμός, ξενοφοβία, ρατσισμός, ευτέλεια βεβαίως, πάνω απ’ όλα. Τα θυμόμαστε οι παλαιότεροι, τα ξαναθυμηθήκαμε τούτες τις μέρες, γράφτηκαν ορισμένα από δω κι από κει, τα πιο πολλά στην κυριακάτικη Αυγή 20/1, σφάλμα μας, έγκλημά μας που δεν τα θυμόμασταν πιο συχνά, που δεν τα γράφαμε, ξανά και ξανά.
Σαν ποια; Ότι θα έπρεπε να βάζουμε ένα «Α» στο πέτο των Αλβανών για να ξέρουμε ποιους δέρνουμε... Ότι η Λίστα του Σίντλερ, η ταινία για το ολοκαύτωμα, είναι αφόρητα πληκτική, δεν έχει τίποτα να δεις, «μέχρι και τα ελάχιστα γυμνά που έχει είναι φούρνου»!
Η χαζοχαρούμενη κοινωνία
Εξέχουσα θέση στη σχολιογραφία εκείνης της εποχής κατέχει μια διόλου χιουμοριστική σελίδα για τους αριστερούς διανοούμενους, που είναι «ο πιστότερος και φθηνότερος υπηρέτης του κομπραδόρικου ελληνικού καπιταλισμού», και την «αρχι-φλωρική οργάνωση Ρήγας Φεραίος», σελίδα που οδήγησε σε διάβημα μελών του Ρ.Φ. στην εφημερίδα, και παράλληλα γιαούρτωμα του Αναστασιάδη από δύο γυναίκες για τα κατά συρροή σεξιστικά σχόλιά του. «Γλείφτες» και «κότες», «έτοιμους να τα κατεβάσουν» χαρακτηρίζει τους «τραβεστί “φωταδιστές” του Ρήγα του ΚΚΕ εσ.», που «σύρουν τις διαψευσμένες “ελπίδες” τους σε πάρτι απελπισμένων “πουρών”» –προφήτης εδώ της μελλοντικής του εικόνας, του ξελιγωμένου και με ακατάπαυστη σιελόρροια μπροστά στα μπαλετάκια ξέκωλων της εκπομπής του.
Είχε και υστερόγραφο η σελίδα του εκείνη: «Κι όχι ότι... έχουμε κόμπλεξ επειδή [οι Ρηγάδες] κααάποτε είχαν στους κόλπους τους τις πιο ωραίες αγωνίστριες! Άλλωστε εκείνες... άλλους είχαν στους... κόλπους τους!!!»
Δεν είναι ότι οφείλουμε να τα θυμόμαστε όλα αυτά, γενικώς και αορίστως, τώρα που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας ο Θέμος Αναστασιάδης. Είναι ότι, πέρα και ανεξάρτητα από την άλλως παραβατική –αν έτσι αποδειχτεί– συμπεριφορά του Θέμου Αναστασιάδη, αυτά, σαν γενικότερη τάση πλέον, αποτελούν μια σταθερά του κοινωνικού μας βίου. Που αυτή δίνει τον τόνο, με την απολιτική φαινομενικά όψη της, στην εποχή μας, εποχή κατά την οποία διαμορφώνεται, ακριβώς με την ιδεολογία του χαβαλέ, μια χαζοχαρούμενη κοινωνία, έτοιμη για όλα.
Το θέμα δεν είναι η τυχόν ποινικά κολάσιμη πολιτεία του Θέμου, αλλά ο ιδεολογικός χυλός, που εξαλλάσσεται σε βαθιά αντιδραστική ιδεολογία –αν δεν ισοδυναμεί ευθέως με αντιδραστική ιδεολογία
το πλήρες κείμενο:
Δεν έχει τόσο σημασία αν έδωσε ή δεν έδωσε ο Θέμος το ντιβιντί στο Μαξίμου όσο ότι ο κόσμος, πολύ πριν από την επώνυμη καταγγελία του Κουρή και έπειτα του Μάκη, πίστεψε απ’ την αρχή πως όντως ήταν αυτός ο ταχυδρόμος.
Ώστε δηλαδή, σε νον ε βέρο ε μπεν τροβάτο: αυτή ήταν η αντίδραση του κόσμου. Να δούμε εδώ κάποιο παρήγορο σημάδι; Ή να δούμε απλώς την πρωτόγονη παρόρμηση να συμμετάσχουμε στην αποκαθήλωση, στο λιθοβολισμό κάποιου; ίσως μια κάποια χαιρεκακία μπροστά στην πτώση κάποιου;
Προσωπικά θα προτιμήσω, ή θα ήθελα, να δω εδώ πιο περίπλοκους μηχανισμούς, το μισοξύπνημα ίσως από ’ναν εφιάλτη, όπου αν πάντως δε βρεθήκαμε «αυτοβούλως», κατά το επίρρημα των ημερών, δεν ήμασταν δα και αθώες, ανυποψίαστες παιδούλες, που παρασύρθηκαν μ’ ένα μικράκι γλειφιτζούρι. Ωστόσο, λίγο η ανοχή, λίγο ο χαβαλές, σταθήκαμε στην καλύτερη περίπτωση παθητικοί μάρτυρες του ίδιου μας του ευτελισμού. Και τώρα αναζητούμε καθαρτήρια ανάσα, ηρωική έξοδο από τις αναθυμιάσεις.
Και αναθυμιάσεις δεν είναι οι όποιες τυχόν λερές συναλλαγές του Θέμου Αναστασιάδη, η «σκοτεινή», ας πούμε, πλευρά της προσωπικότητάς του, με όσα τυχόν έρθουν στο φως, τώρα ή αργότερα. Το θέμα με τον Θέμο είναι η συστηματική καλλιέργεια της ιδεολογίας του χαβαλέ, παρέα με τον κυνισμό και τον αμοραλισμό, το θέμα με τον Θέμο είναι ο ιδεολογικός χυλός, που εξαλλάσσεται σε βαθιά αντιδραστική ιδεολογία –αν δεν ισοδυναμεί ευθέως, εξ ορισμού, με αντιδραστική ιδεολογία.
Διότι είναι αντιδραστική ιδεολογία ο οδοστρωτήρας που ισοπεδώνει τα πάντα, μέσα από το χαβαλέ, ή εν ονόματι του χαβαλέ, κόντρα τάχα στη σοβαροφάνεια, είναι αντιδραστική ιδεολογία ο λαϊκισμός που απευθύνεται αποκλειστικά στο θυμικό και υποβάλλει την ιδεολογία, στάση πλέον ζωής, πως όλοι ίδιοι είναι, πως όλα ίδια είναι.
Στη θεόρατη χύτρα του χαβαλέ, αν ξεκινήσουμε από το τέλος, από την τηλεοπτική επιτυχία «Όλα», μέσα από αξιοθρήνητες σκηνές ξελιγωμένου στριπτίζ περασμένων δεκαετιών, όταν χαίρονταν μάτια και χέρια με ολίγη από γυμνό, που έβγαινε πια από τα απαγορευμένα περιοδικά της Ομόνοιας και περνούσε και στα καθωσπρέπει, με διάκοσμο τέτοιες σκηνές παρωχημένων εποχών και μέσα από τόνους σάλια χλευάζεται η Ρεπούση και ασκείται κριτική στο βιβλίο της Ιστορίας της Στ΄ δημοτικού, παραδίδονται εν γένει μαθήματα ιστορίας και ασκείται κριτική στην εξωτερική πολιτική, π.χ. στο Μακεδονικό, από θέσεις εννοείται συντηρητικές έως ακροδεξιές.
Η συνέχεια γράφτηκε στην εφημερίδα Πρώτο Θέμα, όπου μάλιστα ξεφύτρωσε τελευταία και στήλη γλωσσική, με τον ευρηματικά σεξουλιάρικο τίτλο, αντάξιο της εφημερίδας, «Γλώσσα με γλώσσα», υπογραμμένη από την Καλλίστη ντε λα Γραμμάτικα και τυπωμένη, μόνη αυτή σ’ όλη την εφημερίδα, σε πολυτονικό, με βαρείες, και μάλιστα πολυτονικό αρχαΐζουσας: περισπωμένη στη γλώσσα, στον πυρήνα, στο τραγούδι, δασεία στο γράμμα ρο (και στο διπλό ρο: ψιλή στο πρώτο και δασεία στο δεύτερο), κορωνίδα στο τουτέστιν, το δηλαδή με περισπωμένη στο δήλα και βαρεία στο δη, υπογεγραμμένη στην παρωδία, στο πρώην, στα συνιστά, αντανακλά κτλ. Και απόψεις; οι γνωστές: διάφορα για «το ημέτερον σκέπτεσθαι», την «προσπάθεια ένταξης στανικώ τω τρόπω ενός οθνείου συλλογισμού [...] στην ελληνική γλωσσική δομή», για τα «λεκτικά υβρίδια [που] προκαλούν αφόρητη δυσαρμονία στην γάργαρη ροή των ελληνικών».
Μην ξεστρατίσω όμως με τα γλωσσικά μου: σημασία έχει ο καλός ο μύλος που όλα τα αλέθει, η κρεατομηχανή που βγάζει κιμά, ο τεράστιος καταπιόνας που όλα τα κατεβάζει και τα κάνει πολτό, μάλλον δεν τα μασάει καν παρά τα βγάζει σκατά, με τα οποία (καθόμαστε και) μας λούζει.
Γιατί δεν υπάρχει ιδεολογία στην περίπτωση που μας απασχολεί, ούτε καν η αντιδραστική που έλεγα, να πεις χαλάλι, έστω, μαγκιά του: ιδεολογία εδώ είναι η έλλειψη ιδεολογίας, ιδεολογία είναι τα φράγκα σαν μόνη και ύψιστη αξία, ιδεολογία είναι ο λαϊκισμός, ο κυνισμός και ο αμοραλισμός, όλα αυτά που εξαλλάσσονται, θα το ξαναπώ, σε αντιδραστική ιδεολογία –κι αυτό είναι το χειρότερο.
Έτσι, στην εκπομπή του ο Θ.Α. προσκαλεί και δεξιώνεται φιλοφρόνως, με τις ίδιες συνθήκες και τους ίδιους ακριβώς όρους, τους πάντες, ανάκατα, ακόμα και μες στην ίδια βραδιά: σοβαρούς, όντως ή κατά τεκμήριο σοβαρούς καλλιτέχνες, μαζί με πάσης φύσεως νούμερα, και με ιντερμέτζα από ημίγυμνα χορευτικά, σοβαρούς, λέω, καλλιτέχνες μαζί με τους τηλεπλασιέδες βιβλίων: τον γόνο των Ελλήνων του Σείριου και τον άλλον, τον νυν εθνοπατέρα, με τον καλόγερο προφήτη της συντέλειας του κόσμου, με Καρατζαφέρη, Ψωμιάδη κι ό,τι άλλο φύεται στον μπαξέ της άκρας εθνικοφροσύνης.
Και επιπλέον, στο απόγειο του κυνισμού και του αμοραλισμού που είπα, καλεί όσους υπήρξαν στόχος της «σάτιράς» του –και σπεύδουν πρόθυμα, πασιχαρείς εκείνοι! (Αλλά, θα μου πείτε, ο Λαζόπουλος δεν κάλεσε την Άντζελα Δημητρίου, να τραγουδήσει κιόλας, και τι παρακαλώ; Μάνο Χατζιδάκι!) «Ο εξευτελισμός σου να γίνει τέλειος», λέει ένα από τα όχι και τόσο πετυχημένα Τραγούδια του Αντρέα του Θεοδωράκη. Ο εξευτελισμός ΜΑΣ λοιπόν, να γίνει τέλειος.
Καινούριος ο χαβάς; Κάθε άλλο. Σαν «Μαύρη τρύπα» έγινε γνωστός ο Θέμος Αναστασιάδης τη δεκαετία του ’90, μέσα από την Ελευθεροτυπία, λανσάροντας ουσιαστικά μια σελίδα σχολιογραφικού περιεχομένου, με καταρχήν ασεβές, «ανατρεπτικό», αλλά εντέλει ισοπεδωτικό χιούμορ, που έμελλε να αποτελέσει πρότυπο για πλήθος ανάλογες σελίδες και στήλες, μια μαύρη τρύπα όπου έπεσαν ευχαρίστως μέσα τότε: η μεγάλη δημοκρατική (και κάτι παραπάνω) εφημερίδα που του έδωσε στέγη, αλλά ώς ένα βαθμό και οι δικές μας αντιστάσεις.
Κι όμως: τότε ανακαλύπταμε, θαρρείς πάνω στο πετσί μας, καθότι πλάι μας, μέσα στο ίδιο μας το σπίτι, τι σημαίνει αμοραλισμός, μισαλλοδοξία, σεξισμός, ξενοφοβία, ρατσισμός, ευτέλεια βεβαίως, πάνω απ’ όλα. Τα θυμόμαστε οι παλαιότεροι, τα ξαναθυμηθήκαμε τούτες τις μέρες, γράφτηκαν ορισμένα από δω κι από κει, τα πιο πολλά στην κυριακάτικη Αυγή 20/1, σφάλμα μας, έγκλημά μας που δεν τα θυμόμασταν πιο συχνά, που δεν τα γράφαμε, ξανά και ξανά.
Σαν ποια; Ότι θα έπρεπε να βάζουμε ένα «Α» στο πέτο των Αλβανών για να ξέρουμε ποιους δέρνουμε... Ότι η Λίστα του Σίντλερ, η ταινία για το ολοκαύτωμα, είναι αφόρητα πληκτική, δεν έχει τίποτα να δεις, «μέχρι και τα ελάχιστα γυμνά που έχει είναι φούρνου»!
Η χαζοχαρούμενη κοινωνία
Εξέχουσα θέση στη σχολιογραφία εκείνης της εποχής κατέχει μια διόλου χιουμοριστική σελίδα για τους αριστερούς διανοούμενους, που είναι «ο πιστότερος και φθηνότερος υπηρέτης του κομπραδόρικου ελληνικού καπιταλισμού», και την «αρχι-φλωρική οργάνωση Ρήγας Φεραίος», σελίδα που οδήγησε σε διάβημα μελών του Ρ.Φ. στην εφημερίδα, και παράλληλα γιαούρτωμα του Αναστασιάδη από δύο γυναίκες για τα κατά συρροή σεξιστικά σχόλιά του. «Γλείφτες» και «κότες», «έτοιμους να τα κατεβάσουν» χαρακτηρίζει τους «τραβεστί “φωταδιστές” του Ρήγα του ΚΚΕ εσ.», που «σύρουν τις διαψευσμένες “ελπίδες” τους σε πάρτι απελπισμένων “πουρών”» –προφήτης εδώ της μελλοντικής του εικόνας, του ξελιγωμένου και με ακατάπαυστη σιελόρροια μπροστά στα μπαλετάκια ξέκωλων της εκπομπής του.
Είχε και υστερόγραφο η σελίδα του εκείνη: «Κι όχι ότι... έχουμε κόμπλεξ επειδή [οι Ρηγάδες] κααάποτε είχαν στους κόλπους τους τις πιο ωραίες αγωνίστριες! Άλλωστε εκείνες... άλλους είχαν στους... κόλπους τους!!!»
Δεν είναι ότι οφείλουμε να τα θυμόμαστε όλα αυτά, γενικώς και αορίστως, τώρα που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας ο Θέμος Αναστασιάδης. Είναι ότι, πέρα και ανεξάρτητα από την άλλως παραβατική –αν έτσι αποδειχτεί– συμπεριφορά του Θέμου Αναστασιάδη, αυτά, σαν γενικότερη τάση πλέον, αποτελούν μια σταθερά του κοινωνικού μας βίου. Που αυτή δίνει τον τόνο, με την απολιτική φαινομενικά όψη της, στην εποχή μας, εποχή κατά την οποία διαμορφώνεται, ακριβώς με την ιδεολογία του χαβαλέ, μια χαζοχαρούμενη κοινωνία, έτοιμη για όλα.
